هنگامی که اتفاقات منجر به افزایش استقبال از سهامی شود سریعا اوراق تبعی خرید در دستور کار قرار می‌گیرد. این اوراق در اختیار قرار گرفتن دارایی با قیمتی مشخص و با بازه زمانی بلند مدت را برای سهامداران تضمین می‌کند. زمانی که بازار‌‌ها در مدار نزولی قرار می‌گیرند و ترس از سقوط بزرگ سهام و دارایی وجود دارد از اوراق تبعی فروش در جهت بیمه کردن سهام استفاده می‌شود.

اوراق تبعی در بازار‌های جهانی نیز کارکردی همانند بازار سهام ایران دارد. در بازار‌های کامودیتی جهانی، حوزه انرژی، حوزه محصولات پایین دستی نفت و به‌صورت گسترده در بازار‌‌های مربوط به محصولات کشاورزی این اوراق مورد استفاده قرار می‌گیرد. استفاده از این ابزار در بازار‌‌های انرژی به خصوص در حوزه نفت برنت و بازار‌هایی که عمدتا نوسانات آنها باعث ضرر و زیان سرمایه‌گذاران می‌شود نیز مرسوم است. در حقیقت این اوراق در همه بازار‌ها برای طرف خریدار و فروشنده با هدف اولیه پوشش ریسک مورد توجه قرار می‌گیرد، اما در ایران متاسفانه فقط بعد فروش اوراق تبعی در نظر گرفته می‌شود.

رکن انتشار اوراق تبعی شامل ناشر‌ می‌شود،‌ دارایی پایه هم در دنیا دارد که عمدتا شرکت‌های بزرگ برای تضمین خرید و فروش محصولات از آن بهره‌ می‌برند. به عقیده بنده برای کنترل نوسانات، جلوگیری از ریزش‌ها و رشد‌‌های هیجانی بازار به ویژه برای این‌که نهاده‌های تولید دچار کمیابی نشوند در دنیا از اختیار تبعی خرید استفاده می‌کنند. هر چند امکان استفاده از این اوراق برای هر دو طرف وجود دارد اما در ایران فقط یک طرف می‌تواند در معاملات استفاده کند. بنابراین چنین تجربه‌ای برای بیمه کردن سهام در بازار سرمایه کشور مناسب ارزیابی می‌شود.

هر چند سیاست‌گذار با استفاده از اوراق تبعی نمی‌تواند باعث ورود نقدینگی به بازار شود اما این ابزار به تثبیت شرایط کمک قابل توجهی خواهد کرد. با این حال کنترل ترس دسته‌جمعی سرمایه‌گذاران و تضمین ارزش سهام و نرسیدن به ارزشی کمتر از حداقل‌ها از دیگر مزایای این ابزار است. برای حفظ ارزش واقعی برخی سهام و دارایی‌‌ها که متاسفانه در حال حاضر با حباب منفی مواجه‌ هستند استفاده از این ابزار بسیار مفید ارزیابی می‌شود.

در حال حاضر اوراق تبعی خرید در کشور نداریم هر چند استفاده از این اوراق مربوط به زمانی است که بازار‌‌ها در روندی صعودی قرار دارند، ‌همانند ۳ ماه گذشته بازار سهام ایران که تمام نماد‌‌های معاملاتی در صف خرید قرار داشتند. زمانی که بازار‌ها با ریزش‌های زیادی مواجه هستند اوراق تبعی فروش در واقع تضمین فروش می‌دهد در قیمت‌هایی که انتظار می‌رود حتی پایین تر از آن‌ هم سهم ریزش داشته باشد. شرکت‌ها معمولا در صورت کاهش ارزش سهام کمتر از ارزش در نظر گرفته شده باز هم رقم توافق شده را پرداخت می‌کنند. در شرایط فعلی بازار سرمایه به سیاست‌گذار توصیه‌ای برای راه‌اندازی اوراق تبعی خرید نمی‌دهد و تا پایان سال شرکت‌ها ‌باید ملزم به انتشار اوراق تبعی فروش شوند.

اخبار مرتبط