آمار بازار بین بانکی در ۹ ماه نخست سال‌جاری نشان می‌دهد
ثبات «سود» در بازار معیار
آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهد، با توجه به اینکه در ۹ ماه نخست سال‌جاری تعداد معاملات به میزان ۱۵ درصد و ارزش معاملات ۵۰ درصد نسبت به دوره مشابه سال قبل افزایش یافته پویایی بازار نسبت به سال قبل بیشتر شده است. علاوه‌بر افزایش دمای بازار، نرخ سود نیز به‌عنوان معیار اصلی شاخص بازار پول، از شهریور تا آذر ماه در سطح ۱۸ درصد حرکت کرده است. همچنین از شهریور ماه تا آذر، نرخ سود در بازار بین بانکی ۱/ ۱۸ درصد ثبت شده است. این کاهش نرخ در حالی بود که در ۴ ماه نخست سال‌جاری نرخ سود در سطح ۲۰ درصد قرار داشت. بررسی‌ها حاکی از آن است که یکی از دلایل افزایش حجم معاملات در بازار بین بانکی، به این دلیل بوده که بخش قابل‌توجهی از سپرده‌های غیرمجاز در بازار رسمی قرار گرفته و این موضوع قدرت عرضه بانک‌ها را افزایش داده است؛ در نتیجه میزان منابع قابل‌معامله افزایش یافته است. دلیل دوم را می‌توان، افزایش جذابیت معامله در بازار بین بانکی دانست که با توجه به جذابیت نرخ سود و اطمینان از بازگشت منابع، برخی از بانک‌ها ترجیح دادند به جای تسهیلات دهی، منابع خود را در این بازار سرمایه‌گذاری و یک درآمد ثابت از آن کسب کنند.
بازارسازی در بازارپول
بانک مرکزی در یک گزارش تحلیلی آخرین وضعیت، تغییر وتحولات بازار بین بانکی را منتشر می‌کند. معمولا گزارش‌های بازار بین بانکی به‌صورت سالانه منتشر می‌شود و در خصوص روند ماهانه این گزارش‌ها، رویه منظمی وجود ندارد. به بیان دیگر، مانند گزارش‌های اقتصادی مانند شاخص بهای مصرف کننده یا آمارهای پولی و بانکی در اختیار مخاطبان قرار نمی‌گیرد. بازار بین بانکی ریالی یکی از اجزای بازار پول و یکی از روش‌های تامین مالی بانکی است که امکان معاملات بین بانک‌های عضو را فراهم آورده و تلاش می‌کند تا بانک‌ها از طریق به کارگیری منابع مازاد یکدیگر نیازهای کوتاه‌مدت خود را برطرف کرده و کمتر به منابع بانک مرکزی اتکا کنند.هدف از تشکیل بازار بین بانکی ریالی تسهیل جریان منابع ریالی کوتاه‌مدت بین بانک‌ها در جهت مدیریت کارآمد نقدینگی است و بانک مرکزی به‌عنوان عضو و مدیر بازار مسوولیت تنظیم، برنامه‌ریزی، سازماندهی، هماهنگی، تدوین مقررات، نظارت، کنترل و تسویه معاملات را برعهده داشته و برای اعمال سیاست‌های پولی در بازار بین بانکی مداخله می‌کند. همچنین، حمایت از نرخ سودی مشخص ازسوی بانک مرکزی از طریق مداخله در بازار، بر حسب شرایط بازار و مقتضیات سیاست پولی و اعتباری انجام می‌شود.
افزایش مشارکت
بازار بین‌بانکی ریالی در ایران در تیر ماه سال ۱۳۸۷ براساس سیاست‌های پولی و اعتباری کشور و مطابق با ماده ۳۴ بسته سیاستی- نظارتی سیستم بانکی در این سال، برای انجام معاملات عمده بین بانک‌ها راه‌اندازی شد. هدف از راه‌اندازی و توسعه فعالیت این بازار، تقویت مدیریت نقدینگی بانک‌ها و تسهیل تامین مالی منابع مورد نیاز بانک‌ها در کوتاه‌مدت، برقراری انضباط پولی مناسب بانکی و اجرای موثرتر سیاست‌های پولی کشور بوده است.
به گفته بانک مرکزی، طی سال‌های فعالیت، در بازار بین بانکی ریالی، از استقبال قابل‌قبول شبکه بانکی برخوردار بوده است. تعداد اعضای فعال در بازار بین بانکی از ۱۰ بانک در سال ۱۳۸۷ به ۳۰بانک و موسسه اعتباری در ۹ ماه اول ۱۳۹۶ رسیده است. با افزایش تدریجی عمق بازار، معاملات بازار بین‌بانکی ریالی - که شامل سپرده‌گذاری وسپرده‌پذیری اعضای بازار نزد یکدیگر است نیز از رشد قابل‌توجهی برخوردار بوده است؛ به‌طوری‌که معاملات بازار با افزایش بیش از ۱۸۴۷ برابری، از ۱۷ فقره در سال ۱۳۸۷ به بیش از ۳۱ هزار فقره در سال ۱۳۹۵ رسید. تعداد معاملات بازار بین‌بانکی ریالی در ۹ ماه ابتدایی سال ۱۳۹۶ نیز معادل ۵/ ۲۷ هزار فقره است.بانک مرکزی آمار حجم ارزشی روزانه و نرخ سود موزون معاملات بازار بین‌بانکی ریالی از سال تاسیس تا ۹ ماه ابتدایی ۱۳۹۶ (آخرین آمار موجود) منعکس کرده است. این آمارها نشان از روند افزایشی حجم معاملات در کنار کنترل نرخ سود در بازار بین بانکی است.براساس آخرین آمار موجود، متوسط ارزش روزانه معاملات بازار بین‌بانکی ریالی با افزایش قابل توجهی از ۶/ ۱ میلیارد تومان در سال ۱۳۸۷ به ۷/ ۱۰ هزار میلیارد تومان در سال ۱۳۹۵ رسید. با ادامه این روند، متوسط ارزش روزانه معاملات بازار در ۹ ماه ابتدایی سال ۱۳۹۶ به ۱۸ هزار میلیارد تومان افزایش یافته است.
روند نزولی نرخ سود در بازار
آمار نرخ سود بازار بین بانکی، برای ارزیابی‌های کارشناسان یک شاخص مهم محسوب می‌شود، زیرا تغییر نرخ سود این بازار معیار، می‌تواند به‌عنوان نقش قطب نما برای تعیین نرخ سود در بانک‌ها مورد توجه قرار گیرد. نرخ سود موزون بازار بین‌بانکی ریالی از ۱/ ۲۱ درصد در سال ۱۳۸۷ به ۴/ ۱۴ درصد در سال ۱۳۸۹ کاهش یافت و در ادامه به‌دلیل وجود تنگنای اعتباری بانک‌ها، نرخ سود با روندی افزایشی به ۱/ ۲۷ درصد در سال ۱۳۹۳ رسید. در سال‌های اخیر با مداخله موثر بانک مرکزی در بازار بین‌بانکی ریالی، روند نرخ سود بازار با کاهش مواجه شده است. با مدیریت فعالانه نقدینگی بازار (سپرده‌گذاری‌های صریح و ضمنی بانک مرکزی در بازار) و همچنین اقداماتی نظیر کاهش نسبت سپرده قانونی و اعمال سیاست تبدیل اضافه‌برداشت برخی از بانک‌ها و موسسات اعتباری به خطوط اعتباری و قرارداد سپرده‌گذاری در بازار، نرخ سود بازار بین‌بانکی ریالی با روندی کاهشی مواجه شده و از ۱/ ۲۷ درصد در سال ۱۳۹۳ به ۶/ ۱۸ درصد در سال ۱۳۹۵ کاهش یافته و در ادامه به ۹/ ۱۸ درصد در ۹ ماه ابتدایی سال ۱۳۹۶ رسیده است. خلاصه عملکرد بازار بین‌بانکی ریالی کشور در ۹ ماه اول سال ۱۳۹۶ در مقایسه با مدت مشابه سال قبل نشان می‌دهد، در این دوره، تعداد و متوسط ارزش روزانه کل معاملات انجام شده بازار به ترتیب با ۸/ ۱۴ و ۹/ ۴۹ درصد افزایش نسبت به مدت مشابه سال گذشته به رقم ۲۷۴۶۳ فقره با متوسط ارزش روزانه ۱۸ هزار میلیارد تومان رسیده است. بررسی معاملات بازار در ۹ ماهه آغازین سال ۱۳۹۶ به تفکیک سررسید معاملات بیانگر آن است که ۱/ ۹۸ درصد از ارزش معاملات مربوط به معاملات یک‌شبه است که با فلسفه تامین مالی کوتاه‌مدت بازار بین‌بانکی سازگار است.
نرخ سود موزون بازار بین‌بانکی ریالی در ۹ ماه ابتدایی سال ۱۳۹۶ معادل ۹/ ۱۸ درصد است که با تداوم سیاست‌های تسهیل اعتباری، این نرخ به ۱/ ۱۸ درصد در آذرماه سال‌جاری کاهش یافته است.تحلیل نرخ سود موزون ماهانه بازار بین‌بانکی ریالی در مقاطع ماهانه بیانگر آن است که روند افزایشی نرخ سود موزون - که به‌خصوص از ماه‌های پایانی سال گذشته آغاز شده بود- از مردادماه معکوس شده و با روند نزولی این نرخ به ۱/ ۱۸ درصد در آذرماه سال‌جاری رسیده است. علاوه‌بر این، پراکندگی نرخ‌های سود در ۹ ماه نخست سال‌جاری مربوط به چهار ماه منتهی به آذر است.بانک مرکزی در مجموع بیان می‌کند، تعمیق تدریجی و گسترش ابعاد بازار بین‌بانکی ریالی در کنار حضور موثر بانک مرکزی و مدیریت فعالانه نرخ سود بازار (به‌خصوص در سال‌های اخیر)، اهمیت نقش بازار بین‌بانکی ریالی در تامین مالی کوتاه‌مدت بانک‌ها را دوچندان کرده است. براساس بررسی‌های این گزارش، بانک مرکزی ابراز امیدواری کرده که با هدایت کامل انجام مبادلات بازار به سامانه مبادله‌گری بازار بین‌بانکی ریالی، (بانک مرکزی با هدف پایش لحظه‌ای مبادلات بازار بین‌بانکی ریالی و حذف شوک‌های نقدینگی تاثیرگذار بر نرخ سود بازار و همچنین سهولت انجام مبادلات بازار بین بانکی ریالی، سامانه مبادله‌گری بازار بین‌بانکی ریالی را در سال ۱۳۹۵ طراحی و راه‌اندازی کرده است) و همچنین ارتقای خدمات این سامانه نظیر اتصال آن به سامانه ساتنا، شاهد گسترش نقش بازار بین‌بانکی ریالی در تسهیل تامین مالی کوتاه‌مدت شبکه بانکی کشور باشیم.
ارسال نظر