وضعیت صنایع استراتژیک تولیدی باتری
بایدها و نبایدها
این سوالات و مواردی از این دست پرسش‌ها و چالش‌هایی محسوب می‌شوند که بر آنیم در چند سطر و به اختصار به آنها پاسخ دهیم.
اگر به زندگی و محیط پیرامون خود نگاهی هرچند سطحی بیفکنیم می‌بینیم باتری و ذخیره‌ساز جزء جدایی‌ناپذیر زندگی امروز بشر شده است. صنایع خودرویی، مخابراتی، نیروگاهی، معادن، حمل‌ونقل ریلی، نفت، IT و بسیاری حوزه‌های دیگر امروزه بدون باتری و ذخیره ساز به‌عنوان یک کالای راهبردی امکان ادامه حیات ندارند.
صنعت تولید باتری در کشور ما قدمتی بیش از نیم قرن دارد و همگام با توسعه کمی و کیفی صورت گرفته در صنایع بهره‌بردار که به آنها اشاره شد، رشد و نمو بسیار مناسبی داشته است. این رشد هم در کمیت تولید و تامین نیازهای داخل و هم در ارتقای فناوری و شاخص‌های کیفی به‌خصوص در یک دهه اخیر کاملا مشهود است.
اتفاق مبارک در فرآیند ایجاد و افزایش ظرفیت‌های تولیدی، ارتقای فناوری و به تبع آن افزایش کیفیت در این محصول بوده به‌نحوی‌که هم اکنون می‌توان ادعا کرد فناوری تولید باتری در بسیاری از شرکت‌های داخلی همگام با فناوری روز دنیا است و محصول تولید شده با بهترین نمونه‌های خارجی قابل رقابت بوده و عملا کشور کاملا بی نیاز از واردات این کالاست. اما آنچه این صنعت را با چالش جدی مواجه کرده است افزایش بدون مطالعه و مازاد بر نیاز ظرفیت‌های تولید باتری در کشور است.
بزرگ‌ترین و اصلی ترین صنعت و سیستم بهره بردار از باتری، خودروسازی و شبکه گسترده حمل‌ونقل شخصی و عمومی در کشور است. رشد فزاینده تعداد خودرو در کشور طی سال‌های اخیر، افزایش شدید نیاز به باتری را نیز به‌دنبال داشته است. امروزه بالغ بر ۲۱ میلیون خودرو در کشور درحال تردد است که سالانه حدود یک میلیون دستگاه به آن افزوده می‌شود، آخرین وضعیت نیاز بازار و ظرفیت‌های تولیدی در ابتدای سال ۹۹به شرح جدول زیر است:
براساس جدول فوق عملا شرکت‌ها حدود 35 درصد ظرفیت مازاد خواهند داشت؛ این درحالی است که مصرف این کالا کاملا فصلی بوده و بالغ بر 60 درصد نیاز سال در کمتر از 4 ماه (فصل گرما) تامین می‌شود. این بدان معناست که در 8 ماه دیگر ظرفیت‌های تولیدی بسیاری از شرکت‌ها تا حدود 60 درصد می‌تواند بلا استفاده باشد. این روند قطعا به توقف و انحلال بسیاری از خطوط تولید و شرکت‌ها خواهد انجامید که بیکاری و تعدیل نیروی انسانی را در پی خواهد داشت و عملا سرمایه‌گذاری‌هایی که به سختی و در شرایط نامناسب ارزی و تحریم صورت گرفته‌اند امکان بهره برداری نخواهند داشت.
درحال‌حاضر نزدیک به 30 شرکت تولیدی در این صنعت فعال هستند که در ابتدای سال 99، هفت شرکت امکان کل خط تولید باتری را در اختیار داشته و مابقی صرفا مونتاژ کار هستند و امکان تولید صفحه (پلیت ) که اصلی ترین قطعه باتری است را ندارند اما ظرفیت‌های صفحه‌سازی موجود امکان تامین صفحه برای کل شرکت‌های مونتاژکار را دارند.
آخرین وضعیت باتری‌های ساکن و صنعتی
متاسفانه همین فرآیند در باتری‌های ساکن و صنعتی که در حوزه‌های مخابراتی، نیروگاهی، ups، معادن، حمل‌ونقل ریلی و.... مصرف می‌شود درحال رخ دادن است. نیاز کشور در این حوزه با توجه به طول عمر بالای این باتری‌ها و محدودیت‌های پروژه‌های توسعه‌ای حدود 250 میلیون آمپرساعت پیش‌بینی می‌شود که ظرفیت‌های بالفعل موجود معادل کل نیاز کشور است و خطوط متعددی نیز درحال پیوستن به جرگه تولیدکنندگان این باتری‌ها است که قطعا در این حوزه نیز شاهد سرریز تولید و عدم بهره‌برداری حداقل 20 درصد از ظرفیت‌های تولیدی خواهیم بود.
با توجه به موارد مذکور نهادهای تصمیم‌ساز و تصمیم‌گیر به‌خصوص مبادی ذی‌ربط در وزارت محترم صمت و ادارات مربوطه در استان‌ها نقش بسیار مهمی می‌توانند ایفا کنند. جلوگیری از ایجاد ظرفیت‌های جدید، بسترسازی و ایجاد مشوق‌های صادراتی، ممنوعیت واردات پلیت یا افزایش تعرفه آن، افزایش تعرفه واردات باتری‌های ساکن و صنعتی و جلوگیری از خام‌فروشی و صادرات سرب و کنسانتره به‌عنوان اصلی‌ترین ماده اولیه تولید باتری مهم‌ترین اقدامات در جهت حمایت از صنعت باتری است که بیش از نیم قرن با افتخار در صنعت کشور حضور فعال دارد.
