بازپس گیری سهم بازار از قاچاقچیان

شرکت مادیران که سال‌ها با نمایشگرها و تلویزیون‌های خود، میهمان خانه ایرانیان بود، یکی از شرکت‌هایی است که به تازگی به بازار لوازم خانگی ورود کرده و با همکاری برند مطرح ‌TC، قصد دارد به یکی از بازیگران اصلی این صنعت تبدیل شود. این شرکت که به تازگی مجمع سالانه خود را پشت سر گذاشته، از اعمال تغییرات ساختاری اساسی برای برآورده کردن هرچه بهتر این هدف خبر داده است.

 ورود مادیران به صنعت لوازم خانگی

صنایع الکترونیک کشور، سال‌ها شاهد حضور برندهای مختلفی بوده که از جمله مهم‌ترین آنها می‌توان به مادیران اشاره کرد. این شرکت با فعالیت ۴۰ ساله خود در تولید و عرضه نمایشگر و تلویزیون، اکنون جایگاه خود را در این بازار تثبیت کرده و حالا برای تصاحب بخش جدیدی از بازار، یعنی بازار لوازم خانگی دورخیز کرده است. بابک ثقفی، مدیرعامل گروه صنایع مادیران با بیان استقبال قابل توجه خریداران از تلویزیون‌های ایکس ویژن در سال‌های اخیر به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: توسعه کسب و کار از صنایع الکترونیک به سمت صنایع لوازم خانگی یکی از رایج‌ترین اقدامات شرکت‌های فعال در این حوزه است و ما نیز قصد داریم در این مسیر حرکت کنیم. او با ذکر اقدام مشابه شرکت TCL (از شرکت‌های چینی شاخص صنعت الکترونیک دنیا و شریک تجاری مادیران) می‌گوید: TCL هم حدود ۲۰ سال در حوزه تولید تلویزیون و صنایع الکترونیک فعال بود و اکنون حدود ۶ سال است که به حوزه لوازم خانگی ورود کرده است. ثقفی در تشریح آغاز فعالیت شرکت در صنعت لوازم خانگی می‌افزاید: پیرو برنامه‌ریزی ما برای تولید کامل لوازم خانگی، سرمایه قابل توجهی نیاز بود که با تجهیز منابع توانستیم مقدمات این کار را فراهم کنیم. او تصریح می‌کند که اکنون خط تولیدCKD  لوازم خانگی در کارخانه منطقه ویژه اقتصادی فرودگاه پیام مادیران نصب شده اما هنوز به راه‌اندازی کامل نرسیده است. ثقفی علت تاخیر در بهره‌برداری از این خطوط و عقب بودن حدود ۶ ماه از برنامه را شیوع کرونا و آماده نبودن شرکت‌های فروشنده ماشین‌آلات برای ارسال نیرو و سرویس ماشین‌آلات اعلام می‌کند و می‌گوید: احتمالا دو تا سه ماه آینده این خطوط به‌صورت کامل راه‌اندازی شوند.

مدیرعامل مادیران با اعلام سهم ۲۵درصدی این شرکت از بازار تلویزیون کشور، از ورود پرقدرت این شرکت به بازار کالاهای جدیدی مانند یخچال، لباسشویی و کولر گازی خبر می‌دهد و اضافه می‌کند: برنامه ما این است که با دو برند ایکس ویژن و TCL در بازار لوازم خانگی حضور داشته باشیم. او اهداف فاز اول فعالیت این شرکت در این گروه‌های محصولی را، کسب سهم بازار ۱۰ تا ۱۵درصدی اعلام می‌کند و می‌گوید: با توجه به آنکه قیمت لوازم‌خانگی نسبت به تلویزیون حدود دو برابر بالاتر است، پیش‌بینی می‌شود میزان فروش شرکت به چهار برابر میزان فعلی برسد و با تحقق هدف تعیین‌شده، سودآوری قابل ملاحظه‌ای برای شرکت و سهامداران ایجاد شود. ثقفی معتقد است با توجه به آنکه برند TCL در بازار کولر گازی حرف‌های زیادی برای گفتن دارد، احتمالا در این همکاری مشترک برای تولید کولرهای گازیTCL  در ایران، بتوان توجه بسیاری از مصرف‌کنندگان را به این محصول جلب کرد.

 وفور کالای قاچاق

فعالان صنعت لوازم خانگی قاچاق را اصلی‌ترین مانع در مسیر رشد و توسعه بیشتر این صنعت می‌دانند و معتقدند به‌رغم خروج رسمی برندهای خارجی از کشور، محصولات قاچاقی آنها به وفور در بازار یافت می‌شوند. بابک ثقفی، مدیرعامل شرکت صنایع مادیران با بیان آسیب‌های متعددی که تولیدکنندگان ایرانی از پدیده قاچاق می‌بینند می‌گوید: به نظر می‌رسد کانال‌های مشخص و ساختار‌‌یافته‌ای برای قاچاق در کشور وجود دارد؛ زیرا نمی‌توان این حجم از کالا، آن هم کالاهای حجیمی مانند یخچال یا لباسشویی را مخفیانه وارد کشور کرد. او سهم کالای قاچاق در گروه‌های محصولی تلویزیون و  لوازم خانگی مانند یخچال و لباسشویی و... را به ترتیب حدود ۴۰ و  ۳۰درصد برآورد می‌کند. درحالی که پیش از تحریم‌ها و خروج برندهای خارجی از ایران این اعداد ۷۰ و ۶۰درصد بودند.

مدیرعامل مادیران می‌گوید: مثلا اندازه بازار کالای «تلویزیون» در کشور یک و نیم میلیون عدد است و قاچاق ۳۵ تا ۴۰درصدی در آن به معنی وارد کردن دست کم ۵۰۰هزار تلویزیون در سال است.  هر کانتینر گنجایش ۳۰۰ تلویزیون را دارد و با یک حساب سرانگشتی می‌توان متوجه شد که هزار و اندی کانتینر تلویزیون قاچاق وارد کشور می‌شود. یا مثلا هر کانتینر گنجایش تنها ۳۰ یخچال را دارد و برای واردات چنین درصدی باید تعداد قابل ملاحظه‌ای کانتینر حامل کالای قاچاق وارد کشور شده باشد و به نظر می‌رسد واردات کالای قاچاق بسیار ساده‌تر از این حرف‌ها و از طریق مبادی مشخصی در حال انجام است.

ثقفی تاکید می‌کند: اینکه پس از چندین سال و اجرای چند طرح متفاوت، هنوز شاهد حضور چنین حجمی از کالای قاچاق در بازار هستیم، نشان می‌دهد که عزمی جدی برای مقابله با این پدیده وجود ندارد. در ابتدای خروج برندها از بازار لوازم خانگی کشور، بهانه‌هایی مانند تامین نشدن بازار مطرح می‌شد و سختگیری کمتری درباره قاچاق به عمل می‌آمد، اما اکنون که تولیدکنندگان ایرانی کاملا توان تامین بازار را دارند چه؟ ثقفی می‌افزاید: پس از خروج این برندها و توقف واردات رسمی محصولات آنها، اختلال چندانی در بازار ایجاد نشد و تولیدکنندگان ایرانی توانستند در زمانی کوتاه، به این بازار ورود کنند و تامین بازار را انجام دهند. با وجود آنکه تولیدکنندگان ایرانی گاه تجربه‌ای در زمینه تولید برخی گروه‌های محصولی نداشتند، اکنون خطوط تولید خود را تا حد بسیار خوبی توسعه داده‌اند و کاملا قادر به تامین نیاز بازار هستند.

 رقابت برندهای ایرانی با خارجی

با وجود پیشرفت‌های ایجاد شده در صنعت لوازم خانگی کشور، یکی از ابهاماتی که وجود دارد آن است که چنانچه شرایط بین‌المللی بهبود یابد و با رفع تحریم‌ها، برندهای خارجی خصوصا کره‌ای به بازار کشور بازگردند، وضعیت بازار و تولیدکنندگان داخلی چه تغییری خواهد کرد. ثقفی در تشریح این ابهام می‌گوید: اول از همه باید تاکید شود که این برندها هنوز به طور کلی از بازار خارج نشده‌اند. درست است که حضور رسمی این برندها در کشور پایان یافته؛ اما محصولات قاچاق این برندها به وفور در بازار موجود است و در حال حاضر نیز ما درحال رقابت‌- آن هم رقابتی نابرابر- با این برندها هستیم. او ادامه می‌دهد: از آنجا که محصولات قاچاقی که از برندهای خارجی در بازار موجودند، انواع مالیات، عوارض گمرکی، بهره‌های بانکی و هزینه‌های اینچنین پرداخت نمی‌کنند، می‌توانند در رقابت با تولیدکنندگان ایرانی دست بالا را داشته باشند زیرا هزینه تمام‌شده برای تولیدکننده ایرانی دست کم ۳۰درصد بیش از قاچاقچی است. اما با وجود این و در چنین رقابت ناعادلانه‌ای، هنوز برندهای ایرانی توانسته‌اند سهم بازار قابل قبولی از بازار لوازم خانگی کسب کنند و این نشان از قدرتمند شدن این صنعت در کشور است.

مدیرعامل گروه صنایع مادیران معتقد است اکنون محصولات تولیدکنندگان لوازم خانگی کشور، قابلیت رقابت با محصولات خارجی را دارند و حتی اگر موانعی مانند تحریم‌های بین‌المللی و شرایط سیاسی حاکم وجود نداشت، تولیدکنندگان ایرانی شانس بالایی برای کسب سهم قابل توجه از بازار کشورهای اطراف داشتند.  ثقفی می‌افزاید: با ورود مادیران به بورس و افزایش سرمایه، اکنون سرمایه شرکت ما سه برابر سال‌های گذشته شده و بر همین اساس تمامی منابع ایجاد شده را برای تجهیز خطوط تولید جدید خود در صنعت لوارم خانگی به کار گرفته‌ایم. در نتیجه به جرات می‌گوییم حتی با بازگشت رسمی برندهای خارجی، باز هم می‌توانیم در مقابل آنها حرفی برای گفتن داشته باشیم. ثقفی تصریح می‌کند: در تولید لوازم خانگی جدید خود سعی کرده‌ایم بهترین امکانات را با مناسب‌ترین قیمت در اختیار مصرف‌کنندگان قرار دهیم و اکنون می‌توانیم با اطمینان اعلام کنیم حتی در صورت بهبود شرایط بین‌المللی، می‌توانیم به برخی کشورهای اطراف نیز صادرات داشته باشیم.

 تاکید بر افزایش عمق تولید

فارغ از آنکه سرنوشت مذاکرات به چه صورت شود، بدعهدی شرکت‌های خارجی و رها کردن بازار کشور ثابت کرد که باید درباره حضور مجدد این برندها، کمی سنجیده‌تر عمل شود. زیرا رفت و آمدهای بی‌برنامه، نتیجه‌ای جز ایجاد اختلال در بازار کشور و متضرر کردن صنایع داخلی نخواهد داشت. ثقفی با تاکید بر لزوم سختگیری بیشتر سیاستگذاران برای حضور مجدد این برندها می‌گوید: بهترین رویکرد نسبت به بازگشت این برندها آن است که آنها را به سرمایه‌گذاری و راه‌اندازی خطوط تولید مشارکتی برای برخی قطعات و انتقال بخشی از صنعت و تکنولوژی آنها به داخل کشور سوق دهیم. زیرا در این صورت، امکان رها کردن یکباره بازار از آنها سلب شده و در عین حال بستری برای پیشرفت صنعت لوازم خانگی کشور و تعامل با تولیدکنندگان داخلی فراهم می‌شود.

وی می‌گوید: درحال حاضر تولیدکنندگان داخلی سالانه تعداد زیادی کمپرسور یخچال وارد می‌کنند. درحالی که چنانچه حضور محصولات برندهای خارجی مشروط به سرمایه‌گذاری در بخش تولید کمپرسور در داخل کشور باشد، هم تولیدکننده ایرانی منتفع می‌شود و هم شرکت خارجی به بازار تضمین‌شده‌ای برای فروش کمپرسور دسترسی خواهد داشت. زیرا تولیدکنندگان ایرانی می‌توانند ضمانت دهند که سالانه فلان تعداد کمپرسور را از آن شرکت خریداری کنند.

ثقفی معتقد است این مدل یکی از بهترین مدل‌های حضور شرکت‌های خارجی در کشور است و می‌گوید: ما به عنوان تولیدکنندگان ایرانی از سیاستگذاران توقع داریم این موارد را در تعاملات مجدد با شرکت‌های خارجی مدنظر قرار دهند. او می‌افزاید: در کالایی مانند تلویزیون که بخش زیادی از قطعات الکترونیکی هستند، امکان چنین کاری کمتر است و مثلا حدود ۶۰درصد قطعات تکنولوژی خاصی دارند که به سادگی نمی‌توان آن را بومی‌سازی کرد و باید وارد شوند، اما در صنعت لوازم خانگی و تولید محصولی مانند یخچال و لباسشویی موضوع کاملا متفاوت است و می‌توان با برنامه‌ریزی درست در ایجاد تعامل مناسب میان تولیدکنندگان داخلی و خارجی، میزان وابستگی کشور به واردات قطعات خارجی را به ۳۰درصد رساند.

مدیرعامل مادیران با تاکید بر لزوم افزایش عمق تولید محصولات ایرانی می‌گوید: در حال حاضر در هر کدام از گروه‌های کالایی که در کشور تولید می‌شود، هنوز درصد زیادی وابستگی به واردات قطعه وجود دارد. حضور برندهای خارجی در زمینه راه‌اندازی خطوط تولید این قطعات در داخل کشور، می‌تواند در نهایت منجر به افزایش عمق تولید در کشور شود. این فعال صنعت لوازم خانگی معتقد است چنانچه بتوان با تولیدکنندگان ورق‌های فولادی و محصولات پتروشیمی در کشور وارد تعامل شد تا بهبودهایی در خروجی‌هایشان ایجاد کنند، می‌توانیم برای کسب سهم از بازار ۴۰۰میلیون نفری کشورهای اطراف نیز اقدام کنیم. وی معتقد است: با توجه به هزینه‌های بالای حمل کالاهای حجیمی مانند محصولات لوازم خانگی از چین به کشورهای اطراف، چنانچه بتوانیم شرایط تولید را بهبود دهیم، می‌توانیم به واسطه فاصله کمتر با این کشورها و حذف هزینه‌های حمل قابل توجه کالاها، مزیت قیمتی و رقابتی قابل ملاحظه‌ای نسبت به تولیدکنندگان چینی و کره‌ای پیدا کنیم. ثقفی در پاسخ به این سوال که آیا مزیت رقابتی لوازم خانگی ایرانی در بازار صادراتی تنها محدود به قیمت است یا توان رقابت در زمینه کیفیت  تکنولوژی را نیز دارند، می‌گوید: در محصول تلویزیون شرکت خودمان به جرات می‌گویم که همین حالا نیز کیفیتی برابر با محصولات خارجی داریم، زیرا پنل‌های به کار رفته در این تلویزیون‌ها یکسانند. مدیرعامل مادیران با تاکید بر پیشرفت‌های صنعت لوازم خانگی کشور طی مدت اخیر می‌افزاید: در زمینه لوازمی مانند یخچال، لباسشویی و... نیز می‌توانم با اطمینان اعلام کنم که رقابت با برندهای خارجی کار سختی نیست و تولیدکنندگان ایرانی بین دو تا سه سال آینده، حرف‌های بسیاری در این زمینه خواهند داشت. وی معتقد است تنها تفاوت برندهای خارجی با ایرانی، در توان بازاریابی و برندینگ آنهاست و در زمینه کیفیت چندان عقب نیستیم.

 مادیران و بازار سهام

مجمع سالانه مادیران امسال درحالی برگزار شد که این شرکت در آستانه تحولاتی اساسی قرار دارد. با وجود آنکه نام مادیران برای سال‌ها با صنایع الکترونیک و ماشین‌های اداری گره خورده بود، این شرکت در دو سال اخیر تصمیماتی جدی برای ورود به صنعت لوازم خانگی داشته و از اواخر سال ۹۹، تولید و عرضه محصولات خود در این گروه را به تعداد قابل توجهی افزایش داده است. در راستای ساماندهی هرچه بیشتر ساختارها برای تناسب یافتن با اهداف جدید و بر اساس توافق انجام شده در مجمع، قرار است نام این شرکت از «صنایع ماشین‌های اداری ایران» به «گروه صنایع مادیران» تغییر پیدا کند؛ هر کدام از بخش‌های تولیدی، در عین اینکه زیرمجموعه این گروه خواهند بود، از مدیریت مستقل و متمرکز برخوردارند. شرکت‌های صنایع الکترونیک، صنایع لوازم خانگی، صنایع پلاستیک، فروشگاه‌های زنجیره‌ای و شرکت پشتیبانی از اصلی‌ترین شرکت‌های زیرمجموعه گروه مادیران به حساب می‌آیند. قرار است پیرو تفکیک انجام شده در شرکت‌های زیرمجموعه مادیران، حدود ۱۰ تا ۲۰درصد از سهام هر کدام از این شرکت‌ها، به شرکای تجاری خصوصی واگذار شود و منابع مالی جذب شده برای توسعه برنامه‌های آتی این شرکت‌ها به کار گرفته شود تا با رشد این شرکت‌ها در آینده سهام آنها در بورس عرضه شود.

یکی از موضوعات مهم دیگری که در مجمع به آن اشاره شد، جزئیات برنامه افزایش سرمایه مادیران بود. ثقفی در تشریح برنامه افزایش سرمایه شرکت می‌گوید: در نیمه دوم سال گذشته، برنامه افزایش سرمایه دو‌مرحله‌ای به تصویب رسید. مرحله اول آن که از محل سود انباشته و تجدید ارزیابی بود به انجام رسید. مرحله دوم از محل آورده و «مطالبات به روز شده» است. ارزش افزایش سرمایه مرحله دوم ۱۰۸۰میلیارد تومان است و با توجه به اینکه سرمایه فعلی شرکت ۸۲۰میلیارد تومان است، سرمایه شرکت به ۱۹۰۰میلیارد تومان خواهد رسید. مدیرعامل مادیران می‌افزاید: از ۱۰۸۰میلیارد تومان ذکر شده، مبلغ ۸۱۰میلیارد تومان از سهامدار عمده شرکت قرض گرفته شده و مابقی مبلغ از طریق دیگر سهامداران تامین خواهد شد. ثقفی درباره زمان اجرای مرحله دوم افزایش سرمایه شرکت می‌گوید: در زمان تصویب، اختیار تعیین زمان اجرای افزایش سرمایه بر عهده هیات مدیره گذاشته شد. با توجه به اینکه بورس در سال جاری شرایط چندان مساعدی نداشت و از سوی دیگر انتخابات ریاست جمهوری نیز در حال انجام بود، ترجیح داده شد زمان انجام این افزایش سرمایه، در نیمه دوم سال ۱۴۰۰ باشد. وی می‌افزاید: در انتظار تثبیت نسبی شرایط هستیم و به محض آنکه تشخیص دهیم زمان مناسبی است، اطلاع‌رسانی لازم در این مورد انجام خواهد شد. مدیرعامل مادیران درباره وضعیت سوددهی شرکت هم می‌گوید: از تابستان سال گذشته، شرکت‌های تامین‌کننده قطعات به تدریج اقدام به بالا بردن قیمت قطعات کردند و عملا تاثیر این افزایش قیمت مواد اولیه از زمستان در صورت‌های مالی دیده شده و در بهار نیز این روند ادامه یافت و باعث شد سود شرکت از میزان مورد انتظار کمتر شود. وی می‌افزاید: با این‌حال انتظار می‌رود در ماه‌های پیش رو با تعدیل شرایط، وضعیت سودآوری شرکت بهبود پیدا کند و بتوانیم سود بهتری را محقق کنیم. بازار سهام در یک‌سال اخیر وضعیت چندان مساعدی نداشت و بسیاری از روزها سهامداران شاهد صف‌های فروش سنگین و افت تقاضا بودند. یکی از گلایه‌هایی که سهامداران از مدیران شرکت‌های بورسی دارند، حمایت از سهام با خرید و جمع کردن صف‌های فروش است. مدیرعامل مادیران در پایان گفت‌وگو و با تاکید بر اینکه کمتر کسی تصور می‌کرد بازار چنین افتی را تجربه کند، می‌گوید: در شهریور و شروع ریزش‌های بازار، منابع‌مان را تجهیز کردیم و از طریق شرکت‌های زیرمجموعه شروع به خرید سهم خود از بازار کردیم، اما با ادامه ریزش‌های بازار، دیگر منابع مالی اجازه ادامه این کار را به ما نمی‌داد. ثقفی با اشاره به قابل مشاهده بودن افت ۱۰۰میلیارد تومانی ارزش سهام خریداری شده در این مدت بر حمایت انجام‌شده از سهامداران تاکید می‌کند و می‌گوید: متاسفانه شدت افت بازار بیش از توان ما برای حمایت بود. وی تصریح می‌کند: اساسا منابع مالی شرکت باید در راستای تامین مواد اولیه و قطعات برای تولید به کار گرفته شود و بیش از این نمی‌توان آن را به خرید سهام اختصاص داد، اما امیدواریم در ماه‌های آینده با بازگشت بازار به مدار صعود، شرایط برای همه گروه‌ها بهبود پیدا کند.

p29-02

p29-01