سایه خروج از اتحادیه اروپا دوباره به ایتالیا بازگشت

یورو بر لبه پرتگاه

دنیای اقتصاد : ماتارلا، رئیس‌جمهور ایتالیا در تدارک انتخابات جدید پارلمانی است؛ اما اتحادیه اروپا و بازارهای مالی با نگرانی به آن واکنش نشان دادند. روز سه‌شنبه شاخص داو ۴۰۰ واحد کاهش یافت. یورو نیز با کاهش ارزش روبه‌رو شد و هزینه استقراض برای این کشور بالا رفت. با این حال چشم‌انداز خروج ایتالیا از ناحیه یورو می‌تواند خطرناک‌تر از ورشکستگی یونان برای اتحادیه اروپا باشد؛ چراکه ایتالیا هم عضو اتحادیه اروپا و هم یورو است و چهارمین اقتصاد بزرگ این بلوک شناخته می‌شود.

با وجود اینکه دو ماه از انتخابات بی‌حاصل ایتالیا در ماه مارس می‌گذرد، بازارهای جهانی تقریبا آرام باقی ماندند. این بی‌اطمینانی به‌نظر می‌رسد فقط محدود به خود ایتالیا بوده، زیرا که رشد اقتصادی اروپا ادامه یافته است. به نوشته روزنامه نیویورک‌تایمز، درحالی‌که این ترس وجود داشت با انتخاب یک دولت پوپولیستی، ترس و اضطراب به بازارها بازگردد، سرجیو ماتارلا، رئیس‌جمهوری این کشور به‌طور موثر از تشکیل دولت پوپولیستی در این کشور جلوگیری به عمل آورد.او بر این باور بود که یکی از اعضای کابینه دولت احتمالی ایتالیا قصد داشته است تا ایتالیا را از ناحیه یورو خارج کند، هر چند به صراحت تاکنون هیچ‌یک از اعضای دو حزب پوپولیست در این‌باره اظهارنظر نکرده‌اند.در این راستا، ماتارلا ممکن است زمینه انتخابات جدیدی را فراهم آورد که برخی می‌گویند شاید یکی از آنها برگزاری رفراندوم باشد. اتحادیه اروپا و بازارهای مالی با نگرانی به آن واکنش نشان دادند. روز سه‌شنبه شاخص داو ۴۰۰ واحد کاهش یافت. یورو نیز با کاهش ارزش روبه‌رو شد و هزینه استقراض برای این کشور بالا رفت.

برای ایتالیا انتخابات دیگر در این زمان بسیار بد است. آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان، مهره اصلی این بلوک تضعیف شده است. صدراعظم آلمان برای تشکیل دولت نزدیک به ۶ ماه زمان لازم داشت و آن نیز پس از مذاکرات طولانی در سال گذشته میلادی به دست آمد و تشکیل دولت در این کشور ناشی از ترس راست افراطی‌ها بود که پس از جنگ جهانی دوم توانسته بودند راهی پارلمان شوند. دولت اسپانیا نیز وضعیت بهتری ندارد و ممکن است این کشور نیز با یک انتخابات جدید روبه‌رو شود.

با این حال چشم‌انداز خروج ایتالیا از ناحیه یورو می‌تواند خطرناک‌تر از ورشکستگی یونان برای اتحادیه اروپا باشد. همچنین خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا و جدل و ستیز اعضای اروپا با مجارستان و لهستان بر سر برخی قوانین این اتحادیه را با مشکلات فراوانی روبه‌رو کرده است. ایتالیا هم عضو اتحادیه اروپا و هم یورو است و چهارمین اقتصاد بزرگ این بلوک شناخته می‌شود.با این همه در حالی که این بروکسل بود که در سال ۲۰۱۱ به یونان هشدار داد که یک رفراندوم برای کمک مالی یورو برگزار کند اما از این پس ممکن است این رفراندوم در جهت ادامه عضویت در این اتحادیه باشد. یونان به اندازه کافی دلیل برای خروج از این اتحادیه در اختیار دارد.

پول مشترک دردسرهای خود را دارد. اتحادیه اروپا بارها با مشکلات واحد ارزی مشترک دست و پنجه نرم کرده است بدون اینکه آن را به‌دست موسسات اقتصادی بسپرد تا از آن طریق مدیریت شود. کشورهای عضو اغلب سیاست‌های پولی را رها می‌کنند، زیرا اجرای آن سیاست‌ها در خانه به ضررشان تمام می‌شود.پس از شوک رای به خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا در سال ۲۰۱۶، این بلوک به‌نظر می‌رسد به‌طور غیرمنتظره‌ای با ثبات بوده است. ایتالیا برای چندین سال یک دولت طرفدار اتحادیه اروپا داشت. اسپانیا و پرتغال دوباره رشد کردند. امانوئل مکرون توانست کاندیدای دست راستی ریاست‌جمهوری فرانسه را در انتخابات شکست دهد. حتی الکسی سیپراس، نخست‌وزیر پوپولیست یونان نیز به‌شدت به‌دنبال برنامه‌های کاهش هزینه‌ها و اقتصاد ریاضتی رفته است.اما آشفتگی در ایتالیا نشان می‌دهد که پوپولیسم در اروپا هنوز از بین نرفته است و حوزه یورو هنوز روی لبه باریکی حرکت می‌کند.

ماتارلا به یک مقام سابق صندوق بین‌المللی پول دستور داده تا پست نخست‌وزیری را به‌طور موقت بر عهده بگیرد و این کشور را آماده یک انتخابات دیگر کند.رئیس‌جمهوری ایتالیا اما یک راه سخت برای ادامه کار دارد. ایتالیا شاید در ماه ژوئن یا شاید در ماه سپتامبر شاهد یک انتخابات دیگر باشد. ماتئو سالوینی رهبر حزب لگا (لیگ شمالی) که در شمال این کشور پایگاه بسیار قوی دارد، از قضا مخالف اتحادیه اروپا بوده و مخالفت با این ناحیه یکی از استانداردهای سخنرانی وی به‌حساب می‌آید.  شریک ائتلافی او یعنی لوئیجی دی‌مایو که مانند دیگر حزب نام برده شده یک حزب پوپولیست به‌حساب می‌آید و دبیر کل جنبش ۵ ستاره بوده او نیز به‌شدت مخالف بلوک به‌حساب می‌آید اما اخیرا مخالفت خود را برای برگزاری یک رفراندوم در این کشور اعلام کرده است.

ماتارلا یک فرد طرفدار حوزه یورو است و نسبت به نیت این دو حزب بسیار شک و تردید دارد و رای سالوینی در باب انتخاب ساوونا در وزارتخانه اقتصاد، که اساسا یک شخص ضدناحیه یورو است را یک پالس برای خروج از اتحادیه قلمداد کرده است.  انتخابات دیگر می‌تواند ریسکی برای ماتارلا باشد اما ماتارلا دوست دارد نتیجه انتخاباتی که در فرانسه به‌دست آمد، در ایتالیا نیز به‌دست آید. او بر این باور است که در انتخابات اول مردم با دل خود رای می‌دهند اما در انتخابات دوم با مغزشان. درست نتیجه‌ای که در فرانسه رخ داد و مردم با درایت توانستند سایه یک راست فراطی را از سر این کشور کم کنند.ماتارلا امیدوار است که با قماربازی‌اش همان نتیجه‌ای که در فرانسه به‌دست آمد، در ایتالیا هم به‌دست آید. اما اگر احزاب پوپولیست بتوانند ماتارلا را از ابهام خارج کنند ممکن است داستان فرق کند. زیرا این دو حزب در شعارهای انتخاباتی خود مدام شعارهای ضدیورو سر داده بودند.

نتایج یک نظرسنجی در ماه نوامبر نشان داد که ۵۹ درصد ایتالیایی‌ها مایل هستند این کشور در ناحیه یورو باقی بماند. درحالی‌که مخالفان یورو، پول واحد و سیاست‌های واحد مالی یورو در این نظرسنجی ۳۰ درصد آرا را به‌دست آورد.هزینه‌های خروج از یورو ممکن است ایتالیا را همواره در داخل اتحادیه نگه دارد. اما این کشور با برخی از معیارهای ناحیه یورو خوب کنار نیامده و حالا سوال این است یک جامعه مستهلک با دو دهه رکود آماده است تا برای خروج از بحران و عبور از پیچ دست به قمار بزند یا نه.همان‌طور که براساس تجزیه و تحلیل‌های متعدد گفته شده است که برگزیت برای سلامت بریتانیا خوب نیست اما این نکته نیز وجود دارد که منطق اقتصادی همواره دست بالا را ندارد.مانند خانم لوپن، آقای سالوینی نیز متوجه شده است، به‌رغم شعارهای ضد مهاجرتی و ضد ‌اتحادیه‌اش، مردم این کشور نیز مانند فرانسه و یونان ترس از خروج دارند.برخی می‌گویند سالوینی درحالی‌که توانست با شعارهای ضدیورویی‌اش رای به‌دست آورد اما همزمان او کسی بوده که به‌عنوان مهم‌ترین مانع برای تشکیل دولت نقش ایفا کرده و ایتالیا را به یک انتخابات دیگر رهنمون کرده است.سالوینی سعی کرده است که خود را فردی ضدبروکسل، برلین و بانکدارها نشان دهد اما ایتالیایی‌ها می‌دانند که خروج از یورو عواقب سنگین‌تری دارد.