فرصتها و ریسکهای فراروی واکسیناسیون کرونا در جهان
براساس گزارش مک کنزی، این تلاش عظیم جهانی، رکورد تولید واکسن را در طول تاریخ شکسته است؛ پیش از این، سریعترین پروژه تولید واکسن مربوط به اوریون مرکس بود که چهار و نیم سال(۱۹۶۳-۱۹۶۷) طول کشید. البته در برخی از نقاط دنیا، مشکلاتی وجود دارد و تهیه و تزریق واکسن بهکندی پیش میرود. با این وجود، کارشناسان اطمینان دادهاند که واکسنهای ایمن و بسیار کارآمدی درحال ورود به بازار هستند و در ارتباط با همهگیری کووید-۱۹ به اصطلاح «درحال دیدن چراغهای انتهای تونل» هستیم. چند ماه پیش، پایان این بیماری به نظر یک رویای خوشبینانه بهنظر میرسید، اما با تولید، تایید و رواج چندین واکسن، اکنون در بسیاری از نقاط دنیا عملا قابل تحقق است. برای رسیدن به دوران پساکرونا، تعداد زیادی از افراد فداکار باید در ماهها و سالهای پیشرو با شدت زیادی به فعالیت خود ادامه دهند. گروههای مختلف در اجرای فرآیند واکسیناسیون همچون زنجیرهای پیوسته هستند و اخلال در کار هر یک از آنها باعث بههمریختن کل زنجیره میشود. در بسیاری از کشورها با تزریق واکسن تا اکتبر ۲۰۲۱ میتوان به ایمنی گلهای رسید؛ برای محقق شدن این اتفاق، تقریبا باید دوبرابر دزهای تزریقی برای ویروس اچ۱ان۱ و آنفلوآنزا واکسن تزریق شود و همچنین تقریبا به میزان دو برابر نیز پرسنل اجرایی (اعم از مدیران و کارکنان) نیاز است.
با وجود افزایش تولید و تزریق واکسن، برای اجرای واکسیناسیون فراگیر، تعداد زیادی چالش پیچیده همچنان پیش روی ماست. ارزیابی واقعی ریسکهای استفاده از واکسن ضروری است، زیرا موفقیت در آینده را نمیتوان امری مسلم دانست. در ادامه شش چالش محتمل و با اهمیت در راستای اجرای سریع واکسیناسیون کووید-۱۹ درکشورهای مختلف مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
محدودیت در مواد اولیه: محدودیت دسترسی به مواد اولیه برای تولید واکسن در مقیاس انبوه میتواند باعث ایجاد چالشهای گوناگونی بین کشورهای مختلف شود که برای رفع آن نیاز به برقراری همکاریهای جدید است. مشاهدات اولیه نشان میدهد که ظرفیت تولید جهانی برای تولید واکسن بهاندازه کافی وجود دارد. بهعنوان مثال، دو تولیدکننده آمریکایی میتوانند سالانه ۸/ ۲ میلیارد دز واکسن تولید کنند. با این حال، تامینکنندگان بسیاری از اجزای شیمیایی و بیولوژیکی واکسن در کشورهای مختلف، پراکنده هستند و ممکن است کشورها برای این منابع محدود رقابت کنند. برای این منظور تولیدکنندگان میتوانند با تامینکنندگان مواد اولیه در تمامی نقاط دنیا و تولیدکنندگان محصولات جانبی مشارکت و همکاری کنند. همچنین در بسیاری از موارد، برای مدیریت تخصیص منابع ملی میتوانند با دولتها همکاری نزدیک داشته باشند.
چالشهای تضمین کیفیت در تولید واکسن: اطمینان از ایمنی و کارآیی هر دز از واکسنها با وجود لزوم تولید در حجم بسیار زیاد، چالشهای تضمین کیفیت را ایجاد میکند. تولیدکنندگان به حجم عظیمی از مواد اولیه، نیروی کار فنی و یک مجموعه امکانات تولید، در مقیاس بسیار گسترده نیاز دارند. همزمان سازمانهای مقرراتی دارویی باید به تدوین استانداردهای روشهای درمانی جدید ادامه دهند. زیرا تضمین کیفیت در این زمینه، بسیار حیاتی خواهد بود. تولیدکنندگان با استفاده از ابزارهای مختلف دیجیتال و تجزیه و تحلیلهای مختلف، میتوانند ضمن حفظ کیفیت خود با سرعت زیادی به گسترش ظرفیت و مقیاس خود بپردازند.
چالشهای مدیریت ذخیرهسازی و نگهداری واکسن: در حال حاضر، بهعلت تقاضای زیاد برای واکسن، ممکن است نگرانی کمتری از بابت ذخیرهسازی و نگهداری واکسن وجود داشته باشد. اما با توزیع حجم زیادی از واکسن در ماههای ابتدایی سال ۲۰۲۱، ممکن است در برههای میزان خرید واکسن از مصرف واکسن پیشی بگیرد؛ بنابراین باید به مدیریت در نگهداری و ذخیرهسازی، توجه بیشتری کرد.
چالش افزایش نیاز به کارکنان برای اجرای واکسیناسیون: دستورالعملهای پیچیده برای تزریق واکسن کووید-۱۹ و همچنین زمان لازم برای تحتنظر قرار دادن بیماران پس از تزریق، احتمال دارد باعث شود که کارکنان سایر بخشهای درمانی را که خود نیز مهم هستند به سمت بخش تزریق واکسن بکشاند. تخمینها نشان میدهد که در یک سایت واکسیناسیون نسبتا کارآمد، در هر ساعت، هفت یا ۱۰ بیمار با کمک دو مسوول پشتیبانی واکسینه میشوند. این میزان، نسبت به واکسیناسیون سالانه آنفلوآنزا بهطور قابلتوجهی کندتر است و حدودا به ۵/ ۳۵ برابر کارمند بیشتری نیاز دارد.
هدررفتنها در مراکز درمانی: خطاهای موجود در ذخیره، آمادهسازی یا زمانبندی تجویز واکسنها در مراکز درمانی میتواند عواقب قابلتوجهی به همراه داشته باشد. بهعنوان مثال، عدم اطمینان از حضور بیماران در قرارهایشان میتواند منجر به هدر رفتن واکسن شود. شرایط مناسب نگهداری در محل نیز از اهمیت حیاتی برخوردار است. در مطالعهای تخمین زده شده است که سالانه صدها هزار دز واکسن بهدلیل نبود یخچال مناسب هدر میرود که هزینهای حدود ۲۰ میلیون دلار بهدنبال دارد.
چالشهای فناوری اطلاعات: سیستمهای فناوری اطلاعات، از جمله سیستمهای ردیابی واکسن و سیستمهای اطلاعات ایمنسازی، برای تخصیص، توزیع، ثبت و نظارت بر تزریق واکسنها نیز ضروری هستند. بنابراین اطمینان از اینکه اینها میتوانند در این مقیاس بیسابقه بهدرستی کار کنند، به یک چالش بزرگ برای توسعه نرمافزاری، دادهای و اجرایی تبدیل شده است. گروههای مختلف دخیل در اجرای واکسیناسیون میتوانند با برقراری همکاری، ریسکهای مختلف را مدیریت و کاهش دهند. در این مرحله، نقشها، فعالیتها و تواناییهای مشخصی برای مدیریت ریسک میتواند ایجاد شود، که مسوولیتپذیری را در داخل و بین گروههای مربوطه ایجاد میکند. از همه مهمتر، این مراحل میتوانند توسط تولیدکنندگان، توزیعکنندگان و دولتها انجام شود؛ زیرا شروع به کار واکسیناسیون کووید-۱۹ برای تسهیل و استفاده گسترده و به حداقل رساندن چالشهای مرتبط با اجرای گسترده آن در سطح جهانی است. آنها با انجام این کار، به موثرتر شدن و کارآمدتر شدن واکسنهای کووید-۱۹ کمک میکنند و راه را برای پایان این همهگیری و اثرات مخرب آن هموار میکنند.