حال و هوای خرید کریسمس در محله‌های مسیحی‌نشین تهران
چند روز بیشتر به آغاز جشن سال نومیلادی و تعطیلات سال نو میلادی نمانده است. محله ای ارمنی نشین و مراکز خرید رنگ و روی کریسمس به خود گرفته اند. همین موضوع فرصتی شد برای گشت و گذار و سرک کشیدن به حال و هوای عیدانه این روزهای هموطنان مسیحی به بازار خوش رنگ و لعاب خرید کریسمس و قیمت‌هایی که گاه سر به فلک کشیده آن سری بزنیم.
حال و هوای آلوده این روزهای تهران نتوانست حس خاطره انگیز شب‌های کریسمس با دانه‌های برف بلورین به واقعیت بپیوندد. مدت هاست که بابا نوئل و گوزن‌های شمالی اش بدون بارش دانه‌های برف نوید سال نو را به هموطنان مسیحی در تهران می‌دهند، اما نه آلودگی، نه بی‌برفی و نه حتی گرانی محصولات تزیینی، هیچ کدام باعث از رونق افتادن بازار داغ خرید مایحتاج کریسمس و سال نو میلادی در برخی از خیابان‌های شهر نمی‌شوند.
این روزها بیشتر مغازه‌ها و فروشگاه‌های لوازم تزئینی و گل فروشی‌ها غرق در وسایل تزئینی سال نو میلادی و درخت کاج معروف کریسمس هستند. همان درختی که در سایز و رنگ‌های مختلف جلوی اکثر این مغازه‌ها دیده می‌شود. میدان ونک، پاساژهای بزرگ شهر، خیابان جمهوری، سعدی، نارمک و میرزای شیرازی بورس عمده خرید سال نو میلادی است. شاید به این دلیل که عده زیادی از هموطنان اقلیت در این مناطق ساکن هستند. بسیاری از این بورس‌های خرید و ویترین مغازه‌ها آنچنان غرق در کاج های تزئین شده کوچک و بزرگ و مجسمه‌های رنگارنگ شده اند که بدون اغراق اکثر رهگذران را به سمت خود جلب می‌کند.
ویترین‌هایی پر از ستاره وگوی‌های رنگی طلایی و نقره ای و سبز وزرد و بنفش، ریسه‌ها و چراغ‌های فانتزی، مجسمه‌ها و عروسک‌های بابا نوئل و گوزن‌های سورتمه کش و آدم برفی‌های فانتزی تزئین شده، انواع حیوانات فانتزی با لباس‌های زمستانی و یا شمع‌های کوچک و بزرگ زیبا. خلاصه تا چشم کار می‌کند در این ویترین‌ها خبر از بابانوئل است و کریسمس …
رنگ امسال سفید
کاج‌های رنگی را با دست نشان می‌دهم و می‌پرسم: آقا این چند؟ به چشم بر هم زدنی دو تا جوان فروشنده و زبر و زرنگ کنارم می‌ایستند و می‌گویند: کوچکترین سایز 65 تومان و بزرگترین‌ها هم هر چقدر که دوست داشته باشید. پسر جوان بعد از هر جواب یک لبخند تحویلم می‌دهد و مراقب است که باکس و گوی‌های بلورین و رنگی از قفسه‌های بالای روی سر مشتری‌های سخت پسند نریزد.
خودم را لابه لای درخت‌های کاج گم وگور می‌کنم. همه مصنوعی اند و قابلیت باز و بسته شدن دارند. از جلو که به آنها نگاه می‌کنم تازه به خلاقیت تولید کننده‌ها پی می‌برم. جنس اکثر کاج‌ها از جنس الیاف گونی‌های پلاستیکی است که با دقت و حوصله روی سیم‌های مفتولی سوار شده اند. از ۶۵ تا یک میلیون تومان هم قیمت دارند و در انواع و اقسام رنگ‌ها موجود هستند. قبل از اینکه سوال‌های نا‌به جایم فروشنده‌های چست و چابک مغازه را ناراحت کند خودم را خبرنگار معرفی می‌کنم. خیلی زود مغازه پر از مشتری می‌شود. همه در بدو ورود سلام می‌کنند و بعضی‌ها هم علاوه بر سلام بدون مقدمه به سراغ قفسه شمع‌ها و گوی‌های بلورین و ستاره‌های طلایی می‌روند.
مرد فروشنده کارت مغازه را به طرفم می‌گیرد و می‌گوید:ما چند تا شعبه داریم، تعریف از خودمان نباشد امسال هم خیلی حرفه ای وارد شدیم. خب می‌دانید که به خاطر تحریم‌ها و وارداتی بودن اکثر اجناس خیلی از مغازه‌ها کم رنگ تر از قبل ویترین زده اند اما ما با رنگ سال ویترین زده ایم. اگر ملاحظه کرده باشید، دیدید؛ که ویترین مطابق رنگ امسال، سفید است. بزرگترین کاج مغازه را داخل ویترین گذاشته ایم با بابانوئل و سورتمه اش و تزیینات مخصوص را هم کار کردیم. خیلی از همکارها از ما تقلید کردند که همین نشان می‌دهد که ما حرفه ای تر کار کرده ایم. می‌گویم: مگر رنگ امسال بنفش نیست؟ چشم‌هایش را تنگ می‌کند و می‌گوید: رنگ بنفش مخصوص لباس و زیور آلات است، رنگ امسال کریسمس سفید است. آن هم به خاطر کمبود بارش برف است. آقای فروشنده مهربان و باحوصله ادامه می‌دهد: همه نوع مشتری داریم از هموطنان اقلیت تا مسلمان‌هایی که شادی و زنگ را دوست دارند.
حالا داخل مغازه پر از مشتری‌های ریز و درشت است. خانم‌ها نمی‌توانند درباره گوی‌های رنگی به توافق برسند و هر از چندگاهی فروشنده‌ها را به کمک دعوت می‌کنند. عروسک‌های فانتزی آدم برفی و بابانوئل‌هایی که پاهای تاشو دارند و قدشان کوتاه و بلند می‌شود، گوی‌ها و ریسه‌های رنگی جزو اولویت‌های جشن کریسمس هستند. مرد فروشنده می‌گوید:گوی‌ها و ستاره‌ها نسل به نسل در خانواده‌ها می‌چرخد و یک نوع قداست برای هر خانواده دارند. همین که می‌خواهم درباره قیمت‌ها بپرسم باز هم یکی دیگر از مشتری‌ها احتیاج به کمک پیدا می‌کند و مرد فروشنده به سمتش می‌رود. خانم جوانی که یکی از اقلیت‌های مذهبی است درباره خرید درخت کاج می‌گوید: ”تا همین چند سال پیش اکثرا کاج طبیعی برای شب سال نو خریداری می‌کردیم اما الآن چند سالی هست که به خاطر بحث‌های محیط زیستی فروش کاج طبیعی ممنوع شده و ظاهراً دیگر اجازه نمی‌دهند که کاج طبیعی خرید و فروش شود.
ریسه‌ها هم قیمت‌های متفاوت دارند. لنگه جوراب‌ها هم از ۵ هزار تا ۵۵ هزار تومان برچسب قیمت خورده اند. لابه لای کاج‌ها یک کاج بنفش هم پیدا می‌کنم. از همان ۶۵ تومانی‌های ارزان؛ که انگار سر سوزنی برگ‌هایش را اکلیل کاری کرده اند تا برق برق بزند. محو عروسک‌ها و شمع‌ها هستم تا باز سر آقای فروشنده خلوت شود. خودش می‌گوید: برای تزیین درخت کریسمش کف قیمت ۱۰۰ تومان است و بالاترین هزینه هم ۵۰۰ هزار تومان می‌شود. گوی‌ها قبلا چینی بودند و گران؛ الان از جنس لامپ شده اند که هم ارزان ترند و هم خوش رنگ و لعاب تر. برعکس فروشنده با حوصله و مهربان، صاحب مغازه پیر مرد اخمویی است که چند بار بد موقع بودن حضورم در فروشگاه را تذکر می‌دهد.
شیرینی مخصوص شب عید
تقاطع خیابان سعدی، یک قنادی معروف و قدیمی که صاحب آن از هموطنان خوب ارمنی است، همیشه در این ایام سال پر می‌شود از شیرینی‌های معروف سال نو. شیرینی و شکلات‌های دست ساز و خانگی که به قول خودشان مخصوص شب‌های عید است. حتی از بیرون قنادی هم بوی دلچسب قهوه تازه و کیک معروف شکلاتی تمام خیابان را پر کرده. قنادی هم غرق در مشتریانی است که مشغول خرید این شیرینی‌ها هستند.
یکی از شیرینی‌های معروف و مخصوص سال نو ارامنه، "گاتا" نام دارد که ترکیبی از لایه‌های خمیری فوق العاده ترد و خوشمزه است. صاحب مغازه که مرد نسبتاً مسنی است با خوش رویی از این شیرینی‌ها به ما تعارف می‌کند و می‌گوید که در بعضی از این روزهای بعد از شب سال نو تعداد مشتریان از دستمان در می‌رود. معمولا یا "گاتا" می‌برند یا شکلات‌های شیری و مغزدار. عده ای هم کیک مخصوص شب سال نو سفارش می‌دهند. شیرینی‌ها متنوع هستند، بیشتر بستگی به ذائقه مشتری‌ها دارد که کدام را ببرند. اما معمولاً شیرینی پذیرایی از مهمان‌ها "گاتا" و شیرینی‌های مغز دار است. نکته جالب اینکه حتی شکلات‌ها و شیرینی‌ها هم شبیه بابانوئل و سورتمه و درخت کاج هستند.
بابانوئل های میلیونی
ویترین مغازه‌ها پر از تزیینات زیبا و خیره‌کننده مخصوص «کریسمس» است. از عروسک‌های آدم‌برفی گرفته تا درختان مصنوعی، همه کنار هم در ویترین‌ها چیده شده‌اند. در ویترین یکی از این مغازه‌ها ماکت بزرگی از «بابانوئل» خودنمایی می‌کند که با آن لبختد معروفش سوار بر سورتمه است دو گوزن بزرگ و عروسکی هم هیکل چاق و گوشتالوی بابا نوئل با گاری هدایای کریسمس را می‌کشند. هر دو گوزن عروسکی حسابی خسته و گرفته اند. در کنار سورتمه انواع هدایای کوچک و بزرگ قرار گرفته و پدر و مادرها را تشویق می‌کند تا با خرید این هدایا، صبح سال نو میلادی کودکان خود را با یک هدیه کوچک شاد کنند.
این بازار سال‌هاست که از اوایل آذر در این خیابان برپا می‌شود. سود سرشار این بازار یک‌ماهه، مغازه‌داران این راسته را ترغیب می‌کند اسباب‌بازی، رختخواب و زیورآلات خود را راهی انبار کنند و تا می‌توانند مغازه‌ها را از زینت‌آلات عید میلاد حضرت عیسی‌مسیح (ع) پرکنند. بنا بر رسوم مسیحی، بچه‌ها صبح کریسمس که از خواب بیدار می‌شوند قبل از هر چیز سراغ درخت کریسمس می‌روند تا هدیه‌های سال نو را از زیر آن بردارند. این هدایا اگر کوچک باشند در داخل جوراب‌های بزرگی قرار می‌گیرند که حکم کاغذ کادو را دارند. عروسک‌های ۵۰ سانتیمتری بابانوئل و آدم‌برفی ۱۳۰ هزار تومان هستند و یک عروسک یک‌ونیم‌متری «بابانوئل» با قیمت ۶۰۰ هزارتومان به فروش می‌رسد.
بازار داغ سفرهای سال نو
کریسمس و تمام زرق و برق برپایی این جشن آیین مسیحیت در کشورهای مختلف دنیا، بهانه خوبی است برای فروش تورهای خارجی. دفاتر خدمات مسافرتی هم معمولاً یک ماه قبل از شروع تعطیلات برای آگهی و تبلیغات دست به کار می‌شوند و تورهای خارجی به مقاصد مختلف را با درج قیمت معرفی می‌کنند؛ اما گویا امسال، سال خوبی برای آژانس‌داران نیست و مدیران دفاتر فروش تور نه دل و دماغی و نه پولی برای استقبال از سفرهای خارجی و درج آگهی ندارند.
دو هفته‌ای می‌شود که تورهای خارجی و داخلی با قیمت‌های جدید به فروش می‌رسند که این تورهای گران کمتر با اقبال عمومی مواجه می‌شوند. این روزها تورهای خارجی چه ویژه ژانویه و چه فصل پر سفر و کم سفر، به واسطه افزایش ۱۰۰ درصدی بهای بلیت هواپیما و تغییر نرخ تبدیل ارز، با افزایش نرخ ۱۰۰ درصدی و به گفته برخی از آژانس‌داران بیشتر حتی از ۱۰۰ درصد به فروش می‌رسند به طوریکه تفاوت قیمت تور امسال و سال گذشته با خدمات مشابه به بیش از ۵ میلیون تومان می‌رسد. این افزایش قیمت تنها شامل تورهای خارجی نمی‌شود بلکه تورهای داخلی هم پس از افزایش ۶۵ درصدی قیمت بلیت هواپیما و افزایش هزینه‌های اقامت گران‌تر شدند.
ازبوقلمون خبری نیست
برخلاف تصور عامه، تاریخ برگزاری عید کریسمس برای ارمنی‌ها روز ششم ژانویه است، ولی این روز را بیشتر مسیحیان در کشورهای مختلف در بیست‌وپنجم دسامبر هر سال جشن می‌گیرند، البته آشوری‌های ایران که کاتولیک هستند نیز همان ۲۵ دسامبر را به عنوان عید جشن می‌گیرند. دلیل این تفاوت به اختلاف نظر شاخه‌های مختلف مسیحیان بر سر تاریخ ولادت عیسی برمی‌گردد. علی‌رغم این اختلاف نظر، عید کریسمس یا نوئل در این دو روز برای هر دو گروه با شکل و شمایلی مشترک و نمادهایی تقریباً یکسان تجلیل می‌شود.
غذای عید کریسمس ارمنی‌های ایران با غذای کریسمس مسیحیان دیگرمتفاوت است. غذای ارمنی در شب کریسمس (ششم ژانویه) نه بوقلمون، بلکه برنج و کوکوسبزی و ماهی است. برخی از آنها این تفاوت در غذا را متأثر از فرهنگ و سنت ایرانی می‌دانند. آنها معمولاً روز کریسمس را بعد از بازگشت از کلیسا در خانه و در کنار اعضای خانواده جشن می‌گیرند. البته گاهی نیز جوان‌ها به صورت دسته‌جمعی به رستوران می‌روند.
کارهای مربوط به تزئینات خانه و درخت کریسمس طوری تقسیم می‌شود که خرید و حمل درختان و بستن سیم‌ها و چراغ‌های درخت‌ها بر عهدۀ آقایان و کارهای ظریف‌تر و تزئینات دیوارها و تهیه و تدارک هدایای زیر درخت کریسمس، بر عهدۀ خانم‌ها باشد. مرسوم است که خانواده‌هایی که یکی از عزیزان‌شان را قبل از عید کریسمس از دست داده‌اند، آن سال کریسمس را جشن نمی‌گیرند و آرایش خانه و درخت کریسمس را انجام نمی‌دهند.
بخش سایت‌خوان، صرفا بازتاب‌دهنده اخبار رسانه‌های رسمی کشور است.
ارسال نظر