رونق بازسازی به واسطه تورم
از دیگر سو موضوع کمبود منابع انرژی در این کشورها نیز از جمله دلایل رونق بازسازی در کشورهای پیشرفته است. چرا که این کشورها از لحاظ منابع انرژی نظیر نفت، گاز و منابع معدنی دارای محدودیت هستند. همچنین اهمیت حفظ طبیعت و آسیب نزدن به زمین و ملاحظات زیست محیطی نیز از جمله دیگر دلایل ارجحیت بازسازی به تخریب بناها در کشورهای پیشرفته است و به همین دلیل در بخش مسکن در اینگونه کشورها، بازسازی حرف اول را میزند. در کشور ما دلایل و انگیزههای افزایش امر بازسازی با کشورهای پیشرفته کاملا تفاوت دارد بهطوری که عوامل اقتصادی بیشتر سبب رونق بازسازی شده است. به عنوان مثال کاهش قدرت خرید مردم برای خرید واحدهای نوساز، سبب شده است که آنها به ناچار واحدهای قدیمیتر را خریداری کنند و با توجه به اینکه این واحدها نیاز به بازسازی دارند در نتیجه همین مساله تقاضا برای بازسازی را افزایش داده است. در این بین بسیاری از افراد نسبت به فرآیند اداری مربوط به اخذ مجوز بازسازی آگاه نیستند و ترجیح میدهند از طریق راههای غیرقانونی نسبت به بازسازی ملک خود اقدام کنند و این امر سبب میشود که بازسازی آنها به دور از چشم ماموران شهرداری صورت گیرد و با هراس ناشی از احتمال جریمه شدن فرآیند بازسازی خود را انجام دهند، در حالی که با انجام امور اداری و اخذ مجوز میتوانند به راحتی و بدون هیچ نگرانی ملک خود را بازسازی کنند. زمانی که متقاضیان بازسازی به شهرداری مراجعه میکنند، شهرداری فرمی به آنها ارائه میدهد که در محتوای آن مقوله بازسازی به دو بخش اساسی و غیراساسی تفکیک شده است. مواردی نظیر تعویض لولهکشی، کاشی و سرامیک و... جزو بازسازیهای غیراساسی محسوب میشود در حالی که مقاومسازی ساختمان یا تغییر نقشه ساختمان جزو تغییرات اساسی ساختمان به حساب میآید که اجرایی کردن آن نیز به انتخاب مهندس ناظر نیاز دارد تا روند کار را نظارت کند و بر حسن انجام اقدامات صورت گرفته مهر تاییدی بزند. شهرداری تهران بابت هیچ کدام از این موارد هزینهای از متقاضی بازسازی اخذ نمیکند و البته متقاضی باید حتما نسبت به پرداخت فیشها و عوارض سالانه اقدام کرده باشد. البته قانونی هم درباره بازسازی وجود دارد که بر مبنای آن در برخی از مناطق شهرداری از شهروندان تعهد محضری گرفته میشود که مجوز ورود به ملکی که قرار است بازسازی شود را داشته باشند.
درباره انگیزه این کسب مجوز محضری باید گفت اولا مامور شهرداری بدون کسب مجوز مالک، اجازه ورود به ملک را ندارد و در عین حال با توجه به اینکه در بسیاری از موارد در فرآیند بازسازی تخلفات مختلفی نظیر تغییر کاربری، تغییر فضاهای مشاع نظیر مسقف کردن بالکن و... صورت میگیرد، بنابراین شهرداری از متقاضی بازسازی مجوز محضری میگیرد تا اجازه تردد به ملکی را که قرار است بازسازی شود داشته باشد.
درباره میانگین هزینه بازسازی نیز باید خاطرنشان کرد نرخ بازسازی اساسا تحت تاثیر مولفههای مختلفی است اما بهطور تقریبی در شرایط فعلی بازسازی ساختمان با متریال معمولی ایرانی درجه یک، بدون اینکه تغییری در تاسیساتش صورت گیرد حدودا مترمربعی4 میلیون و 500 هزار تا 5 میلیون تومان است. متاسفانه با وجود اینکه مقوله بازسازی، امری است که باید توسط افراد و شرکتهای متخصص اجرایی شود، اما در عمل سازوکار و ضابطهای برای فعالیت شرکتها وجود ندارد و فعالان این بخش دارای انجمن تخصصی نیستند. بسیاری از افرادی که در حال حاضر در حوزه بازسازی مشغول به فعالیت هستند، این حرفه را به صورت تجربی آموختهاند و از مراکز علمی و دانشگاهی مدرکی اخذ نکردهاند، هر چند نمیتوان به آنها ایرادی وارد کرد، چرا که ممکن است از تبحر زیادی برخوردار باشند و عدم اخذ مدرک دانشگاهی بر ارائه کیفیت کار مطلوب از سوی آنها خللی وارد نکند. درباره تبعات عدم نظارت بر سازوکار امر بازسازی ساختمان باید گفت این امر باعث میشود که عدهای اقدامات غیراصولی و غیرفنی انجام دهند که تبعات آن طی زمان مشخص خواهد شد. به هر روی قطعا اجرای امر بازسازی با ایجاد مزاحمت برای سایر ساکنان همراه خواهد بود اما با انجام یکسری اقدامات فرهنگی نظیر اهدای دسته گل به همسایهها و توضیح موضوع و همچنین پوزش از آنها بابت مزاحمتهای ناشی از بازسازی میتوان تا حدی از تنشهای احتمالی پیشگیری کرد.