رئیس هیات مدیره سندیکای صنعت برق ایران در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» مطرح کرد
فقدان پوشش «ریسک‌های قراردادی» چالش اصلی شرکت‌ها
در این میان نقش تشکل‌های اقتصادی به عنوان نمایندگان بخش خصوصی صنعت برق در روشن کردن شرایط فعالان صنعتی، ارائه راهکار و همفکری با تصمیم‌سازان این صنعت برای خروج از بحران بسیار کلیدی است. سندیکای صنعت برق ایران که برای سه سال متوالی در ارزیابی‌های اتاق بازرگانی ایران به عنوان تشکل برتر شناخته شده و تنها تشکل کشور با رتبه A+ و مرجعیت دانشی محسوب می‌شود، یکی از مجموعه‌هایی است که تلاش کرده نقش خود را برای ایجاد ارتباط موثر و سازمان‌یافته بین دولت و بخش خصوصی به درستی ایفا کند.
رویکرد سندیکا؛ مطالبه‌گری به موازات ارائه راهکار
رئیس هیات‌مدیره سندیکای صنعت برق ایران در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد»، بر مطالبه‌گری به عنوان یکی از مهم‌ترین رویکردهای این تشکل تاکید می‌کند و می‌گوید: در سندیکا تلاش کرده‌ایم علاوه بر مطالبه‌گری که یکی از مهم‌ترین تکالیف و وظایف ما در یک تشکل اقتصادی محسوب می‌شود، با ارائه راهکارهای عملیاتی، مسیر رسیدن به شرایط مطلوب را تا اندازه‌ای هموار کنیم. در حقیقت اصلی‌ترین رویکرد ما در سندیکا، بهبود شرایط فعلی با اتکا به مشارکت، همفکری و مفاهمه با همه ذی‌نفعان کلیدی و بازیگران اصلی این صنعت است.
پیام باقری در ادامه به نقش کلیدی صنعت برق در توسعه زیرساختی کشور اشاره می‌کند و می‌افزاید: صنعت برق در طول چهار دهه گذشته، با عبور از فراز و نشیب‌ها و شرایط بسیار دشوار و پرچالش، توانسته به صنعتی پویا و توانمند تبدیل شود و علاوه بر تامین نیازهای داخلی، توان رقابت در بازارهای بین‌المللی را نیز به دست آورد. البته نمی‌توان از این مساله چشم پوشید که با وجود این میزان ظرفیت و توانمندی در صنعت برق، همچنان با شرایط مطلوب فاصله‌ای معنادار داریم که عمدتا ناشی از تحمیل عوامل خارج از محیط این صنعت است. به همین دلیل هم ما در هشتمین دوره هیات‌مدیره سندیکا ارائه راهکارهای عملیاتی برای رسیدن به شرایط مطلوب صنعت برق را در کنار مطالبه‌گری، به شکل جدی در دستور کار خواهیم داشت.
رئیس هیات مدیره سندیکای صنعت برق ایران استفاده حداکثری از ظرفیت شرکت‌های عضو را اصلی‌ترین پیش‌نیاز برای دستیابی به این هدف برمی‌شمرد و بیان می‌کند: واقعیت این است که ظرفیت‌های قابل توجهی در سطح بنگاه‌های فعال صنعت برق وجود دارد که شامل ایده‌ها و راهکارهای بسیار خوبی است. وظیفه ما همگن کردن این ایده‌ها و تجمیع آنها در یک بستر قابل تعمیم و قابل اجرا در حوزه کلان صنعت برق است. بر این اساس در راس سندیکا مکلف هستیم مسیر درستی را برای عرضه این ایده‌ها و راهکارها به سیاستگذاران و تصمیم‌سازان این صنعت ایجاد کرده و اجرایی شدن آنها را به عنوان یک مطالبه جدی دنبال کنیم.
باقری، فعال‌سازی کمیته‌های تخصصی و عمومی سندیکا را اولین و کلیدی‌ترین اقدام در راستای شناسایی و همگن کردن ایده‌ها و راهبردهای فعالان صنعت برق می‌داند و تصریح می‌کند: تلاش می‌کنیم از مسیر کمیته‌ها نسبت به تجمیع ایده‌ها و نظرات اعضا اقدام کرده و پیگیری آنها را در دستور کار هیات‌مدیره قرار دهیم. در کنار آن پیگیری‌های ادوار گذشته در خصوص موضوعات کلیدی را نیز ادامه می‌دهیم تا بتوانیم با همراهی شرکت‌های عضو آنها را به نتیجه برسانیم.
رئیس هیات‌مدیره سندیکای صنعت برق ایران در ادامه به لزوم اصلاح قوانین بالادستی به عنوان یک الزام کلیدی برای رفع چالش‌های پیش روی صنعت برق اشاره می‌کند و می‌گوید: پیش از هر چیز باید این مساله را بپذیریم که کشور ما به دلیل تعدد قوانین مختلف، دچار اشباع و تورم قانون است که متاسفانه بسیاری از آنها در مرحله عملیاتی به بن‌بست رسیده یا به درستی اجرایی نمی‌شوند. این مساله در صنعت برق هم مصادیق روشنی مانند عدم اجرای صحیح قوانین بهبود مستمر محیط کسب و کار، رفع موانع تولید رقابت‌پذیر، حمایت از صنعت برق و حتی هدفمندی یارانه‌ها دارد.
باقری خاطرنشان می‌کند: باید دید که هر یک از این قوانین چقدر عملیاتی شده و در اجرا با چه موانعی مواجه شده‌اند؟ پاسخ به این سوال به درستی به ما نشان می‌دهد که شکاف بین رویکرد و عملکرد و همچنین تفاوت بین قوانین و اسناد حاکمه با آنچه امروز شاهد اجرای آن هستیم، تا چه اندازه زیاد است. این فاصله، همان مساله‌ای است که صنعت برق را دچار بحران و چالش‌های جدی کرده است.
چالش‌های کلیدی و راهبردهای عملیاتی صنعت برق
نایب رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران در بخش دیگری از صحبت‌های خود با تاکید بر لزوم اصلاح نظام مالی صنعت برق، تاسیس نهاد رگولاتوری و چاره‌اندیشی برای نحوه قیمت‌گذاری برق تصریح می‌کند: یکی از جدی‌ترین مشکلات فعالان صنعت برق، انباشت مطالبات از وزارت نیرو و شرکت‌های تابعه است. از این رو در سندیکای صنعت برق ایران وصول مطالبات اعضا را که تعداد آنها از ۶۴۰ شرکت فراتر رفته، به عنوان یکی از محوری‌ترین اقدامات و برنامه‌های خود مد نظر قرار داده و امیدواریم بتوانیم این موضوع را در قالب یک سازوکار مشخص و منسجم به شکل موثری پیش ببریم.
وی مولدسازی سرمایه‌های صنعت برق را نیز به عنوان یکی دیگر از برنامه‌های محوری هشتمین دوره هیات‌مدیره سندیکای صنعت برق ایران معرفی می‌کند و می‌افزاید: در حال حاضر صنعت برق، سرمایه‌های محفوظ و مدفون بسیاری دارد که می‌توان آنها را به ارزش افزوده و منابعی برای سرمایه‌گذاری در پروژه‌های زیرساختی این صنعت تبدیل کرد. البته در کنار این موضوع، پیگیری مجدانه برای اصلاح اقتصاد صنعت برق و تبدیل آن به یک گفتمان ملی هم از جمله دیگر اهداف ما در سندیکا خواهد بود.
باقری اصلاح نظام حقوقی و حکمرانی صنعت برق را یکی دیگر از دستور کارهای اصلی سندیکا برمی‌شمرد و بیان می‌کند: مشکلات بسیاری در این حوزه وجود دارد که یکی از مهم‌ترین آنها نبود یک قرارداد تیپ واحد لازم‌الاجرا در صنعت برق است. به‌رغم پیگیری‌های گسترده سندیکا طی سال‌های گذشته، هنوز در این صنعت به یک قرارداد تیپ مورد تایید کارفرما و پیمانکار/ سازنده نرسیده‌ایم. البته ویرایش‌های متعددی از قرارداد تیپ تهیه و به توافق ضمنی طرفین رسیده، اما متاسفانه در اجرا به ویژه در حوزه شرکت‌های توزیع با موانع جدی مواجه شده است.
رئیس هیات‌مدیره سندیکای صنعت برق ایران اعمال سلیقه کارفرمایان در برگزاری مناقصات به ویژه در بخش توزیع را یک مساله جدی می‌داند و می‌گوید: نبود وحدت رویه در نحوه برگزاری مناقصات و متن قراردادها، مشکلات بسیاری را برای شرکت‌ها ایجاد می‌کند که عدم پوشش ریسک‌های قراردادی تنها یکی از آنهاست. به علاوه نبود یک قرارداد تیپ منصفانه عامل اصلی ایجاد معضلی به نام قراردادهای متوقف است که عملا به توقف فعالیت بسیاری از شرکت‌های بخش خصوصی و همچنین زمین‌گیر شدن پروژه‌های زیرساختی صنعت برق کشور منجر شده است.
تمرکز بر توسعه تجدید پذیر و تولید پراکنده
رئیس هیات‌مدیره سندیکای صنعت برق ایران شناسایی و حذف مقررات و مجوزهای زائد و مخل کسب و کار را یکی دیگر از ماموریت‌های سندیکا برمی‌شمرد و تصریح می‌کند: ما در هشتمین دوره هیات مدیره سندیکا توسعه کسب و کار اعضا را با اتکا به ظرفیت‌های قابل توجه فعالان این صنعت در حوزه‌های متعدد ساخت تجهیزات، پیمانکاری، مهندسی مشاور و مهندسی بازرگانی، در دستور کار داریم. مساله‌ای که امروز با آن مواجه هستیم این است که ظرفیت‌های گسترده‌ای که در طول سال‌های رونق صنعت برق و اقتصاد کشور ایجاد شده، امروز به دلیل استمرار رکود اقتصادی، معطل و بلااستفاده مانده و خود را موظف می‌دانیم با تغییر پارادایم‌های کسب‌وکار در بازارهای داخلی و بین‌المللی، زمینه را برای بهره‌برداری موثر و سودآور از این ظرفیت‌ها فراهم کنیم.
باقری از وجود سامانه‌ای برای ارائه خدمات به شرکت‌های فعال صنعت برق در حوزه مالیات، قراردادی، حقوقی و ... خبر می‌دهد و می‌افزاید: ما تلاش می‌کنیم از طریق سازوکار ایجاد شده، کلیه خدمات مورد نیاز اعضا را در مسیری هموار و به شکل تمام وقت در اختیار آنها قرار دهیم. به علاوه تمرکز بر حوزه‌های مغفول‌تری نظیر تجدیدپذیرها و تولید پراکنده هم در دستور کار سندیکا قرار دارد و امیدواریم بتوانیم با پیگیری و رفع مشکلات آنها، زمینه را برای توسعه این بخش‌های کلیدی فراهم کنیم.
وی توسعه تجدیدپذیرها را یک الزام جدی برای تامین برق پایدار کشور می‌داند و خاطرنشان می‌کند: مهم‌ترین الزام برای توسعه این بخش‌ها، تصمیم‌گیری با مشارکت و همفکری تشکل‌های فعال آنها طبق قانون بهبود مستمر محیط کسب و کار است. سیاستگذاری بدون کسب نظر بخش‌خصوصی، حاصلی جز ایجاد زیان انباشته برای این بخش نخواهد داشت. از این‌رو ما تلاش می‌کنیم تغییر رویکردهای سیاستگذاری با اتکا به ایجاد مشارکت موثر بین وزارت نیرو و بخش خصوصی را دنبال کنیم.
رئیس هیات مدیره سندیکای صنعت برق ایران می‌گوید: توسعه صادرات تجهیزات و خدمات فنی و مهندسی و کالای برق به عنوان حوزه‌ای ارزآور با ارزش افزوده بسیار بالا، یکی از برنامه‌های جدی سندیکا است و میزان صادرات صنعت برق همچنان با ظرفیت‌های حقیقی آن، فاصله فاحشی دارد. این درحالی است که ارزش افزوده حاصل از صادرات این صنعت نسبت به صنایع خام فروش بالادستی متکی به یارانه انرژی بسیار بالاتر است.
باقری در پایان خاطرنشان می‌کند: بهینه‌سازی مصرف با اتکا به تقویت عرضه از مسیر توسعه شبکه نیروگاهی و تجدیدپذیرها و نیز افزایش راندمان یکی دیگر از برنامه‌های کلیدی سندیکا برای سه سال آینده خواهد بود. تلاش می‌کنیم با اتکا به ظرفیت‌های قانونی موجود، الزامات بهینه‌سازی مصرف را دنبال کنیم. نکته کلیدی این است که می‌توان پروژه‌های بسیار زیادی را در این حوزه و از محل ماده ۱۲ قانون رفع موانع تولید تعریف کرد که علاوه بر رونق‌بخشی به صنعت برق، سرمایه‌گذاران را برای ورود به حوزه بهینه‌سازی ترغیب کرده و منافع ملی کشور را در حوزه انرژی تامین می‌کند.
