ماهواره متان‌ست؛ اولین نمای جهانی جامع از نشت گازهای گلخانهای را ارائه می‌دهد
افشای عمومی داده‌های نشت متان
متان، یک گاز گلخانهای بسیار قوی، از عوامل اصلی گرمایش جهانی است و کاهش نشت آن از صنعت سوخت‌های فسیلی به‌عنوان گامی حیاتی در کنترل تغییرات آب‌و‌هوایی تلقی می‌شود. پروژه MethaneSat که توسط صندوق جهانی دفاع از محیط‌زیست با همکاری آژانس فضایی نیوزیلند توسعه‌یافته، داده‌های جامعی را در مورد انتشار متان به عموم ارائه خواهد کرد و قرار است به شناسایی مناطق مشکل‌‌‌‌‌‌‌دار و پیشرفت در کاهش انتشار گازهای گلخانهای کمک کند. متان‌ست روز دوشنبه ۱۱مارس از کالیفرنیا توسط موشک اسپیس‌ایکس به فضا پرتاب خواهد شد. این ماهواره قرار است اولین نمای جهانی جامع از نشت گازهای گلخانهای مربوط به بخش نفت و گاز را ارائه دهد و همه داده‌های آن برخلاف سایر ماهواره‌ها، به‌صورت عمومی منتشر خواهد شد. متان که گاز طبیعی نیز نامیده می‌شود، مسوول ۳۰درصد گرمایش جهانی و یکی از عوامل اصلی بحران اقلیمی است. نشت متان از صنعت سوخت‌های فسیلی منبع اصلی انتشار گازهای گلخانهای ناشی از فعالیت‌های انسانی است و جلوگیری از انتشار آن سریع‌ترین راه برای مهار افزایش دما است.
MethaneSat توسط صندوق جهانی دفاع از محیط‌زیست (EDF) - یک تشکل غیر‌دولتی با تمرکز بر مقابله با تغییرات آب و هوا - با مشارکت آژانس فضایی نیوزیلند توسعه‌یافته و هزینه ساخت و پرتاب آن ۸۸میلیون دلار بوده‌است. اندازهگیریهای قبلی EDF از هواپیماها نشان می‌دهد که انتشار متان ۶۰درصد بیشتر از تخمین‌های محاسبه و منتشرشده توسط مقامات ایالات‌متحده و جاهای دیگر است. بیش از ۱۵۰کشور تعهد جهانی متان برای کاهش ۳۰درصدی انتشار گاز خود را از سطح سال۲۰۲۰ تا سال۲۰۳۰ امضا کرده‌اند. برخی از شرکت‌های نفت و گاز در اتحادیه اروپا، ژاپن و کره‌جنوبی نیز تعهدات مشابهی داده‌اند و مقررات جدیدی برای محدود‌کردن نشت متان در ایالات‌متحده نیز برقرار شده‌است.
نایب‌رئیس ارشد EDF، مارک براونشتاین، گفت MethaneSat ابزاری برای پاسخگویی است: «من مطمئن هستم که بسیاری از مردم فکر می‌کنند می‌توان از این تکنولوژی برای معرفی شرکت‌هایی استفاده کرد که عملکرد ضعیفی در انتشار گازهای گلخانهای دارند و این کاملا اخلاقی و منطقی است چراکه آنها باید نسبت به فعالیت‌های مخرب زیست‌محیطی خود پاسخگو باشند. این فناوری همچنین می‌تواند به مستندسازی پیشرفتی که شرکت‌های پیشرو در کاهش انتشار گازهای گلخانهای خود انجام می‌دهند، کمک کند.»
عزم ناجزم شرکت‌های نفتی
استیون هامبورگ، عضو ارشد EDF و رهبر پروژه MethaneSat، می‌گوید: «صنعت نفت و گاز می‌داند چگونه نشت را متوقف کند و هزینه انجام این کار معمولا بسیار ناچیز است اما عزمی برای این کار به‌چشم نمی‌خورد.» کلی لوین، رئیس علوم در صندوق زمین بزوس که به تامین مالی این پروژه کمک کرد، گفت:« MethaneSat می‌تواند آنچه را که دیگران نمی‌توانند ببینند، از آسمان به ما نشان دهد و ضمن حمایت از شرکت‌هایی که از اصول زیست‌محیطی حمایت می‌کنند، شرکت‌های مخرب اکوسیستم را رسوا کند.» گاردین در ماه مارس سال‌گذشته بیش از هزار سایت «ابر ساطع‌کننده» متان را فاش کرد. بدترین نشت از خودروهای در حال حرکت بود. همچنین گاردین نشت متان در ترکمنستان را علنی و دولت این کشور را بر آن داشت تا نسبت به کاهش آن متعهد شود.
اطلاعات گاردین بر اساس داده‌های با وضوح پایین از ماهواره Sentinel ۵P آژانس فضایی اروپا به‌دست آمده بود. ابزار MethaneSat در مقایسه با Sentinel ۵P که حدود ۶کیلومتر (۳.۷مایل) است، وضوحی در حدود ۱۴۰ متر دارد و آن را قادر می‌سازد بر نشت‌‌‌‌‌‌‌های کوچک‌تری که ترکیب می‌شوند و بخش بزرگی از کل را تشکیل می‌دهند، نظارت کند. متان‌ست ۱۵بار در روز در ارتفاع ۵۹۰کیلومتری دور زمین می‌چرخد و در یک نوار ۲۰۰کیلومتری اطلاعات جمع‌آوری می‌کند. هامبورگ گفت: «برای اولین‌بار، ما داده‌های تجربی را برای کل سیستم تولید نفت و گاز در سطح جهان خواهیم‌داشت.» انتظار می‌رود اولین نتایج پس از فرآیند راه‌اندازی اولیه در ابتدای تابستان ۲۰۲۴ و با راه‌اندازی کامل سیستم از اوایل سال۲۰۲۵ در دسترس باشد. ماموریت ماهواره Emit متعلق به ناسا نیز جمع‌آوری داده‌های با وضوح بالا است، اما اندازهگیریهای آن به اندازه متان‌ست دقیق نیست ضمن اینکه اطلاعات آن در اختیار عموم قرار نمی‌گیرد.
استاندارد اندازهگیری انتشار متان
کارشناسان انتظار دارند MethaneSat استاندارد طلایی برای اندازهگیری انتشار متان باشد. این فناوری به رصدخانه بین‌المللی انتشار متان سازمان‌ملل نیز کمک خواهد کرد. هامبورگ گفت که MethaneSat همچنین می‌تواند در آینده برای ردیابی متان از معادن زغال‌سنگ، محل‌های دفن زباله و کشاورزی که دیگر منابع اصلی انتشار گازهای گلخانهای ناشی از انسان هستند، استفاده شود. روزنامه گاردین در ماه فوریه فاش کرد که از سال۲۰۱۹ بیش از هزار نشت گاز متان عظیم از زباله‌‌‌‌‌‌‌دان‌‌‌‌‌‌‌ها وجود داشته‌است. راه‌‌‌‌‌‌‌حل‌‌‌‌‌‌‌های متعددی برای کاهش انتشار گازهای گلخانهای در سطح جهان وجود دارد ولی تا زمانی‌که غول‌های انرژی به تعهدات خود پایبند نباشند و به تکرار وعده‌های پوچ ادامه دهند، نمی‌توان انتظار معجزه داشت.
براونشتاین، معاون ارشد (EDF) می‌گوید که تحقق وعده‌های زیست‌محیطی برای اثبات حسن‌نیت صنعت نفت و گاز در مبازه با تغییرات اقلیمی، حیاتی خواهد بود. «درحالی‌که کاهش انتشار گازهای گلخانهای بعید به‌نظر می‌رسد، واقعیت امر این است که فناوری‌های لازم وجود دارند، ولی عزمی برای به‌کارگیری آنها وجود ندارد.» متان پس از دی‌اکسیدکربن دومین عامل تغییرات اقلیمی است و تقریبا یک‌سوم افزایش دمای جهان از زمان انقلاب صنعتی، به دلیل انتشار متان بوده‌است. به گفته آژانس بین‌المللی انرژی (IEA)، صنعت نفت و گاز مسوول ۶۰درصد از انتشار متان است. بیش از ۱۰درصد از نشت و انتشار متان در جنوب شرقی آسیا به فعالیت شرکت‌های صنعت نفت و گاز مربوط است.
گرم‌ترین سال تاریخ
این گاز گلخانهای بیش از ۸۰برابر قدرت گرمایش دی‌اکسیدکربن در ۲۰ سال‌اول پس از رسیدن به اتمسفر را دارد. فراموش نکنیم که سال۲۰۲۳گرم‌ترین سال ثبت‌شده تاکنون در تاریخ زندگی بشر بوده‌است، با این حال انتشار متان به دلیل فقدان داده‌های اندازه‌‌‌‌‌‌‌گیری‌شده برای تعیین کمیت نشت متان، سال‌ها توسط بازیگران نفت و گاز به‌دقت شناسایی نشده‌است. شرکت‌ها در عوض بر برآوردهای مهندسی نادرست تکیه کرده و تنها با استفاده از فناوری‌های اندازهگیری جدید، به عمق فاجعه پی برده‌اند. به گفته براونشتاین، انتشار متان تنها در ایالات‌متحده ۶۰درصد بیشتر از آنچه گزارش شده‌بود، وجود داشته‌است. زمانی‌که مردم به نفت و گاز [شرکت‌ها] فکر می‌کنند، معمولا به دی‌اکسیدکربنی که قرن‌ها در جو انباشته می‌شود فکر می‌کنند و اینکه چگونه این امر باعث گرم‌شدن در طول زمان می‌شود.
براونشتاین گفت: بسیاری نمی‌دانند که این شرکت‌ها منبع آلودگی متان نیز هستند، درحالی‌که گاهی اوقات متان به دلایل ایمنی از تاسیسات نفت و گاز یا برای حفظ فشار در خطوط لوله به‌طور عمدی آزاد می‌شود، بیشتر نشت متان ناشی از خرابی تجهیزات است. نشت متان اغلب به اندازه‌ای بزرگ است که به‌عنوان «فاجعه گریزناپذیر» از آن یاد می‌شود که مقادیر زیادی از آن طی چند هفته در اتمسفر آزاد می‌شود. تنها یکی از تاسیسات ذخیره گاز در لس‌آنجلس کالیفرنیا، فقط در سال۲۰۱۵، تقریبا ۱۰۰هزار تن متان را در چهار ماه به جو نشت داد، درحالی‌که جهان اخیرا شاهد پیشرفت‌هایی بوده‌است، به گفته گروه‌های زیست‌محیطی، تعهدی برای بهره‌مندی از فناوری‌های جدید در زمینه کاهش متان به چشم نمی‌خورد.
