«دنیای‌اقتصاد» یک نماد نیروگاهی را بررسی می‌کند
وضعیت عملکرد نیروگاهی با نماد «بگیلان»
با وجود روند رشد سریع تقاضا در کشورهای در حال توسعه، فرصت مناسبی برای کشور فراهم است؛ چراکه در شرایط ممتاز جغرافیایی و پهناور بودن ایران به‌منظور تبدیل‌شدن به مرکز مبادلات راهبردی شبکه برق در منطقه و برخورداری از نیروهای متخصص و توانمند، میزان ظرفیت تولید و صادرات کشور افزایش می‌یابد.
در دسترس و ارزان بودن منابع انرژی اولیه برای تولید انرژی الکتریکی، سهولت مصرف و بدون آلاینده‌بودن انرژی برق برای مصرف‌کننده و تولیدکننده، مصارف متنوع و سهولت تبدیل به صورت‌های دیگر انرژی، تنوع منابع تولید انرژی الکتریکی، روشنایی و تامین برق پایدار به دلیل کمبود منابع و قهر سرمایه‌گذاری‌‌‌ها تهدید می‌شود.
غیرواقعی بودن قیمت فروش برق و دستوری بودن مکانیزم‌‌‌های آن، عدم‌پرداخت مطالبات، فشار تحریم‌‌‌ها و عدم‌دسترسی به منابع مالی خارجی، نوسانات نرخ ارز و آسیب‌رسیدن به مفاد قراردادها و شیوع ویروس کرونا، از لحاظ اقتصادی پروژه‌‌‌ها و فعالیت در این صنعت را غیربهینه و زیانده کرده و همین امر به کاهش انگیزه بخش‌‌‌خصوصی برای مشارکت در سرمایه‌گذاری صنعت برق منجر شده است.
تاخیر در تامین و جذب سرمایه موردنیاز برای احداث یا تکمیل طرح‌‌‌ها، خطر خاموشی‌‌‌های گسترده را از سال ۱۴۰۲ تشدید خواهد کرد. حال این پرسش مطرح است که صنعت برق برای اینکه از این مساله بحرانی فاصله بگیرد، باید چه مسیرهایی را طی کند؟
معرفی شرکت
شرکت توسعه مسیر برق گیلان (بگیلان) اواخر سال 1389 در اداره ثبت شرکت‌ها و مالکیت صنعتی تهران به ثبت رسید و در سال 1396 از سهامی‌خاص به سهامی‌عام تبدیل شد. موضوع اصلی فعالیت این شرکت، تولید و فروش برق به اشخاص حقیقی و حقوقی و همین‌طور سرمایه‌گذاری و مشارکت در احداث و خرید نیروگاه است. احداث واحدهای گازی نیروگاه گیلان از سال 1368 آغاز شد و نهایتا در شهریور 1371 به بهره‌برداری رسید.
نیروگاه سیکل ترکیبی گیلان به‌عنوان اولین نیروگاه سیکل ترکیبی ساخته‌شده در کشور، از حیث تجهیزات و قطعات و همچنین فناوری توربین‌های گاز که متعلق به نسل اول توربین‌های گازی زیمنس است، اساسا نیروگاهی دارای قدمت است. در این شرکت در سال‌های اخیر، تلاش بر این بوده است تا با افزایش میزان سرمایه‌گذاری و به‌روزرسانی تجهیزات، عملکرد بهبود یابد. افزایش عمر نیروگاه گیلان و وارد شدن به مرز 200هزار ساعت کارکرد، نیاز جدی این نیروگاه به نوسازی برخی از بخش‌ها و بازسازی گسترده بخش‌های دیگری را به دنبال دارد؛ اما تمامی شرکت‌های این صنعت مانعی جدی برای توسعه دارند؛ یعنی کمبود نقدینگی.
ریسک ناشی از کمبود نقدینگی در صنعت برق به مساله‌ای جدی در برابر تجهیز نیروگاه‌های کشور تبدیل شده است.
الزام فروش برق به مشترکان نهایی به قیمت تکلیفی و وجود اختلاف بین قیمت تمام‌شده برق تولیدی و برق فروش رفته، موجب شده است تا صنعت برق دچار مشکل جدی کمبود نقدینگی شود.
تغییرات سالانه فروش و نرخ فروش
میزان ظرفیت اسمی نیروگاه گیلان در سال‌های اخیر بالغ بر 11میلیون و 400هزار مگاوات ساعت بوده است. در سال‌های اخیر از این ظرفیت اسمی بین 60 تا 70درصد به تولید منجر شده که میزان تولید در 6سال مورد بررسی، همواره بیش از 7میلیون مگاوات ساعت بوده است. از آن جهت که برق، قابل انبارش و نگهداری نیست، هرآنچه تولید شده، منتقل و فروخته شده است. نرخ فروش انرژی در این شرکت با سرعت اندکی افزایش داشته و در سال 1399 از 59هزار و 900تومان در هر مگاوات به 74هزار و 800تومان در سال 1400 رسیده است. در تاریخ 11/ 03/ 1400 نرخ سقف خرید انرژی در بازار عمده‌فروشی برق ایران از 60تومان به ازای هر مگاوات ساعت به 64هزار تومان افزایش یافته است. همچنین مبلغ فروش این شرکت، در سال‌های 98 و 99 و 1400 به‌ترتیب به میزان 349میلیارد تومان، 425میلیارد تومان و 571میلیارد تومان بوده است. در سال 1401 افزایش نرخ فروش در مبلغ فروش اثر مثبت خواهد داشت و پیش‌بینی می‌شود، با توجه به اعلام شرکت‌های گروه نیروگاهی مبنی بر دریافت مجوز افزایش 25درصدی نرخ فروش (از 64تومان به 80تومان به‌ازای هر کیلووات ساعت)، مبلغ فروش شرکت توسعه برق گیلان در انتهای سال مالی به بیش از 700میلیارد تومان در سال برسد.
بررسی روند کمّی سود‌سازی
درآمدهای عملیاتی شرکت توسعه برق گیلان در سال‌های اخیر روند افزایشی داشته و در سال 99 از 425میلیارد تومان به 571میلیارد تومان در شهریورماه سال گذشته رسیده است که پیش‌بینی می‌شود در سال‌جاری به بیش از 700میلیارد تومان صعود کند.
سود ناخالص در سال گذشته 352میلیارد تومان بود که ممکن است در سال‌جاری به 490میلیارد تومان در پایان شهریور برسد. سود و زیان خالص در سال 1399 مبلغ 190میلیارد بوده که طبق بررسی‌های انجام‌شده این مبلغ به 370میلیارد تومان بالغ می‌شود. افزایش سود هر سهم در سال گذشته از مبلغ 673ریال در سال‌جاری به 870ریال محتمل است.
در پی افزایش درآمدهای عملیاتی، سود این شرکت و همین‌طور حاشیه سود رشد داشته است. حاشیه سود ناخالص، حاشیه سود عملیاتی و حاشیه سود خالص در سال گذشته به‌ترتیب 62درصد، 61درصد و 51درصد بوده است که طبق آمار‌های بررسی‌شده، پیش‌بینی می‌شود در سال 1401 به‌ترتیب به 67درصد، 66 و 50درصد افزایش یابد.
تغییرات مهم در 9ماه سال‌جاری
مهم‌ترین تغییرات در اقلام صورت وضعیت مالی و سود و زیان شرکت طی دوره مالی 9ماه منتهی به 31/ 03/ 1401 در مقایسه با دوره مالی مشابه سال قبل به شرح ذیل است:
موجودی نقد: افزایش موجودی نقد در این دوره در مقایسه با دوره مشابه سال قبل ناشی از افزایش درآمدهای عملیاتی و وصول مطالبات تجاری بوده است.
سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت: کاهش در این عنوان ناشی از فروش اوراق سرمایه‌گذاری بانکی بوده است.
حساب‌های دریافتنی و پرداختنی: افزایش در حساب‌های دریافتنی ناشی از افزایش فروش شرکت بوده است. همچنین کاهش در میزان پرداختنی‌های شرکت ناشی از تسویه بخش عمده‌ای از بدهی‌های تجاری بوده است.
درآمدهای عملیاتی و بهای تمام‌شده: افزایش 33درصدی درآمدهای عملیاتی در دوره مالی 9ماه منتهی به 31/ 03/ 1401 در مقایسه با دوره مالی مشابه سال قبل عمدتا ناشی از افزایش نرخ بوده است. افزایش 26درصدی در بهای تمام‌شده این شرکت نیز ناشی از افزایش بهای تولید برق و همچنین افزایش هزینه استهلاک به جهت بالارفتن هزینه تعمیرات اساسی است.
ترکیب بهای تمام‌شده
بهای تمام‌شده شرکت مورد بررسی در سال 1399 به میزان 176میلیارد تومان به ثبت رسیده که از این مبلغ عمده هزینه مربوط به استهلاک دارایی است؛ چرا که تجهیزات کاربردی در این صنعت به‌شدت استهلاک‌پذیر و اکثرا قدیمی هستند. با افزایش محدودیت‌های تحریمی، خرید و به‌روزرسانی تجهیزات در این حوزه به‌شدت سخت و پرهزینه شده است. در سال‌جاری به نظر می‌رسد در پی افزایش نرخ ارز، بهای تمام‌شده این شرکت بالغ بر40درصد رشد کند و به حدود 240میلیارد تومان برسد.
