بررسی دلایل رشد پس از ۱۰ روز پیاپی
بورس سبز اما ناامید
این مثبت امیدوارکننده نیست
برزو حق‌‌‌شناس، کارشناس بازار سهام معتقد است رشد اندکی که روز گذشته در شاخص کل شاهد بودیم ناشی از بهبود وضعیت بازار نیست چرا که حجم و ارزش معاملات همچنان در سطوح حداقلی است. او در این باره گفت: بازار ۱۰ روز منفی بود یک روز هم باید مثبت باشد و این طبیعی است. در این بین باید توجه داشت مثبتی مهم است که حجم معاملات خرد هم با آن بالا برود. اما مثبتی که بازار سهام با این حجم و ارزش معاملات تجربه کرد امیدوارکننده نیست. حق‌‌‌شناس با اشاره به اینکه بازار در روز سه‌‌‌شنبه فقط در نتیجه کاهش فشار فروش رشد داشت، گفت: وقتی فشار فروش پایین می‌‌‌آید بازار مثبت می‌شود. وضعیتی که دیدیم خوب است اما رشدی که با این حجم معاملات اتفاق افتاده به خاطر تقویت طرف تقاضا نیست بلکه در نتیجه ضعف کفه فروش است و در واقع صرفا فروشنده در بازار کم شده است.
در حال حاضر پولی از بیرون بازار نیامده و صرفا پول داخل بازار بین گروه‌ها می‌‌‌چرخد.این کارشناس بازار سهام در پاسخ به این پرسش که آیا رشد شاخص کل می‌تواند از رشد ۲۵درصدی سقف نرخ فروش انرژی تاثیر گرفته باشد یا خیر؟ گفت: بازار سهام عملا به جایی رسیده که یک خبر مثبت برای یک گروه هم یکی دو روز تاثیر دارد. بازار سهام برای شروع یک روند مثبت به یک محرک اساسی نیاز دارد و این محرک اساسی باید در بخش اقتصاد کلان اتفاق بیفتد. او ادامه داد: در بخش کلان هم شاهد اتفاقات خوبی نیستیم، برای مثال گویا بانک مرکزی درصدد افزایش سود بین بانکی است. در بحث برجام هم خبرها هر روز ناامیدکننده‌‌‌تر از روز گذشته است. در حوزه بلوک خودرویی‌‌‌ها هم عملا خبری نیست.
فروشنده‌‌‌ای در بازار نمانده
سبز شدن اکثر گروه‌‌‌های بورسی از دید اغلب کارشناسان بازار سهام اتفاق آنچنان خوشایندی نبوده و تنها بخشی از نوسانات بازار است. از نظر برخی از کارشناسان حجم و ارزش ناچیز معاملات باعث شده تا حتی اتفاقات مثبتی از جمله افزایش نرخ برق هم نتواند به روند بورس سرعت ببخشد یا آن را از رکود خارج کند. به نظر می‌رسد بازار سهام این روزها بیش از هر اتفاق دیگری نیازمند بازگشت اعتماد و در نتیجه پول حقیقی‌‌‌ها به بازار سرمایه است و این اتفاق نیز جز با ثبات دولت در تصمیمات سیاسی و اقتصاد رخ نمی‌‌‌دهد. موضوعی که با بی‌‌‌نتیجه ماندن برجام احتمال آن کمرنگ و کمرنگ‌‌‌تر شد.
نیما رئیسی، کارشناس بازار سهام نیز معتقد است رشد ناچیز شاخص کل در روز گذشته اتفاق خاصی برای بازار نیست. او در این مورد گفت: حجم معاملات آنقدر کم است که نشان می‌دهد دیگر فروشنده‌‌‌ای در بازار نمانده است. با هر قیمتی خروج پول حقیقی داریم و حتی در روزهای بعضا مثبت هم می‌‌‌بینیم که برآیند خروج پول حقیقی نسبت به ورود آن بیشتر بوده و همچنان خروج پول از بازار را شاهدیم. این کارشناس بازار سرمایه معتقد است تغییراتی از قبیل تغییر ساعت معاملات و تغییر دامنه نوسان که در سال‌های ۹۳ و ۹۴ هم افتاد کمکی به بازار نمی‌‌‌کند، رئیسی تصریح کرد: در حال حاضر نیازمند اتفاقی مانند آنچه در اوایل دهه گذشته افتاد هستیم. در حال حاضر باید سهام بیمه شوند و به سراغ اوراق اختیار فروش تبعی برویم.
۱۰ سال پیش بانک ملت ۱۰۰ تومانی را تضمین کردند که تا ۶ ماه آینده ۱۱۰ تومان می‌‌‌خریدیم. بازار تا ۲۰۰ تومان رفت و کسی دیگر سراغ آن تضامین را هم نگرفت. رئیسی افزود: چنانچه مسائل ما در بخش اقتصاد کلان حل شود و سراغ این دست اقدامات برای بازگشت اعتماد مردم به بورس برویم وضعیت بهبود می‌‌‌یابد در غیر‌این صورت تغییر دامنه نوسان و ساعت معاملات دردی از بازار سهام دوا نمی‌‌‌کند. بورس در سال ۹۹ از ساختمان ۵۰ طبقه سقوط کرده و حالا نیازمند احیای جدی است. اعتمادسازی با تصمیمات خلق‌‌‌الساعه ایجاد نمی‌شود، ما نیازمند ثبات سیاسی و اقتصادی هستیم. در این بین حل ابهامات برجام از همه مهم‌تر است چرا که این موضوع به حل ابهامات و مشکلات اقتصادی زیادی نیز کمک خواهد کرد.
رئیسی معتقد است افزایش ۲۵درصدی نرخ برق یکی از معدود خبرهای خوب این روزهاست اما این خبرهای خوب در روزهای بد بورس می‌‌‌سوزند. او در این باره گفت: افزایش نرخ ۲۵درصدی برق که برای نیروگاه‌‌‌ها قید شده باعث شد تا روی تابلو هم شاهد سبزپوشی نمادهای این گروه باشیم و این موضوع طبیعتا روی کلیت بازار هم تاثیر می‌‌‌گذارد. سهم‌های شاخص‌ساز روی کلیت بازار تاثیر می‌‌‌گذارند و خبرهای خوب در روزهای بد سوخت می‌‌‌شوند و در نهایت بازار به خبرهای خوبی که می‌‌‌آید واکنش مناسبی نشان نمی‌‌‌دهد.
کمرنگ شدن اثر برجام
برخی از کارشناسان نیز در این میان مثبت شدن بازار سهام را در نتیجه ناامید شدن بورس نسبت به اخبار برجام می‌‌‌دانند. کامل ابراهیمیان کارشناس بازار سرمایه در خصوص مثبت شدن شاخص در چهارمین روز معاملاتی هفته، گفت: نگاه بازار بعد از فصل مجامع و تب‌‌‌وتاب تقسیم سود شرکت‌ها به سمت مذاکرات هسته‌‌‌ای و برجام بود. این امیدواری به امضای توافق و تمدید مذاکرات باعث شد بازار در دامنه‌‌‌ای نوسان کند، روزهایی مثبت باشد و روزهای بیشتری منفی و ریسک‌های سیاسی که از بیرون به بازار تحمیل می‌شد باعث شد خروج پول حقیقی را داشته باشیم.
وی در ادامه به اخبار مثبت پیرامون بازار سهام از جمله گزارش مرداد شرکت‌ها، تسهیل در قیمت‌گذاری محصولات شرکت‌ها از جمله پذیرش محصولات خودرویی در بورس کالا و در نتیجه کاهش فشار قیمت‌گذاری دستوری اشاره کرد و گفت: بازار سهام در دو سه ماه اخیر افت زیادی داشته و از نظر تکنیکالی هم به نقطه حمایتی رسیده بود و این موضوع در کنار سایر عواملی که ذکر آن رفت باعث شد وضعیت بازار کمی بهتر شود. ابراهیمیان در ادامه از پیش رو بودن گزارش‌های شهریور و همچنان گزارش عملکرد ۶ ماهه شرکت‌ها سخن گفت. او معتقد است سرمایه‌گذاران انتظار مثبتی از گزارش‌ها دارند و این می‌تواند تاثیر نسبتا مثبتی بر روند آتی بازار داشته باشد. البته این کارشناس بازار سهام به ریسک‌های خارجی بورس نیز اشاره و اظهار کرد: در این میان نباید فراموش کرد که ریسک‌های خارج از بازار می‌تواند در پاییز بر بورس تاثیر بگذارد و مهم‌ترین ریسک مورد انتظار در فصل بعد بودجه و ابهامات پیرامون آن است.
به طور کلی به نظرم بازار اصلاح آنچنانی نخواهد داشت و به قول تکنیکالیست‌‌‌ها این نقطه برای شاخص یک نقطه حمایتی قوی هست البته به شرطی که در قیمت کامودیتی‌‌‌ها و قیمت‌های جهانی شاهد اصلاح شدیدی نباشیم و ریسکی از طرف قیمت‌های جهانی به بازار وارد نشود. وی در پاسخ به این سوال که افزایش بهای برق چقدر در وضعیت گروه مرتبط و در نتیجه بازار سهام تاثیر خواهد گذاشت، گفت: نیروگاه‌‌‌ها بخشی از بازار سرمایه را تشکیل می‌دهند و در دو سال گذشته نیز شاهد عرضه چند نیروگاه در بازار بودیم. نرخ برقی که در نیروگاه‌‌‌ها ارائه می‌شود از دید سرمایه‌گذاران همچنان نرخ پایینی است و قابل رقابت با میانگین جهانی نیست اما به طور کلی سرمایه‌گذاران این صنعت همواره به نرخ برق معترض بودند و اگر این افزایش نرخ تداوم داشته باشد این حوزه برای سرمایه‌گذاران جذاب‌‌‌تر خواهد شد. البته لازم به تکرار است که ما همچنان با نرخ‌های واقعی فاصله داریم.
