عرضه املاک مازاد بانک‌ها در بورس کالای ایران آغاز شد
تلاقی مجدد بانک و بورس
این بازار جدید بر اساس یکی از ظرفیت‌های مهم بورس کالا برای داد و ستد اموال غیرمنقول شکل گرفته آن‌هم در شرایطی که شفافیت این بازار برای جذب عرضه‌های بسیاری از املاک مناسب است. بانک‌ها و نهادهای دولتی و عمومی مهم‌ترین عرضه‌کنندگان املاک مازاد در بورس کالا خواهند بود که پتانسیل شفافیت قیمتی و حمایت‌های حقوقی به معنی شتاب‌دهی این شیوه معاملاتی را دارند. با توجه به حجم بالای املاک مازاد بانک‌ها در کنار سختگیری‌های دولتی در مسیر بنگاهداری بانک‌ها و همچنین جذابیت فروش در نرخ‌های فعلی می‌توان امیدواری به موفقیت این معاملات را جدی گرفت. از ویژگی‌های مهم عرضه‌های املاک اخیر می‌توان به پراکندگی آن در شهرهای مختلف همچون کرمان و بندرعباس اشاره کرد که امکان گسترش این شیوه معاملات را به اقصی‌نقاط کشور در بر دارد.
ثبت اولین عرضه اموال مازاد بانک‌ها
علیرضا ناصرپور، معاون توسعه بازار و مطالعات اقتصادی بورس کالا درخصوص چگونگی اولین عرضه اموال مازاد بانک‌ها از طریق بورس کالا به «دنیای‌اقتصاد» گفت: روز دوشنبه (۱۰ شهریور) اولین اطلاعیه عرضه اموال مازاد بانک‌ها در بورس کالای ایران منتشر شد و مطابق با آن دو عرضه در روز ۲۵ و ۲۶ شهریور ماه صورت خواهد گرفت که یکی از این عرضه‌ها مربوط به ملکی در شهر بندرعباس با قیمت پایه ۱۸۵ میلیارد ریال و دیگری نیز مربوط به عرضه یکجای دو ملک تجاری در شهر کرمان با ارزش پایه ۴۸ میلیارد ریال می‌شود. در ادامه متقاضیانی که تمایل به رقابت برای خرید این املاک دارند، می‌توانند در مهلت تعیین شده نسبت به بازدید از آنها و طی مراحل پیش خرید از طریق شرکت‌های کارگزاری اقدام کنند. ناصرپور گفت: عرضه املاک بیان شده از آن جهت مورد اهمیت بود که اولین عرضه اموال مازاد بانک‌ها است. همان‌گونه که مستحضرید خروج بانک‌ها از بنگاهداری و عرضه اموال مازاد آنها جزو تاکیدات جدی مسوولان نظام و دولت در سال‌های اخیر بوده و در این میان بورس کالا بستری مناسب برای سرعت بخشیدن به این امر است. درواقع عرضه املاک مازاد بانک‌ها از طریق بازار املاک و مستغلات بورس کالا قدمی رو به جلو محسوب می‌شود و امیدواریم که سایر بانک‌ها نیز از این روش استقبال کنند. او افزود: تا به حال مذاکراتی با سایر بانک‌ها در زمینه عرضه اموال مازاد از طریق این بازار صورت داده‌ایم. همچنین مذاکراتی با سازمان‌های دولتی دیگر و نهادهای عمومی غیر دولتی انجام شده که پس از به نتیجه رسیدن شاهد عرضه اموال این سازمان‌ها نیز در بورس کالا خواهیم بود. ناصرپور درخصوص شرایط خریداران گفت: افراد حقیقی و حقوقی پس از دریافت کد بورسی و پرداخت مبلغ پیش پرداخت نسبت به رقابت در این بازار در روز معامله اقدام کنند. میزان پیش پرداخت تعیین شده برای شرکت در رقابت ۳ درصد ارزش ملک به قیمت پایه تعیین شده که باید این مقدار تا ساعت ۹:۱۵ روز عرضه به حساب اتاق پایاپای بورس کالا پرداخت شود. اما عموما برای عدم ایجاد مشکل متقاضیان خرید روز پیش از معامله نسبت به پرداخت این وجه اقدام می‌کنند. گرفتن کد بورس کالا برای افراد حقیقی بسیار ساده است و تنها شامل احراز هویت فردی است و اشخاص حقوقی نیز با داشتن مدارک لازم می‌توانند نسبت به گرفتن کد بورس کالا از طریق شرکت‌های کارگزاری اقدام کنند.
او ادامه داد: اطلاعیه عرضه که در بورس کالای ایران و در قسمت بازار املاک و مستغلات درج شده است شامل کلیه موارد لازم برای معامله هر نوع ملکی از جمله شرایط ملک، نوع سند، متراژ، پایان کار و... بوده و گزارش کارشناس رسمی درخصوص ملک و قیمت آن نیز در این اطلاعیه آمده و عکس‌هایی از ملک نیز پیوست شده تا افراد بتوانند علاوه بر بازدید به این ترتیب نیز اطلاعات مورد نظر خود را نسبت به ملک به دست بیاورند. معاون توسعه بازار و مطالعات اقتصادی بورس کالا درخصوص شرایط قانونی این معاملات گفت: تفاوتی میان این نوع معامله با معاملاتی که افراد بیرون از بورس کالا انجام می‌دهند، وجود ندارد. درواقع بورس کالا در این نوع معاملات تنها بازاری را شکل داده تا فروش املاک براساس حراج صورت گیرد که همین موضوع از سویی خرید و فروش را رقابتی کرده و از طرف دیگر باعث شفافیت معاملات می‌شود. در ادامه طرفین معامله مبایعه‌نامه‌ای با یکدیگر امضا می‌کنند که باید مطابق با آن عمل کنند. همچنین در صورت بروز هرگونه اختلاف میان دو طرف معامله هیات داوری بازار سرمایه مرجع رسیدگی به اختلافات خواهد بود. درنهایت نیز برای ثبت قانونی این معاملات دو طرف باید به دفاتر ثبت اسناد رسمی مراجعه کنند.
او درخصوص مزیت عرضه ملک در بورس کالا نسبت به روش مزایده گفت: یکی از مهم‌ترین تفاوت‌های عرضه ملک در بورس کالا تفاوت در نحوه فروش است. درحالی که روش فعلی فروش اموال بانک‌ها از طریق مزایده است در رینگ معاملاتی بورس کالا املاک به حراج گذاشته می‌شوند. روش حراج رقابتی‌تر بوده و درعین حال این معاملات از شفافیت بالایی برخوردار هستند و کل بازار مکانیزم بازار را می‌بینند.
ناصرپور درخصوص برنامه‌های بورس کالا برای توسعه این نوع معاملات گفت: بورس کالای ایران در حوزه املاک با کلیه نهادها و شرکت‌هایی که به صورت عمده املاک در اختیار دارند وارد مذاکره شده و مکاتباتی نیز انجام شده است در عین حال در سمت خرید از آنجایی‌که شرکت‌های کارگزاری بازوی بازاریابی بازار سرمایه محسوب می‌شوند، بورس کالا برای توسعه این نوع معاملات مذاکراتی با این شرکت‌ها داشته تا از این پس شرکت‌های کارگزاری اقدامات بیشتری در توسعه معاملات املاک صورت دهند. درحال حاضر شرکت‌های کارگزاری که در سطح بازار سرمایه حضور دارند، عمدتا در معاملات اوراق بهادار و کالا فعال هستند اما از این پس باید در این بازار نیز فعال شوند. او افزود: بورس کالا نیز برنامه‌ریزی کرده و با نهادهای مختلفی که دارای املاک و مستغلات هستند مذاکراتی را شروع کرده و اعلام آمادگی کرده تا سازمان‌های مختلف بتوانند از این بستر برای عرضه املاک خود اقدام کنند. خوشبختانه همکاری خوبی صورت گرفته است و امیدواریم با پیگیری‌هایی که انجام می‌شود از این پس شاهد عرضه مستمر املاک و مستغلات در بورس کالا باشیم.
او در زمینه امکان حضور و عرضه ملک توسط بخش خصوصی در این رینگ گفت: تفاوتی میان بخش خصوصی و دولتی در عرضه ملک در بورس کالا وجود ندارد و حتی هر فرد حقیقی هم می‌تواند با مراجعه و طی مراحل لازم نسبت به عرضه ملک در بورس کالا اقدام کند. همچنین برای عرضه ملک نیز حداقل قیمتی درنظر گرفته نشده است. او ادامه داد: بخشی از موفقیت این بازار وابسته به حضور متقاضی در این بازار است که این موضوع نیز به تلاش شرکت‌های کارگزاری در بازاریابی، استمرار عرضه و... بستگی دارد. شروع این بازار خوب بوده است. به فروش رفتن املاکی که پیش از این در رینگ عرضه شده بودند خود نشان‌دهنده موفقیت نسبی این بازار است. ناصرپور در زمینه طرح تامین مالی با استفاده از اوراق سلف موازی استاندارد مسکن گفت: این طرح نیز مطرح شده و شرکتی نیز درخواست داشت که با این روش نسبت به تامین مالی اقدام کند که درحال حاضر پیگیری‌های لازم از سوی بورس کالا درحال اجرا است. به محض اینکه موافقت سازمان بورس در این زمینه گرفته شود امکان انتشار این اوراق نیز فراهم خواهد شد. علیرضا ناصرپور در زمینه سایر ابزارهای بورس کالا در زمینه تامین مالی بازار املاک و مستغلات گفت: صندوق‌های زمین و ساختمان و صندوق املاک و مستغلات دو ابزار دیگر بورس کالا برای تامین مالی بخش مسکن است. تا به‌حال چند نمونه صندوق زمین و ساختمان راه‌اندازی شده اما باتوجه به پتانسیل بازار املاک و مستغلات در کشور انتظار می‌رود که این دو نحوه تامین مالی با استقبال بیشتری روبه‌رو شوند و درواقع از پتانسیل‌های این ابزارها در جهت تامین مالی ساخت مسکن در کشور استفاده شود.
