در مقالهای در «اکونومیست» بررسی شد
وعده اطلاعات با منابع باز
نوید عصر اطلاعات با منابع باز
هفتهنامه اکونومیست در مقاله اصلی این هفته خود به مساله ظهور اطلاعات با منابع باز اشاره کرده است. در این مقاله آمده است: بزرگترین امید دهههای ۱۹۹۰ و ۲۰۰۰ این بود که اینترنت اجباری برای «باز بودن» و «آزادی» خواهد بود. آنطور که استوارت برند، یکی از پیشگامان جوامع آنلاین میگفت: اطلاعات میخواهند آزاد باشند، چراکه هزینه به دست آوردن آنها هر روز در حال کاهش است. ولی اینطور نبود. اطلاعات بد اغلب اطلاعات خوب را بیرون میرانند. دولتهای اقتدارگرا تکنولوژیهایی را به کار میگیرند که قرار بود گیج و سردرگمشان کند و اطلاعات به عنوان سلاح جنگی به کار گرفته میشود. ولی در میان این ناامیدیها یک پیشرفت امید تازهای ایجاد کرده است: ظهور عصر اطلاعات با منابع باز (osint).
اطلاعات جدید تا کجا پیش آمدهاند؟
حسگرهای جدید، از دوربینهای داشبوردی گرفته تا ماهوارهها که میتوانند آنسوی طیف الکترومغناطیسی را مشاهده کنند، طوری در حال بررسی سیاره زمین و مردمش هستند که قبلا هرگز وجود نداشته است. اطلاعاتی که آنها جمعآوری میکنند هر روز ارزانتر میشود. ۲۰ سال قبل تصاویر ماهوارهای هزاران دلار ارزش داشتند، امروز اما اغلب رایگان هستند و کیفیت بینظیری هم دارند. تصاویر از هر نقطهای از زمین، از یک نفتکش آسیب دیده گرفته تا مسیری که توسط دوندهها در شهری طی شده، تنها با چند کلیک در دسترس است. جوامع آنلاین و ابزارهای مشارکتی چون اسلک Slack علاقهمندان و متخصصان را قادر میسازد تا از این اطلاعات برای حل معماها استفاده کنند و با سرعت شگفتانگیزی اقدامات بد را کشف کنند. دیدهبان حقوق بشر برای ثبت پاکسازی قومی در میانمار تصاویر ماهوارهای را مورد بررسی قرار داده است. نانوماهوارهها به سیستم شناسایی خودکار کشتیهایی مجهز هستند که به طور غیرقانونی ماهیگیری میکنند. کارآگاههای تازهکار با استفاده از سرنخهای جغرافیایی در پسزمینه عکسها در شناسایی سوءاستفاده جنسی از کودکان به کمک آژانس پلیس اتحادیه اروپا Europol آمدهاند. حتی صندوقهای ریسک که به طور معمول حرکت مدیران شرکتها در جتهای خصوصی را دنبال میکنند، برای پیشبینی ادغام و خریدها توسط شبکهای از افراد تازهکار در سراسر جهان مورد پیگیری قرار میگیرد. از این رو اطلاعات با منابع باز جامعه مدنی را ارتقا داده، اجرای قانون را تقویت کرده و کارآیی بازارها را افزایش داده است و میتواند برخی از قدرتمندترین کشورهای جهان را به تعظیم وادارد.
اطلاعات باز گریبانگیر قدرتها
گروه تحقیقاتی بلینگات Bellingcat تنها با استفاده از چند عکس، تصاویر ماهوارهای و هندسه ابتدایی، نقش روسیه در سرنگونی پرواز mh۱۷ خطوط هوایی مالزی بر فراز اوکراین در سال ۲۰۱۴ را در برابر تکذیب شدید از سوی کرملین، نمایان کرد. در ادامه نیز عوامل روس را که در سال ۲۰۱۸ در انگلستان اقدام به ترور سرگی اسکریپال، جاسوس سابق روسیه کردند، شناسایی کرد. روزنامهنگاران و محققان تازهکار از اطلاعات با منابع باز برای جمعآوری گستره واقعی اردوگاههای اویغورها در شین جیانگ چین استفاده کردند. در هفتههای اخیر نیز محققان با مشاهده تصاویر ماهوارهای دریافتهاند که چین در حال ساخت صدها سیلوی موشکی هستهای در بیابان است. چنین آزادی اطلاعاتی وعده اثرات بسیار عمیقی را میدهد. ماهیت غیرمتمرکز و برابری طلب این اطلاعات قدرت داوران سنتی حقیقت و دروغ، به ویژه دولتها، جاسوسها و سربازانشان را از بین میبرد. آنها که ایمان دارند که سری بودن میتواند به آسانی توسط افرادی که در قدرت هستند مورد سوءاستفاده قرار گیرد، از اطلاعات با منابع باز استقبال میکنند.
هزینهسازی حقیقت برای دولتها
این احتمال که حقیقت روشن خواهد شد هزینه کارهای غلط را برای دولتها افزایش میدهد. گرچه اطلاعات با منابع باز ممکن است از حمله روسیه به اوکراین یا ساخت اردوگاههای کار توسط چین جلوگیری نکند، ولی پوچی دروغهایشان را نمایان میکند. الیوت هیگینز Eliot Higgins، بنیانگذار بلینگات به درستی سازمان خود را سازمانی اطلاعاتی برای مردم خطاب میکند و جای تعجب نیست که رئیس جاسوسی روسیه اخیرا در همین ماه شدیدا به آن اعتراض کرده است. لیبرال دموکراسیها نیز صادقتر خواهند شد. شهروندان دیگر مجبور نخواهند بود بدون مدرک به دولتهایشان اعتماد کنند. رسانهها نیز راههای جدیدی برای پاسخگو کردن آنها خواهند داشت. منابع باز و روشهای امروز به روشن شدن اتهامی که جورج بوش در سال ۲۰۰۳ مبنی بر تولید سلاحهای شیمیایی، بیولوژیکی و هستهای به عراق وارد کرد نیز کمک کرده است و میتواند حمله آمریکا را مورد رسیدگی دقیقتری قرار دهد.
چالشهای اطلاعات با منابع باز
ممکن است برخی هشدار دهند که اطلاعات با منابع باز میتواند به امنیت ملی آمریکا آسیب وارد کند، مانند زمانی که به عنوان مثال محققان از دادههای ردیابهای تناسب اندام برای آشکار کردن پاسگاههای دورافتاده سیا و از ماهوارههای رادار برای تعیین مکان سیستمهای دفاع موشکی آمریکا استفاده کنند. ولی در صورتی که اطلاعات با منابع باز بتوانند دنیا را درباره چنین مواردی آگاه کنند، دشمنان یک کشور از قبل قادر به دانستن آن هستند. تظاهر به اینکه اینطور نیست نیز ایالتهای آمریکا را امنتر نخواهد کرد. برخی دیگر نیز ادعا میکنند که اطلاعات با منابع باز ممکن است غلط باشند. پس از بمبگذاری در ماراتن بوستون در سال ۲۰۱۳ کاربران اینترنت صحنه جنایت را بررسی کرده و چندین مظنون را شناسایی کردند. ولی همگی آنها تماشاچیان بیگناه بودند. یا اینکه اطلاعات با منابع باز میتواند توسط بازیگران بد برای پخش اطلاعات غلط و نقشههای توطئه مورد استفاده قرار گیرد. با این وجود، هر منبعی از اطلاعات، اشتباه پذیر است و بررسی دقیق تصاویر و دادهها از بیشتر آنها تجربیتر است. بنابراین زمانی که درباره اطلاعات با منابع باز اشتباه میشود یا مورد انتقاد قرار میگیرند، اطلاعات رقابتی اغلب بهترین راه برای پاک و منزه کردن مدارک است و در طول زمان، محققان میتوانند شهرت و آبرویی برای صداقت، تحلیلهای درست و قضاوت خوب ایجاد کنند و تمییز دادن منابع «قابل اعتماد بودن اطلاعات از حق بازیها» را برای مردم آسانتر کنند.
جهانی امنتر در پی آزادی اطلاعات
بزرگترین نگرانی این است که انفجار دادهها در تحقیقات با منابع باز حریم شخصی افراد را نیز تهدید کند. دادههایی که با تلفن ساخته شده و توسط کارگزارها فروخته میشود به بلینگات اجازه داد تا جاسوس روسی را که سال گذشته الکسی ناوالنی را مسموم کرده بود، شناسایی کنند. حریم شخصی افراد در عصر دیجیتال مملو از بده بستانهاست. در سطح ایالتها و سازمانها اما اطلاعات با منابع باز وعده اجباری برای خوب بودن را میدهد و البته توقف ناپذیر است. قبل از حمله به افغانستان در سال ۲۰۰۱، دولت آمریکا میتوانست تقریبا تمامی تصاویر ماهوارهای تجاری را خریداری کند. امروز اما دادههای بسیاری برای ممکن شدن آن در دسترس است. جهانی که در آن شرکتهای ماهوارهای آمریکایی، اروپایی، چینی و روسی بسیاری برای فروش تصاویر با هم رقابت میکنند، در واقع نظارتی متقابل است. این آیندهای است که پذیرش آن برای جوامع باز و آزاد عاقلانه است. ابزارها و جوامعی که قادرند سیلوهای موشکی را کشف و جاسوسان را شناسایی کنند جهان را به جای کمخطرتری مبدل خواهند کرد. اطلاعات هنوز میخواهد آزاد باشد و اطلاعات با منابع باز در ماموریتی برای آزادسازی آن هستند.