نگاهی جامع به بانکداری مرکزی

به گفته مترجم، این کتاب علاوه بر استفاده آموزشی و کاربردی که برای دانشجویان دارد، امید است برای اساتید و کارشناسان و دست‌اندرکاران بانکداری مرکزی و بانکداری هم قابل‌استفاده باشد و در یک جمله علاوه بر استفاده آموزشی مبتدیان، برای منتهیان نیز به‌منزله فهرست نسبتا جامعی از حوزه بانکداری مرکزی و راهنمایی فوری کارآیی داشته باشد. این کتاب از نظر ساختار، جامعیت مطالب، سادگی زبانی (به‌رغم پیچیدگی برخی اصطلاحات و مفاهیم)، در پرداختن به موضوع بسیار مهم و مناقشه‌برانگیز بانکداری مرکزی و ابعاد وسیع و پیچیده آن موفق بوده است. مطالب کتاب از تاریخچه بانکداری مرکزی تا مسائل مبتلابه بانکداری مرکزی مدرن، بحران عظیم مالی اخیر و ایده‌هایی برای آینده بانکداری مرکزی را دربر می‌گیرد.

در بخش پیشگفتار این کتاب در توضیح انگیزه ترجمه این کتاب از زبان احمد عزیزی، عنوان شده است:‌ «در موضوع بانکداری مرکزی، با شمول تحول تدریجی اهداف و کارکردهای تاریخی و تکامل آن تا شکل مدرن امروزین، کتاب مستقل و جامعی به زبان فارسی نیافتم. در جست‌وجوی کتابخانه‌های تخصصی مانند بانک مرکزی، پژوهشکده پولی و بانکی و پایگاه داده‌های سازمان اسناد و کتابخانه ملی، آشکار است در این مقوله دچار فقر ادبیات به زبان فارسی هستیم. شاید به‌جرات بتوان گفت کتاب حاضر در نوع خود نخستین اثر نسبتا کامل در مورد بانکداری مرکزی است. در همین مقدمه، در مورد اهمیت این پدیده در دوره حاضر نکاتی تقدیم می‌شود. فقر ادبیات بانکداری مرکزی به زبان فارسی با توجه به اهمیت بی‌نظیر این پدیده، لزوم پرداختن به این مقوله را یادآور می‌شود. امید است انتشار این کتاب گام نخست در این زمینه باشد و در آینده اساتید و کارشناسان فن این کمبود را جبران کنند.»

همچنین در ادامه این کتاب به اهمیت نقش بانک‌های مرکزی در مدیریت اقتصاد برای نیل به رشد و توسعه با ثبات اشاره کرده است. از نگاه مترجم این کتاب، اهمیت این پدیده لزوما در نشستن بانک مرکزی بر صدر اخبار روزمره نیست. برعکس، بانک مرکزی آنگاه موفق است که از صحنه اخبار و حوادث غایب باشد و از منظر عام موسسه‌ای کسل‌کننده به‌نظر آید. بانک‌های مرکزی در دنیای مدرن نقشی حیاتی ایفا می‌کنند؛ مختصر آنکه در سطح جهانی در مورد نقش بی‌بدیل بانک مرکزی اجماع عمومی وجود دارد. هرچند در ایران، هنوز در ابتدای راه هستیم، به‌طوری‌که هنوز در مورد استقلال بانک مرکزی به نتیجه نرسیده‌ایم و برای اختیارات بانک مرکزی در مورد صدور مجوز برای فعالیت موسسات مالی تا این اواخر تردیدهایی وجود داشت که با بحران‌های پی‌درپی ناشی از سقوط موسساتی که از بانک مرکزی مجوز فعالیت نداشتند، کمابیش در مسیر اجماع قرار گرفته‌ایم. این پدیده را می‌توان «اجماع جهانی و تردید ملی» نامید که لااقل در حوزه بانکداری موجب عقب‌ماندگی کشور و خسارات فراوان شده است.

در بخش دیگر،تجربه بانکداری مرکزی در ایران بررسی شده است. بر این اساس، از منظر تطبیقی، بعضا اهداف، ساختار و کارکردهای بانک مرکزی ایران با همتایان مدرنش در جهان متفاوت است. این تفاوت را در قوانین مربوط به بانکداری مرکزی و بانکداری به‌روشنی می‌توان دید. درحالی‌که قوانین ذی‌ربط در جهان طی دهه‌های گذشته تغییرات اساسی را تجربه کرده‌اند، در ایران، قانون پولی و بانکی بیش از ۴۵ سال است که تغییر نکرده است. عمده‌ترین قوانین مصوب در ۴۰ سال گذشته در حوزه بانکداری عبارتند از: قانون ملی‌شدن بانک‌ها، قانون نحوه اداره بانک‌ها و قانون عملیات بانکداری بدون ربا که به‌رغم ضرورت‌های زمان تصویب، تطویل بی‌جا و عدم اصلاح به‌موقع قوانین مزبور باعث شده است هریک از آنها نقش بزرگی در اوضاع نابسامان فعلی نظام بانکداری داشته باشند. این کتاب توسط انتشارات پژوهشکده پولی و بانکی منتشر شد و خریداران می‌توانند به واحد انتشارات این مجموعه مراجعه کنند.

اخبار مرتبط