پایان ریزش یا نفس‌گیری سهام؟
در نقطه مقابل نیز سناریویی دیگر مطرح می‌شود مبنی بر اینکه سرمایه‌گذاران با ارزیابی وضعیت معاملات طی چند وقت اخیر، احتمالا اکنون با کسب حداقل سود به‌دنبال نوسان‌گیری چند روزه هستند. در این شرایط بازار به‌دنبال نفس‌گیری در مسیر صعودی است و مجددا به‌دلیل تمایل سرمایه‌گذاران به عرضه سهام با توجه به پررنگ بودن ریسک‌های داخلی رو به نزول می‌گذارد.
دیروز علاوه‌بر رشد بیش از ۳۳ هزاری واحدی دماسنج اصلی بازار سهام شاهد افزایشی معادل ۶/ ۰ درصدی در شاخص کل هم‌وزن بودیم که این مهم نشان از چرخش نقدینگی هر چند محدود در کلیت سهام صنایع بورسی دارد. در بازار دیروز که اغلب بزرگان بورسی به همت خریداران در فاز مثبت قرار گرفتند شاهد کاهش فاصله نماگر اصلی با مرز کانال ۲/ ۱ میلیون واحدی بودیم. این در حالی است که برخی از صاحب‌نظران اقتصادی معتقدند، اکنون کلیت بازار در شیب نزول قرار گرفته است و فقط به‌دلیل تزریق نقدینگی از سوی حقوقی‌ها شاهد بازگشت حقیقی‌ها به جریان داد و ستد سهام هستیم. در چنین شرایطی به‌دلیل پابرجایی ریسک‌های معاملاتی همچنان خروج دوباره سرمایه‌گذاران خرد به محض کوچک‌ترین تغییری دور از انتظار نخواهد بود.
تغییر هیجانی بازار
فردین آقابزرگی کارشناس بازار سرمایه معتقد است که نمی‌توان روندی رو به رشد را به بازار نسبت داد. به‌دلیل افت شدیدی که طی چند روز اخیر تجربه کردیم وضعیت فعلی در حقیقت واکنشی اصلاحی به ۳ روز معاملاتی اخیر دارد. به گفته وی اکنون دلایلی توجیه‌کننده و قابل قبول به لحاظ افزایش قیمت و تغییر روند به سمت اصلاح مثبت یا افزایش‌های پی در پی شاخص وجود ندارد.
کاهش نرخ ارز، بالا بودن سطح P/ E شرکت‌ها که اکنون در ارقامی حدود ۲۰ مرتبه قرار دارند و در نهایت سیگنال قیمت‌گذاری‌های دستوری توام با عدم هماهنگی مدیران اقتصادی از جمله عواملی هستند که حداکثر انتظار از بازار و روند آینده آن را در محدوده سطحی تعادلی توجیه‌پذیر می‌کنند. در خوش‌بینانه‌ترین حالت، شرایط فعلی را می‌توان شرایط تعادلی دانست و در صورتی که کاهش نرخ ارز به ارقامی بسیار کمتر از سطوح فعلی را داشته باشیم یقینا اصلاح منفی شاخص روی می‌دهد. وی افزود: محرک اصلی برای رشد شاخص در سال جاری افزایش نرخ ارز و انتظارات تورمی بود و اکنون اتفاقی بر خلاف این سناریو می‌تواند محاسبات را تغییر دهد.
آقابزرگی خاطرنشان کرد: رشد دیروز شاخص کل بورس تهران هیجانی بود و این‌طور نیست که در روز‌‌های آتی شاهد تداوم روند افزایشی به این سبک باشیم. چرا که هیچ‌گونه دلیل قانع‌کننده‌ای مبنی بر تناسب سودآوری شرکت‌ها، چشم‌انداز انتظارات تورمی همانند سناریو‌هایی که قیمت دلار را بالاتر از حد فعلی در نظر می‌‌گیرند، نداریم. در محاسبات کارشناسی حداکثر توان سودآوری شرکت‌ها در صورت ثبات نرخ دلار در محدوده فعلی (۲۱ و ۲۲ هزار تومانی) حداکثر قیمت و ظرفیت سودآوری در محدوده فعلی خواهد بود. هر چند گفته می‌شود که هیجان فروش بین اهالی بازار سرمایه به خصوص سرمایه‌گذاران تازه وارد با خروج از گردونه معاملات در شرایط فعلی فروکش کرده است و تداوم روند رو به رشد می‌تواند نقدینگی پارک شده در حساب کاربری مشتریان شرکت‌های کارگزاری را به طور مجدد وارد جریان معاملاتی بازار سهام کند اما بازگشت بورس به مدار صعود فارغ از فراهم بودن زمینه بنیادی و حتی اوضاع و احوال مساعد قیمت‌‌های جهانی، در بورس ایران وابستگی شدیدی به سیاست‌‌های داخلی دارد.
سیاست‌‌هایی که به استعفای حسن قالیباف‌اصل ریاست سازمان بورس و اوراق بهادار ختم نمی‌شود و مهار آن نیاز به بازنگری در قوانین و مقررات زائدی همانند شکست انحصار قدرت دولتی در شورای عالی بورس، ممانعت از دخالت دستگاه‌‌ها در زنجیره قیمت‌گذاری، تبدیل سازمان بورس به نهادی خود انتظام، عبور از حجم مبنا و دامنه نوسان دارد. در این بین نباید فراموش کرد که احترام به سازوکار بازار همانند سایر بورس‌های بزرگ دنیا توام با به روزرسانی و وضع مقررات جدید و کارآ می‌تواند سراب سودآوری را به واقعیت تبدیل کند.
روایت آماری بازار
خالص تغییر مالکیت صنایع بورسی در یکم بهمن‌ماه از جابه‌جایی ۳۱۶ میلیارد تومانی (سرمایه‌گذاران حقوقی به حقیقی) حکایت داشت به طوری که گروه‌هایی نظیر محصولات شیمیایی و چند رشته‌ای صنعتی در صدر فهرست بیشترین خالص خرید حقیقی‌ها قرار گرفتند. در فرابورس نیز خالص تغییر مالکیت به رقم ۵۵ میلیارد تومانی ( حقوقی به حقیقی) ختم شد. از سویی ارزش معاملات خرد در بورس تهران به رقم ۶ هزار و ۲۹۲ میلیارد تومان و در فرابورس ایران به رقم ۳ هزار و ۷۸۳ میلیارد تومانی رسیده است.
در معاملات بورس از ۳۳۷ نماد معامله شده، ۱۳۲ نماد (۱/ ۳۹ درصد) صف خرید به ارزش ۱۴۲۸میلیارد تومان و ۲۸۵ نماد (۵/ ۲۲ درصد) صف فروش به ارزش ۸۱۰ میلیارد تومان تشکیل دادند. قیمت پایانی ۵۵ درصد از نمادها مثبت و ۸/ ۳۸ درصد از نمادها منفی بودند. در بازار اصلی فرابورس از ۱۲۹ نماد معامله شده، ۵۷ نماد (۱/ ۴۴ درصد) صف خرید به ارزش ۵۲۶ میلیارد تومان و ۲۷ نماد (۲۱ درصد) صف فروش به ارزش ۲۳۶ میلیارد تومان داشتند. قیمت پایانی ۴/ ۶۷ درصد از نمادها مثبت و ۳/ ۳۳ درصد از نمادها منفی بود. در بازار پایه فرابورس از ۱۱۵ نماد معامله شده، ۳۲ نماد (۸/ ۲۷ درصد) صف خرید به ارزش ۲۰۴ میلیارد تومان و ۵۴ نماد (۴۷ درصد) صف فروش به ارزش ۱۰۳۲ میلیارد تومان تشکیل دادند. قیمت پایانی ۱/ ۳۹ درصد از نمادها مثبت و ۶۰ درصد از نمادها منفی بود.
