گزارش میدانی «دنیای‌اقتصاد» از تاثیرات افزایش نرخ ارز بر بازار خرده‌فروشی
دلار ترمز کسب‌و کارهای خرد را کشید
هنگام ورود به پاساژ علاءالدین و بازار رضا اولین نکته‌ای که توجه همه را جلب می‌کند، خلوت بودن و کلافگی کاسبان است؛ اما این موضوع به خاطر گرما نیست، بلکه افزایش ساعتی قیمت دلار باعث شده که فروشندگان موبایل، لوازم جانبی، لپ‌تاپ و کالاهای IT از یک نوع بلاتکلیفی که شاید فقط مختص ایران است، رنج ببرند.
گشتی در علاءالدین
دباغی که در طبقه همکف علاءالدین بیش از ۱۵ سال مشغول به فروش موبایل و لوازم جانبی آن است، گفت: دوباره دوران احمدی‌نژاد برای ما زنده شد؛ اما آن موقع هم این‌طور قیمت‌ها ساعتی نشده بود. او ادامه داد: وضع طوری است که شرکت‌های تامین‌کننده و واردکننده‌‌ها از تحویل جنس خودداری می‌کنند و می‌گویند موجودی نداریم، در حالی‌که می‌دانیم دارند؛ اما نمی‌دانند با چه قیمتی پخش کنند و امروز و فردا می‌کنند، ما هم فعلا فروش نداریم و فقط کارهای خدماتی مثل تعمیرات و فروش لوازم جانبی انجام می‌دهیم که آن هم برای روشن بودن چراغ مغازه است. با توجه به اینکه کابل شارژ و قاب موبایل هم وارداتی است فعلا علی الحساب ۱۰ درصد افزایش قیمت دادیم تا ببینیم وضعیت دلار چه می‌شود.
واحدهای اداری بازار موبایل در خیابان حافظ در اختیار شرکت‌های وارد‌کننده است. عباسی، مدیر فروش یکی از این شرکت‌ها با اشاره به محدودیت واردات گفت: مشخص است که دولت در منابع ارزی محدودیت دارد. با وجود آنکه بازار ما تماما به واردات وابسته است؛ اما در ماه‌های اخیر از تخصیص ارز خودداری می‌کردند حتی با وجود آنکه ثبت سفارش هم انجام شده بود الان نیز با این افزایش قیمت ارز ما نمی‌دانیم با چه قیمتی باید کالا را وارد کنیم و آیا مشتریان عمده‌ای که قبلا داشتیم الان هم حاضر هستند با قیمت جدید دلار کالا را از ما خریداری کنند. فعلا ترجیح ما بر این است که دست نگه داریم تا ببینیم قیمت دلار در چه نقطه‌ای ثابت می‌شود.
وضع عرضه در سایت‌های فروش
مهدی محبی، رئیس اتحادیه دستگاه‌های مخابراتی، ارتباطی و لوازم جانبی در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» با اشاره به نوسان قیمت و فروشگاه‌های اینترنتی گفت: با شیوع کرونا اغلب مردم به خریدهای آنلاین و اینترنتی روی آورده‌اند؛ اما مشاهده می‌شود که با افزایش قیمت ارز این نوع سایت‌ها نیز قیمت‌های خود را روزانه و ساعتی افزایش می‌دهند. او ادامه داد: مثلا قیمت یک کالا در سایت اعلام می‌شود؛ اما وقتی با سایت فروشنده تماس گرفته می‌شود قیمت واقعی بسیار بیشتر از قیمت اعلامی در سایت است و این تغییر زیاد در قیمت اعلامی و قیمت واقعی معلول نوسانات روزانه قیمت ارز است. به گفته محبی، اتحادیه فروشندگان فروشگاه‌های اینترنتی موظف هستند در این زمینه نظارت و کنترل لازم را انجام دهند اما متاسفانه در این مورد کوتاهی کرده‌اند. او درباره آخرین وضعیت قیمت‌های تلفن‌های بی‌سیم و باسیم، دستگاه سانترال و دستگاه‌ها و قطعات جانبی تلفن همراه گفت: اکنون قیمت این محصولات در بازار بر اساس نرخ ارز سابق است؛ اما محصولات وارداتی که در حال حاضر سه تا چهار ماه است در گمرک قراردارند اگر به بازار بیایند و با توجه به گرانی دلار قطعا قیمت‌های بیشتری خواهند داشت. به گفته محبی، وزارت صمت باید اطلاعات دقیقی در مورد قیمت‌گذاری جدید محصولات به اتحادیه‌ها ارائه دهد تا آنها بتوانند اوضاع را مدیریت کنند وگرنه نوعی سردرگمی و افزایش نجومی در قیمت‌ها ایجاد می‌شود.
از بازاررضا چه خبر؟
بازار رضا نیز وضعیتی بهتر از پاساژ‌های همسایه خود ندارد، بورس فروش کالاهای IT و لپ‌تاپ خلوت‌تر از بازار موبایل است. افشار که در طبقه همکف فعالیت دارد درخصوص افزایش قیمت دلار گفت: کالاهای ما تمام وارداتی است؛ البته چند شرکت داخلی هم وجود دارند که در واقع آنها مونتاژ کار هستند تا تولید‌کننده و آنها هم دو روز دیگر قیمت‌های خود را افزایش می‌دهند؛ اما الان ترجیح کاسب‌ها این است که فروش خود را به حداقل برسانند تا وضعیت مشخص شود. او با اشاره به کاهش شدید فروش در سال جاری گفت: قبلا بیشتر مشتریان ما مردم عادی بودند و یک درصدی هم شرکت‌ها و سازمان‌ها؛ اما الان مردم دیگر توانایی خرید یا به‌روز کردن سیستم‌های خود را ندارند و حیات ما تقریبا وابسته به شرکت‌ها است، اما الان من سفارش یک شرکت دولتی را فعلا معلق نگه داشته‌ام تا قیمت‌ها مشخص شود، بحث ۱۰۰ یا ۲۰۰ تومان که مطرح نیست در عرض ۳ هفته قیمت دلار ۲ هزار تومان گران شده است، این نوسان می‌تواند یک نفر را ورشکسته یا از فرش به عرش برساند. الان کسانی برد کرده‌اند که انبارهای خود را پر کرده بودند. پیمان مهاجر ایروانی، رئیس انجمن واردکنندگان تجهیزات و قطعات رایانه در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد» با انتقاد از عملکرد بانک مرکزی در تخصیص ارز به واردکنندگان گفت: تخصیص ارز به واردکنندگان متوقف شده؛ حالا با گرانی نرخ ارز در بازار آزاد مشکل جدی‌تر شده است. مهاجر ایروانی می‌گوید نوعی سردرگمی که در بازار ارز وجود دارد بازار تجهیزات و قطعات رایانه‌ای را هم در برگرفته، به‌طوری‌که در مورد آینده قیمت ارز گمانه‌زنی‌های متفاوت و گاه متضادی وجود دارد. یک نفر می‌گوید نرخ ارز تا پایان سال به ۲۵ هزار تومان می‌رسد، فرد دیگری می‌گوید این نرخ ۲۲ هزار تومان خواهد بود، عده‌ای باور دارند این حباب کاذب است و برخی دیگر حتی استدلال می‌کنند قیمت ارز کاهش می‌یابد. مهاجر ایرانی با اشاره به این دسته مشکلات معتقد است بهترین کار این است که در حال حاضر واردات حتی اگر شده به‌طور موقت متوقف شود تا قیمت ارز به یک ثبات نسبی برسد. به گفته رئیس انجمن واردکنندگان تجهیزات و قطعات رایانه، افزایش قیمت یکباره ارز نه تنها قیمت محصولات وارداتی را افزایش می‌دهد بلکه در کنار آن نیز یک شوک روانی و انتظار تورمی در جامعه به وجود می‌آورد. مهاجر ایروانی با بیان اینکه با توجه به روزهای کرونایی و رونق دورکاری رایانه دیگر یک کالای تشریفاتی و لوکس در منازل نیست و نوعی کالای ضروری به شمار می‌رود، ادامه می‌دهد با وجود آنکه سطح معیشت و تقاضای مردم با توجه به تورم و کرونا کم و کل اقتصاد نیز تقریبا ۱۵ تا ۲۰ درصد کوچک شده است، اما با توجه به محدودیت واردات و شوک ارزی بازار حتی امکان پاسخگویی به همین میزان تقاضای موجود را هم ندارد.
آنچه گذشت
اما این اولین بار نیست که اقتصاد ایران با شوک ارزی روبه‌رو است. رئیس انجمن واردکنندگان تجهیزات و قطعات رایانه با بیان تجربه‌های گذشته می‌گوید با این حال به‌دلیل وجود تجربه‌های گذشته واردکنندگان با احتیاط بیشتر قیمت‌گذاری خواهند کرد و واکنش شدیدی از خود نشان نخواهند داد تا ببینند وزارت صمت چه تدابیری خواهد اندیشید. مهاجر ایروانی با بیان مشکلات واردکنندگان اعم از مالیات، نرخ ارز و هزینه‌های جانبی می‌گوید بورس رونق زیادی دارد و چنانچه مشکلات واردکنندگان ادامه یابد، ممکن است سرمایه خود را وارد بورس کنند تا از مشکلات مذکور هم رهایی یابند. سال‌های قبل کاسبان به دنبال مشتری بودند و صدای بفرمایید چطور می‌توانم کمکتان کنم در فضا می‌پیچید؛ اما امروز صدای نداریم یا فعلا قیمت نیست بر فضای بازار صنوف مختلف غلبه کرده است.
