نشست بعدی تهران-ریاض در سطح وزرا؟
وزارت خارجه عربستان سعودی بامداد جمعه (۶ خرداد/ ۲۷ مه) احتمال برگزاری دیدار میان «حسین امیرعبداللهیان»، وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و «فیصل بن فرحان»، وزیر خارجه عربستان سعودی در آینده نزدیک را رد کرده است. به گزارش خبرگزاری فارس، خبرگزاری رویترز به نقل از «یک مقام در وزارت خارجه عربستان سعودی» که اشارهای به نام او نشده نوشته پیشرفتهایی در گفتوگوها با ایران حاصل شده اما «کافی نیست.» این مقام سعودی گفته است: «ایران باید برای همکاریهای آینده اعتمادسازی کند و اگر تهران مایل به کاستن از تنشها در منطقه باشد، چند موضوع وجود دارد که میتوان با آنها گفتوگو کرد.» همزمان نیز خبری به نقل از کاخ سفید منتشر شد مبنی بر اینکه دو مقام آمریکایی برای گفتوگوهایی با مقامات عربستان از جمله مساله ایران سفری محرمانه به ریاض داشتهاند.
در خصوص مذاکرات تهران-ریاض، فیصل بن فرحان نیز روز سهشنبه در موضعی مشابه با این مقام سعودی گفته بود که مذاکرات ایران و عربستان پیشرفتهایی کرده اما هنوز کافی نیست. وزیر خارجه سعودی در عین حال درباره تمایل ریاض برای برقراری روابط با تهران، گفت که دست کشورش برای دوستی با جمهوری اسلامی ایران دراز است. ایران و عربستان بعد از قطع روابط دیپلماتیک دو کشور در دی ماه ۱۳۹۴، از فروردین ۱۴۰۰ گفتوگوهایی را در سطح امنیتی آغاز کردهاند. چهار دور این مذاکرات سال گذشته برگزار شد. دور پنجم این گفتوگوها اوایل اردیبهشتماه جاری در بغداد برگزار شد. سوم اردیبهشت ماه ۱۴۰۱، خبرگزاری روسی «اسپوتنیک» گزارش داده بود دور پنجم در فضایی بسیار مثبت برگزار شد. این خبرگزاری گزارش داد دو هیات بیشتر روی پروندههای منطقه و همچنین پرونده روابط دوجانبه و امنیت منطقه خلیج فارس صحبت کردهاند. وزیر خارجه عراق پیش از این گفته بغداد همه توان خود را برای ایجاد فرصتهای مناسب جهت حصول تفاهم بین ایران و عربستان به کار خواهد گرفت.
سفر دو مقام آمریکایی به ریاض
همزمان با این تحولات کاخ سفید ضمن تایید سفر دو مقام آمریکایی به عربستان سعودی تصریح کرد که یکی از اهداف این سفر گفتوگو درباره ایران بوده است. به گزارش خبرگزاری فارس، کاخ سفید در نشست خبری شامگاه پنجشنبه گزارشهای پیشتر منتشرشده درباره سفر ۲ مقام دولت «جو بایدن»، رئیسجمهور آمریکا به عربستان را تایید و به توضیحاتی درباره اهداف این سفر اشاره کرد. پیش از این، پایگاه خبری آکسیوس به نقل از منابع آگاه گزارش داده بود «برت مکگورک»، هماهنگکننده کاخ سفید در امور خاورمیانه و «آموس هاچشتاین»، نماینده امور انرژی در وزارت خارجه آمریکا روز سهشنبه در سفری محرمانه وارد ریاض شدند. منابع مورد استناد آکسیوس گفته بودند هدف از انجام این سفر، حصول توافق میان آمریکا و عربستان بر سر برخی مسائل دوجانبه و همچنین نفت است. «کارین ژان-پییر»، سخنگوی کاخ سفید در نشست خبری، ضمن تکرار ادعاهای اثباتنشده علیه ایران تصریح کرد که یکی از اهداف این سفر گفتوگو در خصوص ایران بوده است.
او گفت: «تایید میکنم برت مکگورک و آموس هاچشتاین برای رایزنی در خصوص مجموعهای از موضوعات از جمله فعالیتهای بیثباتکننده ایران، اطمینان از عرضه انرژی در جهان و سایر مسائل منطقهای به منطقه سفر کردند.» بایدن قبل از آنکه رئیسجمهور شود گفته بود که عربستان سعودی را به یک «دولت مطرود» تبدیل خواهد کرد. بعد از حضور او در کاخ سفید روابط دو کشور بر سر چند موضوع دچار تنش شده است. یکی از موضوعاتی که ادعا میشود باعث اختلاف دولت بایدن با عربستان سعودی شده قتل «جمال خاشقجی»، روزنامهنگار منتقد سعودی در کنسولگری عربستان در استانبول در سال ۲۰۱۸ است. دستگاههای اطلاعاتی آمریکا به این ارزیابی رسیدهاند که «محمد بنسلمان»، ولیعهد عربستانسعودی دستور انجام این قتل را صادر کرده است. پیش از این پایگاه آکسیوس گزارش داده بود که دولت بایدن در حال انجام برخی تلاشهای مخفیانه برای میانجیگری میان عربستان سعودی، اسرائیل و مصر در مذاکراتی است که چنانچه موفق شود میتواند در نهایت به عادیسازی روابط میان ریاض و تلآویو منجر شود.