آتیه خوش فولاد
بنادر بازرگانی چه نقشی در توسعه اقتصادی دارند؟
کنشگران اقتصادی به دنبال آن هستند که با استفاده حداکثری از ظرفیت‌های خود در جهت بهره‌گیری از سرمایه و دارایی‌های در دسترس شرایطی را خلق کنند تا از طریق آن هم سود حاصل از انجام فعالیت‌های اقتصادی حداکثر شود و هم شرایطی پایدار برای استفاده از ثمرات این فعالیت‌ها فراهم شود. فارغ از اینکه چه افرادی، با چه فرهنگی مبادرت به انجام سرمایه‌گذاری می‌کنند، این افراد فارغ از ماهیت حقیقی یا حقوقی، می‌خواهند وضعیت زندگی جمعی از افراد را بهبود ببخشند و شرایط را برای ترقی و ارتقای سطح زندگی آنها در آینده هموار کنند. این رویه در طول تاریخ زندگی بشر فارغ از همه فراز‌و‌نشیب‌هایی که داشته با جدیت دنبال شده و در واقع آنچه ما امروز به عنوان تمدن می‌شناسیم تا حد زیادی مرهون تلاش‌های این‌چنینی است. در ایران نیز سرمایه‌گذاری به منظور بهبود سطح زندگی و رسیدن به اهداف توسعه‌ای جزو مسائلی بوده که از دیرباز مورد توجه مردم و حکومت‌ها قرار داشته است. همین امر سبب شده از زمان تلاش کشور برای گام برداشتن در مسیر توسعه مدرن شاهد شکل‌گیری کارخانه‌ها و موسسات تولیدی فراوان باشیم. در این میان اگرچه برخی از صنایع با سرعت به پیش رفته‌اند و متناسب با استعدادهای اقتصادی کشور به سرعت رشد کرده‌اند. برخی نیز در حد ابتدایی مانده‌اند و فرصت ترقی نیافته‌اند.
توسعه موفق صنایع فولادی
با این حال می‌توان گفت که بخش معدن و صنایعی که از محصولات معدنی به عنوان مواد اولیه استفاده می‌کنند جزو این بخش‌های عقب‌مانده از اقتصاد ایران نیستند. در سال‌های گذشته شاهد آن بودیم که نیاز کشور به عبور از خام فروشی و ارتقای کیفی و کمی صنایع مختلف همانند خودرو و ساختمان سبب شده تا هم تنوع محصول و هم کیفیت آن به طرز چشمگیری در این بخش از ایران افزایش پیدا کند. در طول دهه‌های اخیر احساس نیاز به گذر از طریق اقتصاد تک‌محصولی و نفت پایه در کنار لزوم گام برداشتن در مسیر توسعه متوازن اقتصادی و صنعتی سبب شده صنایعی مانند فلزات اساسی تا حد قابل توجهی رشد کنند؛ عاملی که به موجب آن ایران به یکی از مهم‌ترین کشورهای تولید‌کننده محصولات فولادی تبدیل شده است و در میان ۱۰ کشور تولید‌کننده محصولات فولادی در جهان قرار دارد. این مساله اما سبب نشده تا در طی سال‌های اخیر توجه به این صنعت و لزوم توسعه آن نسبت به گذشته کمتر شود و از توان به‌کار‌گرفته‌شده برای افزایش ظرفیت و کیفیت تولیدات آن کاسته شود. به همین دلیل است که تعداد پروژه‌های در دست احداث شامل افزایش ظرفیت فولاد افزایش یافته و بسیاری از شرکت‌های فعال در این زمینه به فکر احداث طرح‌های توسعه افتادهاند.
«فولاد» پیشرو در توسعه
یکی از شرکت‌هایی که در سال‌های گذشته بارها افزایش سرمایه داده و از قبل منابع حاصل از این افزایش سرمایه‌ها توانسته طرح‌های توسعه متعددی را به مرحله اجرا و تولید برساند شرکت فولاد مبارکه اصفهان است. این شرکت که نماد معاملاتی آن در بازار اولیه همان تابلوی اصلی بورس تهران معامله می‌شود از جمله نمادهایی است که به دلیل سهم بالای آن نسبت به میانگین وزنی تمامی نمادهای موجود در این بازار تاثیر قابل توجهی در جهت‌گیری شاخص کل بورس دارد. سهام شرکت فولاد مبارکه اصفهان که در این بازار با عنوان فولاد مورد دادوستد قرار می‌گیرد در طول یک سال گذشته بازدهی در حدود ۱۱۷ درصد داشته است. همین امر سبب شده تا در طول یک سال گذشته و همزمان با اوج‌گیری رونق بازار سهام بسیاری از سهامداران خرد نیز به جمع سرمایه‌گذاران در این نماد بپیوندند.
در طول سال‌های گذشته فولاد به عنوان یکی از زیر‌مجموعه‌های سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) در چارچوب برنامه‌های کلان این سازمان طرح‌های توسعه عمده‌ای را شاهد بوده است. دقیقاً به همین دلیل بود که از سال ۸۵ و همزمان با اولین روزهای حضور فولاد در جمع نمادهای مورد معامله در بورس این شرکت شش بار افزایش سرمایه داده و اخیراً نیز بنابر آنچه بر روی تارنمای کدال درج کرده است در پی به ثمر رساندن هفتمین افزایش سرمایه است. این افزایش سرمایه که مقرر شده بیشتر منابع از طریق سود انباشته و سایر ذخایر به ثمر بنشیند از جمله نکات مثبت پیش‌روی سهامداران فولاد است. بر این اساس اشخاصی که تا نهایی شدن و اعمال این افزایش سرمایه جزو سهامداران فولاد مبارکه اصفهان هستند می‌توانند بدون پرداخت حتی یک ریال آورده نقدی در افزایش سرمایه ۵۰درصدی شرکت کنند که مجموع تعداد سهام این شرکت را به ۳۰۴ میلیارد و ۵۰۰ میلیون سهم می‌رساند. در صورت نهایی شدن این افزایش سرمایه در حالی مجموع سهام شرکت به رقم یادشده می‌رسد که در میانه سال ۸۵ همزمان با حضور فولاد بر روی تابلوی معاملات بورس تهران این شرکت تنها ۱۵ میلیارد و ۸۰۰ میلیون سهم داشته است.
بررسی روند تغییرات قیمت سهام شرکت نشان می‌دهد در طول مدت یادشده سهامداران فولاد با صبوری و اهتمام به سرمایه‌گذاری بلندمدت توانسته‌اند بازدهی در حدود ۸۸ برابر کسب کنند. این در حالی است که مقایسه تغییرات قیمت ارز در طول مدت یادشده نشان می‌دهد سرمایه‌گذاران فولاد توانسته‌اند در طول مدت یادشده بازدهی معنادار و بسیار فراتر از تغییرات رخ‌داده در بازار ارز را شاهد باشند. افزایش ۸۹۰۰درصدی بهای سهام فولاد مبارکه در طول کمتر از ۱۵ سال اخیر در حالی اتفاق افتاده که تغییرات قیمت دلار در طول مدت یادشده به زحمت به ۲۹۰۰ درصد افزایش می‌رسد. این در حالی است که بر خلاف اشخاصی که در ارز دارایی خود را حبس کرده‌اند سهامداران فولاد مبارکه در طول تمامی این سال‌ها سودی درخور در مجمع عمومی صاحبان سهام دریافت کردند. بر این اساس اگر بخواهیم نگاهی دقیق‌تر به ارزش شرکت بیندازیم در طول سال‌های یادشده یعنی از زمان حضور فولاد مبارکه در بورس تهران تاکنون ارزش این شرکت از سه هزار و دو میلیارد تومان به ۲۶۱ هزار میلیارد تومان رسیده است.
چرا فولاد جذاب است؟
بررسی شاخص‌های مالی شرکت فولاد مبارکه اصفهان نشان می‌دهد این شرکت در طول مدت زمان حضور خود در بورس تهران توانسته همواره در مجامع تقسیم سود داشته باشد؛ عاملی که خود یکی از بهترین مشوق‌ها در جهت افزایش فرهنگ سهامداری بلندمدت است. این در حالی است که در مدت مشابه بسیاری از شرکت‌های حاضر در بازار سهام نه‌تنها به ورطه زیان افتادهاند بلکه با دارا بودن نوسان‌های قیمت شدید سهام امنیت و آرامش خاطر را که از پیش‌نیازهای اصلی سرمایه‌گذاری بلندمدت برای سرمایه‌گذاران خرد و نهادی است از آنها سلب کرده‌اند. این در حالی است که یکی از مشخصه‌های سهام کم‌ریسک در بازار سرمایه توانایی سرمایه‌گذاری شرکت‌های فعال در بازار سهام در آنهاست. این امر نه‌تنها همه حکایت از نوسانات منطقی‌تر بهای سهام یادشده در بازار دارد بلکه می‌تواند به عاملی برای نقدشوندگی آن تبدیل شود و از تغییرات قیمت نامتناسب با وضعیت بنیادی شرکت در بلندمدت جلوگیری کند.
دقیقاً به همین دلیل است که فولاد مبارکه به عنوان یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های فعال در بازار سرمایه همواره مورد توجه سرمایه‌گذاران حقوقی قرار داشته و در طول سال‌های گذشته روند تغییرات صورت‌های مالی آن به دقت از سوی جمع وسیعی از تحلیلگران مورد بررسی قرار گرفته است. این مساله سبب شده تا در شرایطی که بسیاری از نمادهای فعال در بازار سهام طی سال‌های گذشته اسیر جو هیجانی خرید یا فروش بوده‌اند و از سوی بسیاری از سفته‌بازان و سرمایه‌گذاران کوتاه‌مدت عاملی برای شکل‌گیری صف‌های خرید یا فروش بی‌بنیاد شده‌اند، نمادهایی مانند فولاد به راحتی در مقابل تغییرات سودجویانه و عاری از تحلیل‌های منطقی، ایمن مانده‌اند و با وارد نشدن به ورطه ارزیابی‌های بی‌پشتوانه تحلیلی، سرمایه‌گذاران خود را از گزند رویدادهای حاشیه‌ای در بازار سهام دور نگه داشته‌اند. همین امر سبب شده تا در طول سال‌های گذشته فولاد بر خلاف بسیاری از نمادهای دیگر روند صعودی آهسته و پیوسته را هم در صورت‌های مالی و هم در تابلوی معاملات شاهد باشد.
آمار ارائه‌شده از سوی شرکت نشان می‌دهد فولاد مبارکه در حالی در پایان سال مالی ۱۳۹۸ توانسته ۳۹ هزار و ۱۴۶ میلیارد تومان درآمد کسب کند که این رقم برای سال مالی ۱۳۹۰ تنها ۴۵۶۸ میلیارد تومان بوده است. اگرچه بخشی از تغییر قابل توجه ارزش ریالی درآمدهای شرکت در طول هشت سال مورد بررسی تحت تاثیر افزایش نرخ ارز و افت ارزش پول ملی رخ داده اما باید توجه داشت که در طول سال‌های اخیر برنامه‌های مداوم شرکت برای افزایش ظرفیت تولید و بهبود وضعیت تجاری آن سبب شده تا برخلاف بسیاری از شرکت‌های دیگر درآمدزایی واقعی و نه تورمی را در فولاد مبارکه شاهد باشیم.
تمامی این تغییرات در حالی انجام شده که فولاد مبارکه به موازات افزایش ظرفیت تولیدی خود در طول سال‌های اخیر برنامه‌ریزی و اجرای طرح‌های زیست‌محیطی را نیز در دستور کار خود قرار داده و در حالی که توانسته در طول سال‌های گذشته به میزان قابل توجهی شغل در کشور ایجاد کند به مسوولیت‌های اجتماعی خود نیز توجه ویژه داشته است. این شرکت به عنوان بزرگ‌ترین مجتمع فولادی کشور در سال‌های گذشته توانسته ضمن ایجاد طرح‌های توسعه با رسیدن به ظرفیت اسمی ۴/ ۲ میلیون تن نه‌تنها بخش عمده‌ای از نیازهای کشور را برطرف کند، بلکه به بازارهای جهانی نیز وارد شده و از این جهت درآمد دلاری را در روزهای سخت تحریمی نصیب کشور کرده است.
همین عوامل سبب شده فولاد مبارکه به عنوان شرکت پیشرو در برنامه‌ریزی و به ثمر رساندن طرح‌های فولادی درصدد رسیدن به سطوح بالاتر از ظرفیت تولید باشد. یکی از آخرین این برنامه‌ها که دلیل پیشنهاد افزایش سرمایه اخیر هیات مدیره شرکت است، مشارکت در افزایش سرمایه شرکت‌های فرعی و وابسته و همچنین تامین بخشی از منابع مورد نیاز برای تکمیل طرح‌های توسعه در دست اجرا مانند احداث خط تولید نورد گرم شماره ۲ خواهد بود. تمامی این عوامل در کنار روند صعودی پر‌قدرت شکل‌گرفته برای محصولات فولادی در بازارهای جهانی سبب شده در شرایط کنونی بسیاری از تحلیلگران بازار سهام ذهنیتی مثبت به شرکت‌هایی مانند فولاد مبارکه داشته باشند. از آنجا که فرمول قیمت‌گذاری محصولات فولادی تا حد زیادی بر اساس واقعیات بازارهای جهانی تعیین می‌شود افزایش ارزش دلاری محصولات فولادی در بازارهای بین‌المللی توانسته روند درآمدزایی تحلیلی شرکت‌هایی مانند فولاد را برای ماه‌ها یا سال میلادی پیش رو تا حد قابل توجهی بهبود ببخشد. چنین بهبودی می‌تواند با فرض ثبات سایر شرایط و عوامل به این امر منجر شود که سودآوری سال مالی جاری و سال مالی بعد از آن افزایش یافته و در نتیجه قیمت سهم را بر روی تابلوی معاملات نیز افزایش دهد.
