هشدار منابع غربی: مذاکرات نمی‌تواند بدون محدودیت زمانی ادامه یابد
در انتظار دور پایانی مذاکرات احیای برجام
براساس گزارش خبرگزاری رویترز، انتخابات ریاست‌جمهوری در ایران وقفه‌ای در مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا به‌وجود آورده است و همین امر واکنش مقامات غربی را به‌دنبال داشته که درباره ازدست‌رفتن زمان به ایران هشدار داده‌اند. این گزارش در حالی منتشر شده که دیپلمات‌‌های ایرانی و نماینده اتحادیه اروپا گفته بودند از آنجا که مذاکرات به مراحل سرنوشت‌ساز خود رسیده هیات‌ها برای مشورت به پایتخت کشورهای خود بازگشته‌اند. حتی عباس عراقچی، رئیس هیات ایران در مذاکرات وین، گامی از این فراتر برداشت و تاکید کرد که هیات‌ها این‌بار «نه‌تنها برای مشورت، بلکه برای کسب آخرین تصمیمات» به کشور خود رفته‌اند.
اما دو منبع غربی مطلع از مذاکرات وین به خبرگزاری رویترز گفتند که وقفه ایجاد‌شده با نتیجه انتخابات ایران ارتباط داشته و ممکن است تا ۱۰روز نیز طول بکشد. میخائل اولیانوف، نماینده روسیه در مذاکرات وین هم این مساله را تایید کرد و گفت کسی از زمان ازسرگیری گفت‌وگوها خبر ندارد اما این دور از گفت‌وگوها می‌تواند دور آخر باشد.
منابع ایرانی و غربی به رویترز گفته‌اند که روی کار آمدن رئیس‌جمهور جدید به احتمال زیاد موضع جمهوری اسلامی ایران در‌خصوص مذاکرات جاری را تغییر نخواهد داد، زیرا در هر حال تصمیم نهایی در این‌باره در نهادهای عالی نظام گرفته می‌شود. با این حال برخی از منابع به رویترز گفته‌اند که با روشن‌شدن نتیجه انتخابات احتمال می‌رود که مذاکرات وین تسریع شود تا توافق نهایی پیش از آغاز دوران ریاست‌جمهوری جدید به‌دست آید.
بریتانیا، فرانسه و آلمان در مذاکرات جاری وین که از اوایل اردیبهشت امسال آغاز شده، نقش میانجی از سوی آمریکا را دارند. ایران تاکید دارد که با آمریکا وارد مذاکرات مستقیم نشود زیرا دولت پیشین آمریکا در زمان دونالد ترامپ با خروج از برجام، عملا عضویت آمریکا در این پیمان را لغو کرد.
این تحولات در شرایطی است که جیک‌سالیوان مشاور امنیت ملی آمریکا، در اظهارنظری مدعی‌شده که ایران تا حد زیادی از تعهدات برجام دور شده و باید آن را هر‌چه زودتر به این تعهدات برگرداند. سالیوان عنوان کرد که هنوز تا دستیابی به توافق بازگشت آمریکا به برجام و لغو تحریم‌ها علیه ایران فاصله زیادی وجود دارد. اظهارات سالیوان درحالی است که عباس عراقچی در این روز گفته بود؛ «تقریبا تمامی اسناد توافق آماده شده است.» در پی ایجاد وقفه در مذاکرات وین، نگاه‌ها متوجه سرنوشت توافق فنی موقت میان ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است. طبق این توافق ایران تا روز پنج‌شنبه ۳ تیر اطلاعات مربوط به فعالیت در سایت‌های هسته‌ای خود را در دوربین‌های نظارتی باید حفظ کند. تهران اما هشدار داده که بعد از مهلت توافق شده، این داده‌ها را پاک خواهد کرد. انریکه مورا، نماینده اتحادیه اروپا در مذاکرات وین، روز یکشنبه گفت که انتظار دارد آژانس و ایران برای تداوم فعالیت‌های نظارتی در ایران به توافق فنی لازم برسند.
ایران براساس قانون موسوم به «اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از منافع ملت ایران» که آذر سال گذشته در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید، به آژانس هشدار داده بود که اطلاعات مربوط به فعالیت سایت‌های هسته‌ای خود را از روز اجرای این قانون پاک خواهد کرد. اما با وجود پایان مهلتی که مجلس تعیین کرده بود، دولت ایران و آژانس بین‌المللی انرژی به توافق موقتی در این‌باره دست یافتند.
این درحالی است که رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در بخشی از یک گفت‌و‌گو در پاسخ به این سوال که آیا فکر می‌کند تفاهم‌نامه آژانس با ایران برای تداوم بازرسی‌های آژانس از تاسیسات هسته‌ای ایران پس از ۲۴ ژوئن باز‌هم تمدید خواهد شد یا نه، گفت: من هنوز منتظر این هستم که ایران به من جواب بدهد. هنوز هم پیگیر ایران هستم و به آنها می‌گویم ما باید نشستی داشته باشیم، مجازی یا حضوری و مذاکره کنیم. همان‌طور که در کنفرانس خبری آخرم گفتم، حفظ این وضع که وضعی موقت است یا تمدید آن سخت‌تر و سخت‌تر می‌شود. آیا قرار است به توافق موقت ادامه دهیم یا نه؟ آیا ۲۴ ژوئن پایان آن است؟ چون اگر این‌طور باشد، چند کار هست که باید انجام دهیم، از پاک کردن اطلاعات (ثبت‌شده در دوربین‌های داخل تاسیسات ایران) شروع می‌شود. این کار باید به‌طرز درستی با حضور ما انجام شود، چون تجهیزات ما است.
گروسی در پاسخ به این سوال که آیا با توجه به انتخابات ریاست‌جمهوری ایران، انتظار دارد که تعاملات آژانس با ایران تغییر کند، گفت: ایران یک کشور مستقل است، اما از دیدگاه من، هیچ مزیتی در سختگیری در روابط با آژانس یا دنبال کردن سیاست تقابل با آژانس برایشان وجود ندارد. این فقط در هر سطحی برای ایران مشکل ایجاد خواهد کرد و به نفعشان نیست. من پذیرای همکاری با رئیس‌جمهور بعدی ایران و شنیدن نظرات ایران هستم. می‌خواهم در اسرع‌وقت با رئیس‌جمهور جدید بنشینیم، اعتمادسازی کنیم و یک ارتباط را شکل دهیم، چون مسیری طولانی را باهم طی خواهیم کرد.
ممکن است دور بعدی مذاکرات دور پایانی باشد
همزمان با این تحولات سخنگوی وزارت‌خارجه ایران درباره روند مذاکرات وین گفت: آنچه باقی‌مانده نیازمند تصمیم سیاسی از سوی همه طرف‌ها است. اگر این تصمیم سیاسی اخذ شود، می‌توان امیدوار بود که در دور پایانی مذاکرات هستیم. سعید خطیب‌زاده درباره مذاکرات وین گفت: موکول شدن توافق برای احیای برجام به دولت بعدی تایید نمی‌شود و نزدیک به واقعیت نیست. همه هیات‌ها با دقت و بدون فوت وقت مذاکرات را انجام دادند و کسی احساس نکرد که وقت زیادی در وین گذاشته است. سیاست ایران این نبوده و نیست که در صورت امکان رفع تحریم‌ها، آن را به تاخیر بیندازد؛ این سیاست رهبری است و هیات مذاکره‌کننده آن را ادامه داده است.
سخنگوی وزارت امورخارجه بعید ندانست که دور بعدی مذاکرات دور پایانی باشد ولی تاکید کرد: باید دید طرف‌های مقابل تصمیم‌شان را می‌گیرند یا خیر. خطیب‌زاده درباره امکان توافق در دولت کنونی گفت: دیپلمات‌ها خوشبین هستند. هرچند وی در ادامه تاکید کرد برای قضاوت زود است. باید دید آیا تصمیم‌های سیاسی در همه طرف‌ها گرفته می‌شود یا خیر. متن فاقد ابهام است یعنی به متن روشنی در همه مسائل رسیده‌ایم. آنچه باقی‌مانده نیازمند تصمیم سیاسی از سوی همه طرف‌ها است. اگر این تصمیم سیاسی اخذ شود، می‌توان امیدوار بود که در دور پایانی مذاکرات هستیم.
