گزینه‌های ریاست بانک جهانی
ایوانکا رئیس بانک جهانی می‌شود؟
یک روز پس از اعلام ناگهانی استعفای جیم یونگ کیم از ریاست بانک‌جهانی، وی در جمع کارکنان برای ارائه توضیحاتی حاضر شد. او در سالن مرکزی این بانک، تنها دو ساختمان دورتر از کاخ‌سفید، اعلام کرد سه سال زودتر از زمان معین برای کار در شغلی جذاب که مرتبط به سمتش در بانک جهانی است مشغول خواهد شد؛ شغلی که قرار است در آن به تامین مالی خصوصی پروژه‌های زیرساختی در اقتصادهای نوظهور کمک کند. او گفت: «این فرصت آمد و می‌دانید بسیار سخت است. پیش‌بینی کنید چنین فرصت‌هایی در زندگی به شما رو کند.» به گزارش گروه اقتصاد بین‌الملل روزنامه «دنیای اقتصاد» به نقل از روزنامه فایننشال تایمز، این استاد پیشین رشته پزشکی که حالا ۵۹ ساله است پس از این سخنان برای تماس‌های تلفنی متعدد خود سالن را ترک کرد تا سایر مقامات ارشد بانک پاسخگوی باقی پرسش‌ها باشند. بسیاری از حاضران در جلسه که در طول دوران ریاست بانک‌جهانی، کیم با آنها تضادهایی داشت، ناراضی بودند. خروج ناگهانی و داوطلبانه کیم ابهامات عمیقی را درخصوص رهبری و آینده نقش این نهاد بین‌المللی - که هسته مرکزی رهبری آمریکا در نظام اقتصادی جهان را بر عهده داشته است - ایجاد کرد. این بانک در دوران آشفته پسا جنگ‌جهانی دوم، متقارن با «صندوق بین‌المللی پول» با هدف کاهش فقر در سراسر جهان تاسیس شد. البته به عقیده صاحبنظران هدف اصلی تاسیس چنین نهادهایی تثبیت دلار به‌عنوان پول غالب جهانی و ایجاد نظام اقتصادی جهان به رهبری آمریکا بود. البته رقابت روزافزون منابع سرمایه خصوصی و بانک‌های توسعه منطقه‌ای در کنار وام‌دهی‌های دوجانبه گسترده چینی‌ها به کشورهای فقیر، اثرگذاری این بانک را به تدریج تحت‌الشعاع قرار داد. در حالی که در سال مالی ۲۰۱۸ مجموع وام‌های این بانک ۶۴ میلیارد دلار بود، اما حجم وام‌دهی خارجی چینی‌ها چند برابر این مقدار برآورد می‌شود.
ازآنجاکه به‌طور سنتی رهبری این بانک توسط آمریکایی‌ها تعیین شده است، اکنون اما و اگرهایی درباره ریاست بعدی آن مطرح است. به خصوص با توجه به اینکه دولت ترامپ در انتخاب نامزدهای جدید دست دارد- فردی که آشکارا این نهاد بین‌المللی را مورد انتقاد قرار داده است- این موضوع می‌تواند بر نحوه عملکرد آنها تاثیر بگذارد. رئیس جدید بانک‌جهانی که قرار است توسط دولت ترامپ انتخاب شود، می‌تواند در مسیر محدود کردن تامین مالی پروژه‌هایی که با هدف مقابله با تغییرات آب‌وهوایی برنامه‌ریزی شده‌اند، گام بردارد. معکوس کردن تلاش‌هایی که این بانک تاکنون در حمایت از ابر پروژه زیرساخت «یک کمربند و یک جاده» صورت داده از دیگر برنامه‌های رئیس جدید این نهاد می‌تواند باشد. یکی از مقامات ارشد سابق این بانک با ابراز نگرانی خود در این خصوص می‌گوید: «در حال حاضر افراد در این بانک نگران این هستند که چطور قرار است از این نهاد محافظت شود.»
اینکه یک آمریکایی رهبر بعدی بانک جهانی خواهد شد محتمل است؛ اما قطعی نیست. کمیته این بانک طرحی را از روند این انتخاب مدنظر قرار داده است که طبق آن انتخاب رهبر بعدی باید بر اساس شایسته‌سالاری و شفاف باشد، به این معنی که ملیت فرد لزوما اهمیت ندارد. برخی از صاحبنظران امیدوارند استعفای زودهنگام کیم بتواند فرصتی باشد تا انتخاب فرد بعدی با اجماع جهانی صورت پذیرد و چرخه انتخاب ریاست این بانک توسط دولت آمریکا و همچنین رهبری «صندوق بین‌المللی پول» توسط اروپایی‌ها پایان یابد. با این حال برخی دیگر معتقدند این ممکن است یک خیال‌پردازی باشد. دیوید دلار، کارمند سابق این بانک و فرستاده وزارت خزانه‌داری آمریکا به چین که اکنون در موسسه «بروکینگز» فعالیت دارد در این رابطه می‌گوید: «تلاش سایر کشورها برای رد نامزد منتخب آمریکا شکست خواهد خورد. این یک بازی پیچیده است. تصور من این است که تایید نامزد آمریکا بسیار محتمل است. جامعه جهانی تمایل دارد آمریکا در تعامل با بانک جهانی باقی بماند.»
در این رابطه گمانه‌زنی‌هایی درخصوص نامزدهای احتمالی در واشنگتن شنیده می‌شود که شاید تعجب برانگیز‌ترین آنها ایوانکا ترامپ، دختر رئیس‌جمهوری آمریکا باشد. دیوید مالپاس، کارمند ارشد خزانه‌داری آمریکا در امور بین‌الملل، نیکی هیلی سفیر سابق آمریکا در سازمان ملل، مارک گرین، رئیس آژانس آمریکا برای توسعه بین‌المللی از دیگر نام‌هایی هستند که برای نامزدی ریاست بانک جهانی شنیده می‌شوند. در این رابطه سخنگوی وزارت خزانه‌داری می‌گوید: وزارتخانه‌اش توصیه‌های بسیاری برای انتخاب افرادی که برای این سمت مناسب هستند، دریافت کرده است. به گفته او در حال حاضر فرآیند بررسی داخلی برای نهایی شدن این انتخاب آغاز شده است. با این حال برخی افراد مطلع از این پروسه می‌گویند اختلافاتی ممکن است در این زمینه رخ دهد. در میان جایگزین‌های محتمل از اقتصادهای نوظهور اِنگُزی اُکُنجو ای‌ویلا، اقتصاددان نیجر و کسی که در سال ۲۰۱۲ نیز در رقابت با کیم بود، دونالد کابروکا، اقتصاددان روآندایی و رئیس سابق بانک توسعه آفریقایی و سری مولیانی ایندراواتی، وزیر دارایی اندونزی بیشترین شانس را دارند.
با این حال فردی که به‌عنوان برنده نهایی ریاست بانک جهانی شود، باید با میراث پرچالش کیم مواجه شود. کیم زمانی که در سال ۲۰۱۲ به منظور رهبری بانک‌جهانی از ریاست دارتموث کالج کنار رفت، این کره‌ای- آمریکایی تجربه اندکی در خدمات مالی و عمومی داشت. البته او به منظور زدودن بخش‌های ناکارآمد و تشویق به اشتراک اطلاعات در این بانک خانه‌تکانی گسترده و اساسی صورت داد و این اصلاحات و تلاش‌های او با مخالفت گسترده بسیاری از کارکنان مواجه شد؛ امری که انگیزه او را در این مسیر خدشه‌دار کرد. یکی از کارکنان ارشد این بانک در این رابطه می‌گوید: «تغییر ساختار سازمانی کیم بخش به بخش معکوس شده است.» او که یکی از مخالفان رهبری کیم بوده در ادامه صحبت‌های خود افزوده است: «تحکیم ساختار سازمانی بانک تغییری نسبت به گذشته نکرده است.» او یکی از دلایل مخالفت انجمن کارکنان این بانک با انتخاب مجدد او در سال ۲۰۱۶ را همین موضوع می‌داند. در این رابطه کارمندان آشکارا شیوه مدیریت و ایده او برای تغییر ساختار سازمانی بانک را مورد انتقاد قرار داده‌اند.
برخی تصمیمات شخصی کیم نیز مشکل‌ساز بوده‌اند. پاول رومر، اقتصاددان ارشد سابق این بانک سال گذشته پس از ۱۵ ماه از سمت خود استعفا کرد. استعفای او پس از مناقشه او با کارمندان برنامه‌نویسی و روش‌شناسی بخش گزارش‌ها و تحقیق بانک جهانی بود.
در حالی که اقدامات و تصمیم‌گیری‌های کیم در داخل بانک جهانی برای او دشمن‌تراشی کرد، اما او توانست در خارج از این بانک موفقیت‌هایی به‌دست آورد. یکی از این موارد تضمین تامین مالی سرمایه‌گذاری برای اقتصادهای در حال توسعه فقیر بود. به عقیده کارشناسان اما شاید مهم‌ترین دستاورد کیم افزایش ۱۳ میلیارد دلاری سرمایه بانک‌جهانی پس از مذاکره ماهرانه با دولت ترامپ بود. کاهش دستمزد کارکنان و حمایت از کمپینی که خانم ترامپ برای تقویت نقش زنان به راه انداخته بود، از برخی مهارت‌های چانه‌زنی کیم پرده برداشت. جولی شلتون، مدیر اجرایی اصالتا آمریکایی بانک اروپایی بازسازی و توسعه در این رابطه می‌گوید: «با روی کار آمدن دولت ترامپ، زمانی که مردم به دنبال آن بودند که بفهمند سیاست «نخست آمریکا»ی او چه معنی برای نهادهایی همچون بانک جهانی دارد، کیم به خوبی از آن مطلع بود. او به سرعت تلاش کرد با ایوانکا ترامپ به توافق برسد... به زودی این دو شریک شدند و من فکر می‌کنم ایده‌ای هوشمندانه بود.» گرچه هنوز این افزایش سرمایه باید به تایید کنگره برسد، اما منجر به تحکیم پایه‌های مالی این بانک شد.
جیم یونگ کیم قصد دارد به شرکت «شراکت جهانی زیرساخت» بپیوندد. یک مقام ارشد سابق بانک‌جهانی در این رابطه می‌گوید اگر کیم با پروژه‌های مربوط به «یک کمربند یک جاده» چین همکاری کند، با وجود رقابت آمریکا و چین، این امر واکنش‌های شدیدی را در واشنگتن به همراه خواهد داشت. او که نخواسته است نامش فاش شود در ادامه می‌گوید: «با وجود مخالفت و نارضایتی بسیاری از کارکنان بانک و وزارت خزانه‌داری، کیم برای پیشبرد این ابرپروژه دولت چین تلاش‌های بسیاری کرد.» هنوز مشخص نیست به‌عنوان شریک «شراکت جهانی زیرساخت» چقدر نصیب کیم خواهد شد، اما به اندازه‌ای است که او را ترغیب به چنین تصمیمی کرده است. یک مقام خارجی در واشنگتن در این رابطه می‌گوید: «اگر شما واقعا نگران تغییرات آب‌وهوایی و نابرابری‌های جنسیتی هستید، چرا باید چنین شغلی را در بزرگ‌ترین نهاد متولی رها کنید.»
ارسال نظر