انتخابات شهرداری استانبول امروز برگزار می‌شود
مرگ و زندگی اردوغان
اردوغان هیچ‌گاه وارد فوتبال حرفه‌ای نشد اما یک استادیوم هم‌اینک نام او را فریاد می‌زنند. سای‌توغ می‌گوید: «او هرگز تسلیم نمی‌شود. اگر او قصد چیزی داشته باشد، تمام هم و غم خود را روی رسیدن به آن می‌گذارد.» اما در ماه مارس، برای آنچه نخستین‌بار پس از ۲۵ سال برتری اردوغان در فضای سیاسی استانبول رخ داد، نماینده‌اش در انتخابات شهرداری‌های این شهر، بازی را به حریف خود واگذار کرد. در واقع حزب عدالت و توسعه در میان شهرهای بزرگی که رقابت را واگذار کرد، نام استانبول هم دیده می‌شد و آنها کرسی شهرداری را به نامزد حزب جمهوری‌خلق ترکیه واگذار کرده بودند. برای حزب عدالت و توسعه هضم واگذاری کرسی شهرداری‌ها در استانبول، شهری که خود آن را تاج پادشاهی سیاست ترکیه می‌خواند، سخت بود. شاید هیچ‌کس به اندازه اردوغان ۶۵ ساله، اهمیت شهر استانبول را، جایی که وی دوره ورود به سیاست را از آنجا شروع کرد، درک نمی‌کند. او مدام می‌گوید: هرکسی در استانبول برنده شود در ترکیه برنده خواهد شد. شهر محل تولد رئیس‌جمهور محل تجمع ثروت و قدرت برای حزبش بوده و به‌نوعی روغن‌کاری سایر بخش‌های ماشین سیاسی ترکیه به‌عهده استانبول است. باخت در آن به‌معنای از دست دادن وجوه و منابع قابل‌توجهی است که حکومت با آن یارانه رسانه‌های دولتی، تجار و قراردادها را می‌پردازد. حزب عدالت و توسعه به‌جای اینکه باخت خود را در این شهر بزرگ ترکیه بپذیرد، نتیجه انتخابات را به چالش کشید و حرف از تقلب زد. به‌تبع آن، در یک محکمه جنجالی، هیات انتخابات ترکیه نتیجه انتخابات شهرداری را در استانبول باطل کرد و رای به برگزاری مجدد آن داد که با خشم و نگرانی حزب جمهوری‌خلق ترکیه همراه شد و فرآیند ابطال این انتخابات را در مسیر دیکتاتوری قدم زدن تعبیر کرد.
انتخابات مجدد قرار است امروز برگزار شود که لحظه‌ای تعیین‌کننده به‌حساب می‌آید. اگر حزب اپوزیسیون در انتخابات شهرداری استانبول مجددا پیروز شود، طرفداران نیروهای مخالف این تعبیر را خواهند داشت که ترکیه کم‌کم درحال دور شدن از اتوکراسی است. حتی برخی بر این باورند که اگر حزب عدالت و توسعه در انتخابات مجدد شهرداری استانبول، پیروز شود، به مهم‌ترین اسلحه‌اش از پیش آسیب وارد شده است. آسلی آیدین تاش‌باش، کارشناس مسائل ترکیه در شورای روابط خارجی اتحادیه اروپا به سی‌ان‌ان می‌گوید: «انتخابات شهرداری در استانبول فراتر از یک انتخابات محلی است. از بسیاری جهات این به‌منزله یک رفراندوم علیه اردوغان و حلقه وی به حساب می‌آید.» آیدین تاش‌باش که پیش از ورود به حوزه کارشناسی مسائل سیاسی، برای سالیان زیاد تحت عنوان خبرنگار حوزه ترکیه فعالیت می‌کرد، می‌گوید که تصور غلطی در بین رسانه‌های خارجی وجود دارد که حاکمیت اردوغان نفوذ‌ناپذیر و پوششی آهنین دارد. او تصریح می‌کند: «در اینجا تصویری از اردوغان ساخته شده که وی جایش امن و مطمئن است... درحالی‌که عکس آن درست است.»
بسیاری از ساکنان استانبول از حاکمیت طولانی‌مدت حزب عدالت و توسعه خسته شده‌اند و اردوغان را به‌دلیل بحران اقتصادی، دو رقمی شدن بیکاری، پایین آمدن ارزش لیر در برابر دلار و بالا رفتن هزینه‌های خورد و خوراک شماتت می‌کنند. با این حال به‌رغم اینکه محدودیت‌های جدی در ارتباط با اپوزیسیون وجود دارد، از جمله ممانعت از برگزاری راهپیمایی اعتراضی، مخالفان چند جای محدود برای اعتراض دارند و تنها این اعتراض‌ها به پای صندوق‌های رای محدود نیست.
سی‌ان‌ان برای دریافت اطلاعات بیشتر درخصوص اینکه آیا اردوغان درگیر کارزار انتخاباتی شهرداری استانبول است، پاسخی دریافت نکرد. یکشنبه گذشته در سراسر ترکیه و در منطقه باکرکوی، منطقه‌ای که منظره‌اش رو به دریای مرمره است و در آن طبقه متوسط روبه بالا زندگی می‌کنند، مردم در کافه‌ها و بارها دور هم جمع شده بودند تا مناظره دو نامزد شهرداری استانبول را نگاه کنند. برگزاری یک مناظره زنده تلویزیونی پس از ۱۷ سال در این کشور صورت گرفته بود. مناظره بین دو نامزد شهرداری برگزار شد. این مناظره بین بینالی ییلدیریم، نامزد حزب عدالت و توسعه و اکرم امام‌اغلو، نامزدی که از سوی جریان‌های اپوزیسیون حمایت می‌شد، برگزار شد و نامزد جریان‌های مخالف حاکمیت انتخابات مجدد را جنگی برای نجات دموکراسی علیه کسانی خواند که حق ۱۶ میلیون نفر را نقض کرده‌اند. در مقابل ییلدریم از جانب حزب عدالت و توسعه مدعی شد که در انتخابات ماه مارس رای آنها دزدیده شده است.نیروهای گوناگون اپوزیسیون در ترکیه حالا این‌بار پشت اکرم امام‌اوغلو پناه گرفته‌اند تا با حمایت از وی بتوانند اردوغان را به‌رغم تفاوت دیدگاه‌هایشان شکست دهند. با این حال حتی در دور اول هم اکرم امام‌اوغلو با رایی بسیار اندک توانست نماینده حزب حاکم را شکست دهد اما این سیگنال را برای ریاست‌جمهوری فرستاد که توانایی به چالش کشیدن حزب رئیس‌جمهوری را دارد.
در باکرکوی، که مردم در کافه‌ها نشسته بودند شاهد یک لحظه تاریخی در برهه انتخاباتی‌شان بودند و از تلویزیون خود چیزهایی می‌شنیدند که پیش‌تر دربست در اختیار پروپاگاندای حزب عدالت و توسعه بود. گیزم سورر، دختری ۳۰ ساله که با دوستان خود در کافه جمع شده بودند تا مناظره را نگاه کنند می‌گوید که مردم خواهان عدالت هستند. او تصریح می‌کند: «از زمانی که حزب عدالت و توسعه حاکم کشور شدند من یک التماس و آرزوی عمیق در بین مردم برای برقراری دموکراسی دیدم. وقتی به جاهای مختلف نگاه می‌کنی، قهوه‌خانه‌ها در روستاها، میادین عمومی شهر یا چادرهای انتخاباتی احزاب، مردم مکرر در مورد عدالت و دموکراسی صحبت می‌کنند.» سورر تاکید می‌کند: «اما زمانی که به خیابان‌ها نگاه می‌کنید ما موانعی را برای عدالت و برابری و مناظره عادلانه مشاهده می‌کنیم، ممانعت از ابراز عقیده از سوی مردم.» از زمان کودتای نافرجام در سال ۲۰۱۶، اردوغان قدرت را در این کشور دو قبضه و مخالفان را جارو کرده و به زندان انداخته است. سال گذشته او توانست در انتخابات ریاست‌جمهوری مجددا پیروز شود و همین امر موجب شد تا برخی تصمیم بگیرند ترکیه را ترک کنند. اوزگور ترک، که درحال یک بازی کامپیوتری بومی است به سی‌ان‌ان می‌گوید که متاسفانه بسیاری سودای ترک وطن دارند.
کارشناسان می‌گویند که اردوغان از سال ۲۰۱۱ به این سو، در پی تحکیم قدرت خود بوده و از آن سال بسیاری از رفقا و رقبای خود را جا گذاشت تا بتواند قدرت را بیشتر به چنگ آورد. به نوشته روزنامه نیویورک‌تایمز رجب طیب اردوغان، خود زمانی به‌خاطر سرودن یک شعر مذهبی- در دوران اوج حاکمیت سکولارها و نظامیان- روانه زندان شد و از آن پس سعی کرد تا خود را فردی نشان دهد که در پی اصلاح سیستم عدالت و قضا است و اوایل بارها به خاطر این تلاش‌هایش از سوی دیگران مورد ستایش قرار گرفت. با این حال به‌رغم گذشت نزدیک به دو دهه از حاکمیت اردوغان بر ترکیه، هنوز سیستم قضایی این کشور در بحران است، درحالی‌که زندگی میلیون‌ها نفر در این کشور وابسته به آن است اما اعتماد مردم به دستگاه قضایی این کشور کاهش یافته است. مخالفان اردوغان می‌گویند که سبک مدیریتی مستبدانه اردوغان و فامیل‌گرایی در درون حزب و ساختار قدرت به اعتبار این حزب در عملکرد هم لطمه وارد کرده است. عملکرد دادگاه‌ها در ترکیه می‌تواند یک مثال خوب در این زمینه باشد. تصفیه‌ها و خالی شدن دستگاه قضا از افراد متبحر به اعتبار دستگاه قضایی این کشور لطمات شدیدی وارد آورده و قضاتی هم که هنوز سر کار هستند، ترس از برخورد شدید دارند و نمی‌توانند وظایف قانونی خود را آنچنان که باید و شاید به‌جا آورند. روز یکشنبه (امروز) عدالت در پیشانی خواست رای‌دهندگان در استانبول خواهد بود. حزب عدالت و توسعه در ماه مارس، زمانی که انتخابات را به احزاب رقیب واگذار کرد، با کمک شورای‌عالی انتخابات ترکیه دست به ابطال انتخابات زد و رای به برگزاری مجدد انتخابات داد. این تصمیم با انتقاد بسیاری از حقوقدانان روبه‌رو شد. عمر فاروق امین‌آقااوغلو، قاضی سابق و دادستان این کشور به نیویورک‌تایمز گفت: «دستگاه قضایی به‌طور کل استقلال خود را از دست داده و تبدیل به سلاحی سیاسی برای حاکمیت شده است.» او افزود: «اینکه گفته می‌شود این مساله از قدیم بوده، مساله ما نیست، اینکه در این حکومت این معضل به حد اعلای خود رسیده، مساله است.» زندان‌ها تا زمان حکومت اردوغان، هیچ‌گاه در این حد پر نشده بودند، درحالی‌که هر روز به تعداد قضات ضعیف و خام در سیستم قضایی ترکیه افزوده می‌شود. از زمان کودتای سال ۲۰۱۶ به این سو، تقریبا ۴ هزار قاضی از سیستم قضایی این کشور تصفیه شده و افراد خام فراوانی با عجله جایگزین آنها شده‌اند و عمدتا بیشتر این افراد از وفاداران به اردوغان به‌حساب می‌آیند. برخی از آنها به‌زور از دانشگاه فارغ‌التحصیل شده‌اند. «متین فیضی‌اوغلو»، رئیس اتحادیه وکلای ترکیه می‌گوید: «متوسط تجربه ۱۴ هزار قاضی در این کشور به دو و نیم سال می‌رسد.» به همین دلیل بسیاری از آنها (قضات) در بهترین حالت موضعی خنثی در مواجهه با دولت دارند و در بدترین حالت هم ابزاری سیاسی در دست حاکمیت هستند. نیویورک‌تایمز در ادامه می‌نویسد: شکی نیست که اردوغان و حزبش آگاه هستند که بحران نزدیک است. ماه گذشته اردوغان برای اصلاح امور سرمایه‌گذاری در این کشور دست به تغییراتی زد. اردوغان در جمع قضات این کشور در کاخ ریاست‌جمهوری ادعا کرده است که قصد دارد در سیستم قضایی و زندگی مردم این کشور اصلاحات اساسی به‌وجود آورد. او گفت: هر جا که عدالت کم شده باشد، شکایات افزایش پیدا می‌کند. با این حال برای بسیاری از حرفه‌ای‌ها این سخنان اردوغان چندان قابل اعتنا نیست. ویسل اوکی، مدیر اتحادیه مطالعات قانون و رسانه می‌گوید: «اینکه قبول کرده‌اند که سیستم قضایی بد است، خودبه خود خوب است اما همین قانون‌اساسی هم به اندازه کافی راهگشاست اگر آن رعایت شود.»
ارسال نظر