معامله ابزارهای مالی-کالایی در سایه ابهام قیمتی

خاکستر چندگانگی؛ ویروس آتی

دنياي اقتصاد-طيبه مرادي : افت‌و‌خیز قیمتی در تابلوی معاملاتی بازار ابزارهای مالی- کالایی بورس‌کالا به گونه‌ای ادامه دارد که هنوز نمی‌توان از تبلور روندی مشخص در هر سه بازار گواهی سپرده، صندوق‌های کالایی و پیمان‌های آتی بورس کالا صحبت کرد. شاید بتوان بازار آتی را به عنوان حساس‌ترین ابزار مالی-کالایی نسبت به تغییرات قیمتی عنوان کرد؛ چراکه با توجه به خاصیت اهرمی این بازار، حضور معامله‌گران در موقعیت‌های تعهدی به ویژه موقعیت‌هایی که خلاف روند بازار هستند، به نفع معامله‌گران تمام نخواهد شد و علاوه بر محدودیت دامنه نوسان مثبت و منفی ۵ درصد، به میزان اهرم هر نماد نیز ریسک نوسان قیمت افزایش می‌یابد. بنابراین تنها راه حداقل کردن این زیان به ویژه در شرایط کنونی که دورنمای قیمتی در عموم بازارها در هاله‌ای از ابهام قرار دارد، واکنش سریع و دقیق معامله‌گران به تکانه‎های لحظه‌ای قیمت، منطقی‌ترین استراتژی به نظر می‌رسد. با این حال سیگنال‌های مخابره شده به این بازارها هنوز از خبری متقن حکایت نمی‌کنند و معامله‌گران در عموم بازارهای مالی با حفظ سطوح فعلی مبادلاتی خود سعی دارند از واکنش هیجانی در بازار جلوگیری کنند و با اکتفا به واکنش‌های لحظه‌ای ریسک نوسان نرخ را به حداقل برسانند.

از این رو طی یک روز معاملاتی، بیش از چند بار تغییر جهت مبادلات در بازار آتی و سایر اوراق کالایی دیده می‌شود که عدم قطعیت در بازار را نشان می‌دهد و متاسفانه به نفع سرمایه‌گذاران نخواهد بود. بنابراین در صورت تداوم شرایط فعلی احتمال خروج معامله‌گران از بازار ابزارهای مالی- کالایی افزایش می‌یابد که بازار آتی با توجه به خاصیت اهرمی در اولویت قرار خواهد گرفت. تابلوی معاملاتی پیمان‌های آتی در بورس کالای ایران همچنان با ۸ نماد به فعالیت خود ادامه می‌دهد که شامل ۵ سررسید مربوط به دو دارایی سرمایه‌ای نظیر واحدهای صندوق طلا و نقره در کنار سه سررسید، از تنها محصول کشاورزی این بازار یعنی زعفران نگین است. این روزها بی‌رمقی در معاملات بازار آتی خودنمایی می‌کند؛ چرا که حجم و ارزش معاملات هفتگی این سه دارایی در این بازار به میزان محسوسی کاهش داشته است و شنیده‌ها حکایت از آن دارد که برخی از فعالان بازار آتی با توجه به شرایط فعلی این بازار و عدم ورود محصولات جدید به این تابلو در کنار تزریق نااطمینانی از سوی سایر متغیرهای اثرگذار‌(همچون افت‌و‌خیزهای مکرر بهای آزاد ارز) ترجیح می‌دهند، از انجام معاملات و اتخاذ موقعیت تعهدی تا حد امکان خودداری کنند و سایر افرادی که از قبل به این بازار وارد شدند، با محافظه‌کاری بسیار به دادوستد می‌پردازند و خبری از تحرکات هیجانی در ورود و خروج به نمادهای مختلف این سه دارایی حتی در سررسیدهای دورتر دیده نمی‌شود. زیرا مبتنی بر ویژگی‌های فنی معاملات آتی، چنانچه قیمت از روند مشخصی تبعیت کند و دورنمای قیمتی در آینده قابل پیش‌بینی باشد، اتخاذ موقعیت همسو با جریان بازار در سررسیدهای دورتر جذاب‌تر است. در جریان معاملات روز گذشته این بازار، فاصله بهای تسویه دارایی‌های فعلی تابلوی آتی بورس کالا با نرخ بنیادین خود از بروز شرایط فورواردیشن یا کونتاگو حکایت داشت؛ چراکه بهای معاملاتی این اوراق با نرخی بالاتر از بهای دارایی پایه خود در سررسیدهای دورتر مبادله شدند. به عنوان مثال دورترین تاریخ تحویل قراردادهای آتی واحدهای صندوق طلا (نماد ETCME۰۱) که در ۲۷ مهرماه از تابلو خارج می‌شود، در لحظه تنظیم این گزارش با نرخ ۱۰ هزار و ۷۷۰ تومان مورد دادوستد قرار گرفت که ۱۴ درصد بالاتر از بهای دارایی پایه خود  است.