رازهای موفقیت خودرویی آنکارا
این خودرو که تولید آن از اکتبر ۲۰۲۲ آغاز شد، از آوریل ۲۰۲۳ به مشتریان تحویل داده شد. تسلا که در سال ۲۰۲۳ توانست عنوان پرفروش‌‌‌ترین خودروی جهان را با مدل Y کسب کند، با ۱۲هزار و ۱۵۰دستگاه در رتبه دوم ایستاد و در نهایت بی‌‌‌وای‌‌‌دی چین که فعالیت خود را از نوامبر ۲۰۲۳ در ترکیه آغاز کرد، ۸۳۹دستگاه را طی دوماه فروخت تا سال جدید را با امیدواری نسبی شروع کند. ترکیه در خارج از مرزهایش هم اتکای زیادی به صنعت خودرو دارد.
آمار برترین کشورهای صادرکننده خودرو نشان می‌دهد که ترک‌‌‌ها جایگاه دهم را با ۲۵میلیارد دلار صادرات در سال ۲۰۲۲ از آن خود کردند و پشت‌سر تایلند ۳۰میلیاردی و بریتانیای ۴۱میلیاردی ایستادند. ترکیه با این رقم، ۱.۷درصد از صادرات جهانی خودرو را به دست آورد. این در حالی است که در سال ۲۰۰۰، سهم آن تنها ۰.۳درصد بود و رشد جالب توجهی داشته است. برندهای مختلف تولیدکننده خودرو در ترکیه خط تولید دارند (نظیر فورد، رنو، فیات، تویوتا و هیوندای) و از تولیدات خود در این کشور به دیگر بازارها صادر می‌کنند. اما علت موفقیت تجربه ترکیه‌ای صنعت خودرو چیست؟
درود بر جغرافیا
موقعیت جغرافیایی مهم ترکیه که پیونددهنده قاره‌‌‌های اروپا و آسیاست، باعث شده است تا هزینه‌‌‌های حمل‌‌‌ونقل و لجستیک کالای تولیدی این کشور به بازارهای هدف کاهش پیدا کند و تولیدکنندگان بتوانند به‌سهولت به بازارها دسترسی داشته باشند. همچنین زیرساخت‌‌‌های لجستیک ترکیه قدرتمند است و کار را برای تولیدکنندگان آسان می‌کند. مطالعات متعددی نشان می‌دهند که ترکیه توانست به مدد سرمایه‌گذاری کافی روی زیرساخت لجستیک خود طی دو دهه گذشته، سرعت بیشتری به ماشین صادرات خود بدهد (تونگور و همکاران، ۲۰۲۰).
هنر پیوند میان محله و جهان
ترکیه مانند شمار دیگری از کشورها نظیر مکزیک، تایلند و برزیل، راهبرد گسترش بخش مونتاژ خودرو و صرف‌‌‌نظر از توسعه برند ملی (ولو به صورت موقت) را طی دهه‌‌‌های قبل انتخاب کرد. در عین حال در فرآیند مونتاژ به‌‌‌مثابه سرهم‌‌‌بندی قطعات وارداتی با ارزش‌افزوده پایین محدود نماند. سیاستگذار این کشور دست به ایجاد زنجیره ارزش خودروسازی در داخل کشور و تقویت بخش قطعه‌‌‌سازی زد؛ به‌‌‌گونه‌‌‌ای که بیش از 480کارخانه قطعه‌‌‌سازی در این کشور مشغول فعالیت هستند که 25میلیارد دلار حجم تجارت سالانه، 11میلیارد دلار صادرات، بیش از 200هزار نفر نیروی کار و 179مرکز تحقیق و توسعه دارند. این فضا به ترکیه اجازه می‌دهد تا سهم بیشتری از فرآیند تولید خودرو در کشور را از آن خود کند و زمانی که مانند توگ بخواهد خودروی ملی معرفی کند، کمتر، از شکست آن بیمناک باشد.
به پیش در راه تکنولوژی!
نوآوری رکن پیشرفت در صنعت خودروست؛ صنعتی که سرعت تحولات در آن بالاست. کشورهای پیشرو در صنعت خودرو همگی روندهای روز صنعت را دنبال می‌کنند و خود در درنوردیدن مرزهای فناوری دستی بر آتش دارند. ترکیه هم از این قاعده مستثنی نیست. بیشترین درخواست‌‌‌های ثبت اختراع و سرمایه‌گذاری در بخش تحقیق و توسعه در بخش صنعت توسط صنعت خودرو انجام می‌شود. اما بخش خصوصی در این مسیر تنها نیست. دولت ترکیه از شرکت‌هایی که مایل به سرمایه‌گذاری در تولید خودرو و تحقیق و توسعه هستند با مشوق‌‌‌هایی در زمینه حمایت مالیاتی و تامین اجتماعی، مالیات ارزش‌افزوده و عوارض گمرکی حمایت می‌کند. برای مثال سومین مرکز تحقیق و توسعه بزرگ فورد در جهان در فورد اتوسان ترکیه مستقر است. همچنین مرکز تحقیق و توسعه فیات واقع در بورسا، تنها مرکز خارج از ایتالیای این شرکت است که به بازار اروپا خدمات می‌دهد.
صادرات به‌‌‌مثابه یک ضرورت
معماری بازار خودروی ترکیه مبتنی بر فعالیت تولیدکنندگان متنوع و رقابت شدید میان آنهاست. این در حالی است که ظرفیت جذب بازار داخلی این کشور از یک‌سو اندک و از سوی دیگر به دلیل ناپایداری‌‌‌ها و بی‌‌‌ثباتی‌‌‌های معمول اقتصاد ترکیه، پرنوسان بوده است. ترکیب این شرایط باعث شد تا تولیدکنندگان خودرو برای بقا و زنده‌‌‌ماندن دست به گسترش حضور خود در بازارهای صادراتی بزنند که نقش چشمگیری در افزایش کیفی و کمی تولید خودرو در ترکیه داشت.
