فعالان اقتصادی کاستی‌های استقرار صنایع در شهرک‌ها را بررسی کردند
نمره تعهدات دولتی در صنعت
به گفته صاحبان بنگاه‌های صنعتی، «نبود زیربناهای مناسب در شهرک‌های موجود» و در عین حال «تلاش دولت برای توسعه فیزیکی شهرک‌های صنعتی در سطح کشور»، دو موضوعی هستند که همواره در محافل بخش‌خصوصی مورد انتقاد قرار می‌گیرند. زیرا دولت تعهداتی در قبال فراهم‌سازی زیرساخت‌ها داده که به آنان پایبند نبوده است. به باور ناظران در واقع گزارش‌های ارائه شده، پُز قشنگی دارند اما واقعیت این نیست و واحدهای صنعتی از نظر دسترسی به ابتدایی‌ترین نیازها، در مضیقه‌اند. پیشنهاد فعالان به سیاست‌گذار این است که در شرایط کنونی، شهرک صنعتی جدید راه‌اندازی نشود و تمرکز و کانون توجه دولت و سازمان شهرک‌های صنعتی روی برطرف کردن مشکلات و معضلات شهرک‌های موجود باشد. فعالان اقتصادی معتقدند مدیریت واحدهای کوچک و متوسط به یک جراحی بزرگ نیاز دارد.
«سی و یکمین نشست کمیسیون صنعت و معدن اتاق تهران» به بررسی مسائل و چالش‌های شهرک‌های صنعتی کشور اختصاص یافت. این موضوع به بهانه انتصاب محسن صالحی‌نیا، عضو دولتی هیات نمایندگان اتاق تهران، به ریاست سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی در دستور کار اعضای این کمیسیون قرار گرفت تا برنامه‌های این سازمان در دور جدید مورد نقد و بررسی قرار گیرد. در این نشست که صالحی‌نیا نتوانست شخصا در آن حضور یابد، معاونان سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی حضور یافتند تا در مورد آنچه سازمان انجام داده و در نظر دارد انجام دهد، سخن بگویند. در این نشست نمایندگان هیات مدیره تعدادی از شهرک‌های صنعتی استان تهران، نبود زیرساخت مناسب در شهرک‌های موجود و در عین حال تلاش دولت برای توسعه فیزیکی شهرک‌ها در سطح کشور را مورد انتقاد قرار دادند.
تصویر آماری شهرک‌ها
بر اساس گزارش اتاق تهران، در ابتدای این نشست، اصغر مصاحب، یکی از نمایندگان این سازمان، اهم فعالیت‌های حمایتی و توسعه‌ای سازمان صنایع کوچک را برشمرد و عنوان کرد شناسایی ۴۳۳ خوشه کسب‌وکار، اتمام ۹۴ پروژه خوشه کسب‌وکار و حمایت از توسعه ۳۱ پروژه توسعه خوشه‌ای توسط سازمان انجام گرفته است. در عین حال، بهره‌برداری از ۶ شهرک فناوری، ۳۶ مرکز خدمات کسب‌وکار، ایجاد و توسعه ۱۴ فن‌بازار منطقه‌ای و مراکز مبادله فناوری و برنامه‌ریزی، همچنین سازماندهی و راه‌اندازی ۲۱ کلینیک کسب‌وکار در استان‌ها از دیگر اقدامات حمایتی است. مصاحب همچنین به تصویب ۹۸۳ و بهره‌برداری ۸۰۷ شهرک و ناحیه صنعتی نیز به‌عنوان اهم فعالیت‌های این سازمان اشاره کرد. او سپس از فعالیت ۲ هزار واحد صنعتی صادراتی در شهرک‌ها و نواحی صنعتی با میزان صادرات ۴ میلیارد دلار خبر داد و عنوان کرد سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی از تشکیل۶۰ کنسرسیوم صادراتی در حوزه‌های صنایع غذایی و خشکبار، محصولات پلاستیک، سنگ، پوشاک، کفش با ۷۶ میلیون دلار صادرات حمایت کرده است. در عین حال، کمک به اعزام هیات‌های تجاری به بازار‌های هدف در راستای توسعه بازار بنگاه‌های کوچک و متوسط نیز صورت گرفته است.
او با بیان اینکه سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی از حضور ۳۱ هزار و ۲۶۰ واحد صنعتی برای شرکت در نمایشگاه‌های داخلی و خارجی حمایت کرده است، گفت: اکنون ۲۰۴ سرمایه‌گذار خارجی با اشتغال۱۷ هزار و ۱۰ نفر و سرمایه‌گذاری ۲ میلیارد دلار در شهرک‌های صنعتی فعالیت می‌کنند. این کارشناس سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی درباره وضعیت ایجاد و توسعه امکانات زیربنایی در شهرک‌ها، توضیح داد: برای ۸۰۱ شهرک و ناحیه صنعتی به میزان ۱۵ هزار لیتر در ثانیه آب تامین شده است. همچنین به ۸۱۸ شهرک و ناحیه صنعتی به میزان ۹ هزار مگاوات برق‌رسانی صورت گرفته و گازرسانی به ۵۹۰ شهرک، تامین تلفن ثابت برای ۷۴۹ و تامین فیبر نوری برای ۳۶۲ شهرک و ناحیه صنعتی انجام گرفته است.
او در ادامه به سایر فعالیت‌های این سازمان اشاره و عنوان کرد که سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی برای حمایت و تسریع در شناسایی محصولات و صادرات بنگاه‌های کوچک و متوسط، دو موضوع ایجاد تشکل شرکت‌های مدیریت صادرات و ارائه لایحه حمایت از شرکت‌های مدیریت صادرات را با هماهنگی سازمان توسعه تجارت مورد تاکید قرار داده و هم اکنون موضوع تشکیل انجمن تخصصی شرکت‌های مدیریت صادرات در اتاق بازرگانی ایران مطرح و امور تشکل‌ها با ایجاد تشکل تخصصی شرکت‌های مدیریت صادرات موافقت کرده است و موضوع باید در شورای راهبردی اتاق ایران مطرح و مصوب شود؛ ضمن اینکه امیدواریم این اقدام مورد حمایت اتاق بازرگانی تهران نیز قرار گیرد.
وعده سر خرمن
پس از ارائه این گزارش، نوبت به فعالان اقتصادی رسید تا دیدگاه‌های خود را درباره وضعیت شهرک‌های صنعتی بیان کنند. مسعود شنتیایی، عضو کمیسیون صنعت و معدن اتاق تهران و فعال در شهرک صنعتی پرند با انتقاد از اینکه شرکت شهرک‌های صنعتی به تعهدات قراردادی خود در زمینه ایجاد زیرساخت‌ها پایبند نبوده است، ادامه داد: شهرک صنعتی پرند از سال ۱۳۸۴ شروع به فعالیت کرده است و فعالان بخش خصوصی تاکنون چند برابر مقدار سرمایه‌ای که برای خرید زمین پرداخت کرده، برای راه‌اندازی واحدهای صنعتی خود سرمایه‌گذاری کرده‌اند، اما دولت تعهدات زیرساختی خود در زمینه آب و فاضلاب را ایفا نکرده است. در حالی که پول ایجاد این امکانات از سوی واحدهای صنعتی پرداخت شده است. به اعتقاد شنتیایی، بهتر است دولت پیش از توسعه شهرک‌های جدید، زیرساخت‌های مورد نیاز برای شهرک‌های موجود را تکمیل کرده و بعد فروش زمین را آغاز کند. عدم تکمیل پروژه‌های موجود و ایجاد شهرک‌های جدید به منزله هدر دادن منابع ملی است.
محمدرضا زهره‌وندی، نایب رئیس این کمیسیون نیز با اشاره به گزارش ارائه شده این پرسش را مطرح کرد که سرمایه‌گذاری خارجی ۲ میلیارد دلاری در شهرک‌ها چه زمانی صورت گرفته است و آمارهای ارائه شده مربوط چه دوره‌ای است؟
محسن مولایی، عضو هیات مدیره شرکت خدماتی شهرک صنعتی عباس‌آباد نیز با بیان اینکه شرکت شهرک‌های صنعتی کشور از عدم پایداری مدیریتی رنج می‌برند، ادامه داد: بوی فاضلاب در شهرک صنعتی عباس‌آباد شرایط بغرنجی را ایجاد کرده است. در عین حال ۲۴ واحد صنعتی معطل تامین برق هستند. به ما می‌گویند، اگر روزی رئیس‌جمهوری از این منطقه عبور کند و اعتباری تخصیص پیدا کند، مشکل برق عباس‌آباد نیز حل می‌شود. او با اشاره به اینکه واحدهای کوچک و متوسط صنعتی، بار بخش بزرگی از اشتغال را به دوش می‌کشند، افزود: اما با وجود این درجه اهمیت، معاون وزیر مسوول این بخش است. ضمن آنکه به نظر می‌رسد بی‌ثباتی مدیریتی در شرکت شهرک‌های صنعتی ناشی از عدم تمرکز و توجه دولت به این بخش است. مهدی پورقاضی، رئیس کمیسیون صنعت و معدن اتاق تهران هم در ادامه این نشست گفت: مدیران صنعتی که واحدهای خود را در شهرک‌ها مستقر کرده‌اند، انتظار دارند حداقلی از امکانات نظیر آب، برق و سیستم فاضلاب را در اختیار داشته باشند. این انتظارات اما محقق نشده است. در واقع گزارش‌های ارائه شده، پز قشنگی دارد اما واقعیت این نیست و واحدهای صنعتی از نظر دسترسی به زیرساخت‌ها با مشکلات زیادی روبه‌رو هستند. درخواست سیروس کوهی، عضو هیات مدیره شهرک صنعتی پایتخت نیز این بود که دولت از ایجاد شهرک‌های جدید صنعتی اجتناب کند و اگر نمایندگان مجلس برای ایجاد شهرک‌ها فشار می‌آورند، زیر بار این فشار‌ها نروند. او افزود: اکنون در شهرک صنعتی پایتخت، قریب ۲۰۰ واحد صنعتی با کمتر از ۳۰ درصد ظرفیت خود فعالیت می‌کنند. کوهی با بیان اینکه دولت در جانمایی شهرک‌ها نیز باید درست عمل کند، ادامه داد: شهرک صنعتی پایتخت، بیش از ۲۰ سال است که درگیر مساله دو استانی بودن است؛ گاهی جزو استان تهران و گاه جزو استان سمنان در نظر گرفته می‌شود و این مساله منجر به سردرگمی صنعتگران شده است. عدم ثبات مدیریتی نیز یکی دیگر از چالش‌های این حوزه است و تا مدیری به زیر و بم شهرک‌ها آشنایی پیدا می‌کند، دچار تغییر می‌شود.
در ادامه این جلسه، محمدرضا رضوی، رئیس سابق سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی با بیان اینکه سازمان صنایع کوچک به شدت تحت تاثیر مسائل سیاسی است، ادامه داد: در ایران با ۸۰ میلیون جمعیت حدود ۹۰۰ شهرک صنعتی تاسیس شده است. در حالی که در کشور کره‌جنوبی با جمعیت ۵۰ میلیون نفری و اقتصاد یک هزار میلیارد دلاری، تعداد شهرک‌های صنعتی به ۴۰ نیز نمی‌رسد. به گفته وی هر معاون وزیری که بر سر کار می‌آید، دستورات توزیعی صادر می‌کند. در حالی که مشتریان شهرک‌ها از امکانات موجود در آنها راضی نیستند و باید در مورد این مساله، یک تدبیر اساسی اندیشیده شود. رضوی با اشاره به تلاش دولت برای افزایش بی‌رویه خوشه‌های صنعتی و شرکت‌های مدیریت صادرات گفت: دلیل اصلی ایجاد خوشه‌های صنعتی، رقابتی شدن بنگاه‌های کوچک و متوسط و سوق یافتن آنها به سوی صادرات بود. اکنون دولت برای ایجاد خوشه‌های صنعتی خیز برداشته و از سوی دیگر درصدد ایجاد شرکت مدیریت صادرات است. خوشه صنعتی به معنای تجمع واحدهای صنعتی رقابت‌پذیر است که صادرات نیز انجام می‌دهند. ایجاد شرکت مدیریت صادرات توسط دولت به این معناست که این واحد‌ها کارکرد خوشه صنعتی را ندارند و این جز افزایش بوروکراسی نتیجه دیگری در برندارد. او بر این عقیده بود که مدیریت واحدهای کوچک و متوسط نیازمند جراحی است. رضوی خطاب به مدیران سازمان صنایع کوچک توصیه کرد: منابع‌تان را از بخش توسعه به حوزه حفاظت، بازارسازی و ایجاد ارتباط میان واحد‌ها بازگردانید تا بنگاه‌های صنعتی موجود پابرجا بمانند.
مسعود لطفی، عضو هیات مدیره شهرک سالاریه هم گفت: ما آنچه که در گزارش سازمان آمده بود را در شهرک‌ها مشاهده نمی‌کنیم. در حال حاضر نیز ۵ شهرک در اطراف شهرک سالاریه وجود دارد که همه با ۳۰ تا ۴۰ درصد ظرفیت‌شان فعالیت می‌کنند.
حبیب‌الله انصاری، دبیر انجمن صنایع لوازم خانگی یکی از چالش‌های عمده صنعتگران در شهرک‌های صنعتی را نبود زیرساخت به رغم پرداخت هزینه عنوان کرد و عدم تامین آب به ویژه در تابستان، نبود سیستم حمل و نقل در شهرک‌ها، نبود درمانگاه و نبود رابطه ارگانیک میان شهرک‌های صنعتی و مراکز علمی را از مشکلات زیرساختی فعالان اقتصادی خواند. ابوالقاسم بادپری، رئیس هیات مدیره شهرک نصیرآباد نیز از حلقه مفقوده میان صاحبان بنگاه‌های صنعتی و قانون‌گذاران و مسوولان دولتی سخن گفت و عنوان کرد که به مسوولانی نیاز داریم که کشور را از این بحران نجات دهند و در صنعت برای سرمایه‌گذاری انگیزه ایجاد کند. اما صنعتی که بخشی از اشتغال را به دوش می‌کشد، اکنون با بیم و نگرانی مواجه است. اکنون باید از سازمان صنایع کوچک پرسید که چه برنامه درازمدتی برای ایجاد هماهنگی و ایجاد انگیزه برای واحدهای صنعتی دارند.
غلامحسین هاشمیه، مدیرعامل شهرک صنعتی سالاریه نیز خواستار اولویت‌بندی یا زمان‌بندی مشخص توسط شرکت شهرک‌ها جهت پاسخگویی به تعهدات و تکمیل زیرساخت‌های مورد نیاز شهرک‌های صنعتی شد. همچنین مرتضی اسلام‌زاده، عضو هیات مدیره شهرک صنعتی عباس‌آباد از لزوم حمایت اتاق بازرگانی از واحدهای تولیدی پیرامون اصلاح ماده ۳۸ قانون مالیات بر ارزش افزوده و نیز اجرایی شدن تبصره ۲ ماده ۶ قانون ششم توسعه درخصوص اختصاص بخشی از مالیات بر ارزش افزوده به واحدهای تولیدی مستقر در شهرک‌ها از طریق تعامل با وزارت کشور و شهرداری‌ها سخن گفت. نفر، عضو هیات مدیره شهرک خوارزمی نیز خواستار پیگیری قاطعانه اجرای تعهدات سازمان‌های خدمات‌رسان نظیر آب و فاضلاب و مخابرات در شهرک‌ها توسط سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی شد.
دولتی‌ها چه گفتند؟
در ادامه فتحعلی محمدزاده، معاون فنی سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی با اشاره به اینکه این سازمان در دو بال سخت‌افزاری و نرم‌افزاری فعالیت دارد، ادامه داد: سازمان به هیچ‌عنوان فروشنده زمین نیست و مبالغ دریافتی از متقاضیان، بابت حقوق انتفاع و بهره‌برداری و خدمات عرضه شده صرف می‌شود؛ چرا که زمین واگذار شده از اراضی دولتی است و در محاسبات سازمان، قیمت زمین صفر درنظر گرفته می‌شود. او در واکنش به انتقادات مطرح شده بابت کوتاهی‌های صورت گرفته عذرخواهی کرد و گفت: هزینه‌های تامین زیرساخت‌های موردنیاز شهرک‌های صنعتی بسیار بالا بوده که توسط سازمان‌های ذی‌ربط در سایر ارگان‌ها و سازمان‌ها و نه سازمان شهرک‌ها تعیین و دریافت می‌شود. ما با محدودیت‌هایی مواجه هستیم که یک‌تنه نمی‌توانیم بر آنها فائق بیاییم.
محمدزاده افزود: بارها با وزیر نیرو مکاتبه کرده‌ایم که برق شهرک عباس‌آباد دارای مشکل است، دستور پیگیری صادر شده اما این پیگیری‌ها هنوز به نتیجه نرسیده است. با وجود این باید بگویم که ما حداقل‌ها را در شهرک‌ها ایجاد کرده‌ایم. در ادامه سایر معاونان سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی نیز توضیحاتی مبنی بر اینکه این سازمان از بودجه دولتی ارتزاق نمی‌کند و منابع آن از محل حق انتفاع صنایع حاضر در شهرک‌های صنعتی تامین می‌شود، ارائه کردند و در نهایت مقررشد، مسائل و مشکلات زیرساختی شهرک‌های صنعتی در جلسه گسترده‌تری با حضور نمایندگانی از کلیه وزارتخانه‌ها و سازمان‌های مربوطه از جمله وزارت نیرو، سازمان محیط‌زیست، مخابرات و... مطرح و مورد پیگیری قرار گیرد.
ارسال نظر