صنعت حمل و نقل

دنیای اقتصاد-رضا دهقان: با توجه به نقش حیاتی بنادر در توسعه اقتصادی و ترانزیت بین‌المللی، تحلیل وضعیت فعلی ایران نشان می‌دهد که این کشور به‌رغم داشتن مزیت‌‌‌های ژئوپلیتیک قابل‌توجه، همچنان در رقابت با بنادر و‌‌‌ هاب‌‌‌های ترانزیتی منطقه دچار چالش‌‌‌های ساختاری و مدیریتی است. مشکلات زیرساختی، ‌اجرای نادرست قوانین، نا‌هماهنگی نهادهای مرتبط و بوروکراسی پیچیده از جمله عواملی هستند که مانع استفاده بهینه از ظرفیت‌‌‌های ترانزیتی ایران می‌‌‌شوند.

صنعت هوایی ایران در حال حاضر با چالش‌‌‌‌‌‌های ساختاری متعددی از جمله فرسودگی ناوگان، بهره‌‌‌‌‌‌وری پایین فرودگاه‌‌‌‌‌‌ها، شرکت‌های هوایی کوچک و وابستگی شدید به دولت روبه‌‌‌‌‌‌روست. این مسائل در کنار سرمایه‌‌‌گذاری ناکافی و فرسودگی زیرساخت‌‌‌‌‌‌ها موجب شده تا صنعت هوایی ایران نسبت به کشورهای منطقه از جمله امارات، قطر و ترکیه، به شدت عقب بماند و سهم ناچیزی در تولید ناخالص داخلی داشته باشد. با توجه به بررسی‌‌‌‌‌‌ها، این عقب‌‌‌‌‌‌ماندگی ساختاری، نیازمند اصلاحات گسترده‌‌‌‌‌‌ای در حوزه زیرساخت،…

دنیای اقتصاد-رضا دهقان: صنعت هوایی ایران در حال حاضر با چالش‌‌های ساختاری متعددی از جمله فرسودگی ناوگان، بهره‌‌وری پایین فرودگاه‌‌ها، شرکت‌های هوایی کوچک و وابستگی شدید به دولت روبه‌‌روست. این مسائل در کنار سرمایه‌گذاری ناکافی و فرسودگی زیرساخت‌‌ها موجب شده تا صنعت هوایی ایران نسبت به کشورهای منطقه از جمله امارات، قطر و ترکیه، به شدت عقب بماند و سهم ناچیزی در تولید ناخالص داخلی داشته باشد. با توجه به بررسی‌‌ها، این عقب‌‌ماندگی ساختاری، نیازمند اصلاحات گسترده‌‌ای در حوزه زیرساخت، مدیریت، قوانین و سیاستگذاری است.…

در شرایطی که همه صنایع و تخصص‌‌‌ها به سمت عبور از مسیرهای سنتی و بهره‌‌‌مندی از هوش مصنوعی، فناوری و تجارت الکترونیک حرکت می‌‌‌کنند، صنعت لجستیک و حمل و نقل نیز ناگزیر از اتخاذ چنین رویکردهایی است. بازارگاه الکترونیکی حمل‌و‌نقل درواقع یک پایانه آنلاین است که صاحبان بار را به رانندگان و کامیون‌‌‌داران و شرکت‌‌‌های حمل‌ونقل متصل می‌‌‌کند. فلسفه وجودی بازارگاه‌‌‌ها معرفی نزدیک‌‌‌ترین ناوگان به محل بار است. اما متاسفانه برخی چالش‌‌‌هایی که امروز در حوزه فعالیت بازارگاه‌‌‌ها وجود دارد ناشی از این…

صنعت حمل‌‌‌‌‌‌ونقل هوایی ایران با مجموعه‌‌‌‌‌‌ای از مشکلات پیچیده و چندلایه مواجه است که نیازمند اصلاحات عمیق مدیریتی و ساختاری است. نکات کلیدی این مشکلات بر مسائل مدیریتی، ناوگان زمین‌‌‌‌‌‌گیر، آزادسازی مشروط قیمت بلیت و ضرورت شفافیت و عدالت در تخصیص بودجه متمرکز است.

سامانه تجارت انتشار اتحادیه اروپا (EU ETS) یکی از ابزارهای اصلی اتحادیه اروپا برای مقابله با گرمایش جهانی زمین است که از طریق آن تلاش می‌کند انتشار گازهای گلخانه‌‌‌‌‌ای (GHG) را به‌‌‌‌‌طور مقرون به صرفه‌‌‌‌‌ای کاهش دهد. این سامانه براساس اصل‌«آلوده‌‌‌‌‌کننده می‌پردازد» عمل می‌کند، به این معنا که شخص یا اشخاص آلوده‌‌‌‌‌کننده محیط‌زیست، ملزم به پرداخت هزینه‌های ناشی از صدمه به محیط‌زیست هستند.

مشکلات بخش ریلی تنها به مسائل زیرساختی یا اجرایی محدود نمی‌شود، بلکه نیازمند تغییرات جدی در سطح سیاستگذاری و ساختاری است. تفکیک وزارتخانه‌‌‌‌‌‌‌‌‌ راه از شهرسازی، ایجاد نهاد رگولاتوری مستقل، تکمیل خصوصی‌‌‌‌‌‌‌‌‌سازی و توسعه ترانزیت از طریق تقویت تجارت بین‌المللی، همگی از راهکارهایی هستند که می‌توانند حمل‌‌‌ونقل ریلی کشور را از رکود فعلی خارج کنند.

دنیای اقتصاد-عباس بیات: لجستیک و حمل‌‌‌ونقل بار زمینی در بازار سرمایه شامل چهار شرکت است که مجموعا ۷همت از ارزش بازار سرمایه را تشکیل می‌دهند. ارزیابی متغیرهای بنیادین این صنعت نشان می‌دهد که شرکت‌های این حوزه به‌رغم نزول ۴۹درصدی شتاب درآمدی طی سال ۱۴۰۲، در سال‌جاری وضعیت مطلوب‌‌‌تری را تجربه کردند. مجموع درآمد حاصل از ارائه خدمات این صنعت در پنج‌ماه نخست امسال یک‌هزار و ۲۶۶میلیارد تومان بوده که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته ۴۱درصد رشد یافته و عملکرد ضعیف سال گذشته خود را جبران کرده است.

توسعه صنعت حمل ‌‌‌و نقل ریلی به‌‌‌عنوان یکی از اجزای کلیدی سیستم حمل‌‌‌ونقل کشور با چالش‌‌‌های متعددی روبه‌‌‌روست که مانع از دستیابی به اهداف تعیین‌‌‌شده در برنامه‌‌‌های توسعه‌‌‌ای شده است. طبق چشم‌‌‌انداز ۱۴۰۴، سهم حمل‌‌‌ونقل ریلی در جابه‌‌‌جایی بار باید به ۳۰‌درصد برسد، اما این سهم هنوز در حدود ۱۰ تا ۱۲‌درصد باقی مانده است. همچنین سهم حمل‌‌‌ونقل ریلی در جابه‌‌‌جایی مسافر باید به ۲۰‌درصد افزایش یابد، در حالی که این رقم همچنان در حدود ۷ تا ۱۰‌درصد است.

دنیای اقتصاد-رضا دهقان: صنعت حمل‌‌‌ونقل هوایی ایران با مجموعه‌‌‌ای از مشکلات پیچیده و چندلایه مواجه است که نیازمند اصلاحات عمیق مدیریتی و ساختاری است. نکات کلیدی این مشکلات بر مسائل مدیریتی، ناوگان زمین‌‌‌گیر، آزادسازی مشروط قیمت بلیت و ضرورت شفافیت و عدالت در تخصیص بودجه متمرکز است. انتظارات بخش حمل‌ونقل هوایی از دولت جدید را در گفت‌وگو با حمید نجف، کارشناس حمل‌ونقل هوایی بررسی کرده‌‌‌ایم. وی بر لزوم توجه به این چالش‌‌‌ها و استفاده از نگاه ملی و جمعی برای حل مشکلات صنعت حمل‌‌‌ونقل هوایی تاکید کرد و گفت: وزارت راه و…

دنیای اقتصاد-رضا دهقان: مشکلات بخش ریلی تنها به مسائل زیرساختی یا اجرایی محدود نمی‌شود، بلکه نیازمند تغییرات جدی در سطح سیاستگذاری و ساختاری است. تفکیک وزارتخانه‌‌‌ راه از شهرسازی، ایجاد نهاد رگولاتوری مستقل، تکمیل خصوصی‌‌‌سازی و توسعه ترانزیت از طریق تقویت تجارت بین‌المللی، همگی از راهکارهایی هستند که می‌توانند حمل‌ونقل ریلی کشور را از رکود فعلی خارج کنند. به نظر می‌رسد که برای دولت جدید، تمرکز بر حل این چالش‌‌‌ها، نه‌‌‌تنها به بهبود کارآیی حمل‌ونقل ریلی منجر خواهد شد، بلکه می‌تواند نقش مهمی در تقویت اقتصاد و تجارت…

بخش عمده‌‌‌ تجارت جهانی از طریق شبکه حمل‌‌‌ونقل دریایی صورت می‌‌‌پذیرد؛ به‌‌‌طوری‌‌‌که در عصر حاضر حدود ۸۰‌درصد تجارت بین‌المللی از طریق دریا انجام می‌شود. تقریبا تمام محموله‌‌‌های حمل‌شده توسط کشتیرانی به‌‌‌عنوان تجارت دریایی در نظر گرفته می‌شود. کشورهای درحال‌‌‌توسعه به‌‌‌شدت به صنایع کشتیرانی وابسته هستند و طبق گزارش بانک جهانی حدود ۵۵‌درصد صادرات و ۶۱‌درصد واردات این کشورها به‌‌‌صورت مستقیم به کشتیرانی و تجارت دریایی متکی است. بهره‌‌‌مندی یک کشور از حمل‌‌‌ونقل دریایی و به‌‌‌تبع آن تجارت…

دنیای اقتصاد-رضا دهقان: توسعه صنعت ریلی به عنوان یکی از بخش‌‌‌های کلیدی در سیستم حمل‌ونقل کشور، با چالش‌‌‌های عمده‌‌‌ای روبه‌‌‌رو است که موجب کندی پیشرفت این حوزه شده است. به عنوان مثال طبق چشم‌‌‌انداز ۱۴۰۴، سهم حمل‌ونقل ریلی از جابه‌‌‌جایی بار باید به ۳۰‌درصد برسد، اما سهم حمل‌ونقل ریلی در جابه‌‌‌جایی بار هنوز به این هدف نرسیده است و به طور تقریبی در حدود ۱۰ تا ۱۲‌درصد نوسان دارد. همچنین طبق همین برنامه، سهم حمل‌ونقل ریلی در جابه‌‌‌جایی مسافر باید به ۲۰‌درصد برسد در صورتی که سهم حمل‌ونقل ریلی کمتر از هدف تعیین‌‌‌شده…

پیشینه ایجاد یک ساختار حاکمیتی برای موضوع حمل‌ونقل در دوران معاصر به سال ۱۲۶۰ و وزارتخانه فوائد عامه دوره ناصرالدین‌‌‌شاه بازمی‌گردد. یکی از وظایف و کارکردهای این وزارتخانه، مدیریت طرق و شوارع بود. اکنون ۱۴۰ سال از شکل‌‌‌گیری این ساختار گذشته اما کشور ایران همچنان فاقد یک سند جامع برای بخش حمل‌ونقل است و اسناد بالادستی حوزه حمل‌ونقل ایران در چهار بخش سیاست‌‌‌های کلی نظام در حوزه حمل‌ونقل، آمایش سرزمینی، سیاست‌‌‌های کلی برنامه هفتم توسعه و اقتصاد دریا‌محور پراکنده شده است.

دنیای اقتصاد-رضا دهقان: حمل و نقل و به ویژه حمل و نقل ریلی در وضعیت مطلوبی به سر نمی‌‌‌‌برد و نیاز به تحولات ویژه‌‌‌‌ای، شـامل تحـولات حوزه‌‌‌‌های سیاستگذاری بالادستی و تحولات درونی دارد. به همین منظور پیشنهادها و انتظارات حوزه ریلی از دولت چهاردهم را در سه بخش ایجاد نهاد رگولاتوری مستقل، تکمیل خصوصی‌‌‌‌سازی و ضرورت تکمیل حلقه‌‌‌‌های مفقوده ریلی را در گفت‌‌‌‌وگو با عباس قربانعلی بیک، معاون اسبق برنامه‌‌‌‌ریزی و امور بین‌‌‌‌الملل راه‌‌‌‌آهن به بحث و بررسی گذاشته‌‌‌‌ایم که مشروح آن را در ادامه می‌‌‌‌خوانید.

حمل‌ونقل یکی از بخش‌‌‌های مهم اقتصاد است که به اذعان برخی کارشناسان، به همراه مسکن حدود ۸۰‌درصد گردش مالی کشورها را به خود اختصاص داده است. جدا از اهمیت کلی این بخش از اقتصاد، تمرکز بر شکل و نوع حمل‌ونقل از جمله ریلی یا جاده‌‌‌ای و توجه به مزایا و معایب آنها هم بسیار مهم است.

دنیای اقتصاد-رضا دهقان: بر اساس اعلام معاون وزیر راه و شهرسازی در نشست خبری، یکی از موضوعات مهم در بحث حوزه ریلی هزینه‌‌‌های ارزی است به این صورت که با تغییر نرخ ارز هزینه‌‌‌ها هم تغییر می‌کند. در سال‌های ٩۴، ٩۵ و ٩۶ با دلار ٣۵٠٠ تومانی بودجه بخش ریلی حدود ٢٧٠٠ میلیارد تومان بوده و در سال ٩٧ با دلار ١٢٠٠٠ تومان بودجه بخش ریلی ٧٠٠ میلیارد تومان کاهش یافت و به ٢٠٢٠ میلیارد تومان رسید. در سال ٩٨ بودجه به ١۵٠٠ میلیارد تومان رسید و در سال‌های ٩٩ و ١۴٠٠ که دلار به ٣٠‌هزار تومان افزایش یافت بودجه راه‌‌‌آهن ٢۴٠٠ میلیارد…

پیدایش راه‌‌‌آهن و توسعه حمل و نقل ریلی بی‌‌‌شک یکی از مهم‌ترین ابداعات بشری است که با سیر طبیعی رشد خود تحولاتی شگرف در زندگی انسانی پدید آورد. مروری بر گذشته جوامع نشان می‌دهد که سهم حمل‌ونقل ریلی در بسیاری از تحولات پیش‌آمده در عرصه اجتماعی، اقتصادی و حتی سیاسی غیر‌قابل انکار بوده است. حمل‌‌‌ونقل ریلی به دلیل کاهش مخاطرات در زمان سفر، افزایش نظم، کاهش مصرف سوخت، قیمت مناسب و مقرون به صرفه‌‌‌بودن و نقش کلیدی آن در کاهش آلودگی زیست‌‌‌محیطی که زمینه توسعه پایدار را فراهم می‌‌‌سازد، بسیار مورد…

دنیای اقتصاد-رضا دهقان: با توجه به تعهدات رئیس‌جمهور منتخب، همگی امیدواریم شایسته گزینی و شایسته سالاری، محور انتصابات در دولت چهاردهم باشد. در صورت تحقق چنین امری، دغدغه این موضوع وجود نخواهد داشت که آیا صدای کارشناسان به گوش بخش حاکمیتی حوزه ریلی خواهد رسید یا خیر؛ زیرا اولا مدیران بخش حاکمیتی ریلی به تبعیت از کارشناس محوری دولت منتخب، خود موضوعات را بهتر و جامع‌تر دانسته و عمل می‌‌‌کنند؛ ثانیا خود به دنبال نظرات کارشناسی خواهند رفت نه آنکه کارشناسان در تکاپوی انتقال دغدغه‌‌‌های خود باشند. با وجود این همواره…

دنیای اقتصاد -حمید ملازاده: تغییرات اقلیمی دیگر نگرانی آینده نیستند؛ بلکه تبدیل به واقعیتی انکارناپذیر شده‌اند که در حال ایجاد تحولی شگرف در کره‏‏‏‌خاکی هستند. یکی از محسوس‏‏‏‌ترین تاثیرات بحران آب‏‏‏‌و‏‏‏‌هوا بر زنجیره‌های تامین جهانی است. این شبکه‏‏‏‌ها که کلیه مایحتاج ما از قهوه صبحگاهی گرفته تا اجزای گوشی‌های هوشمند از طریق آنها تحویل داده می‌شود، به‌طور فزاینده‌ای در‌برابر اختلالات ناشی از تغییرات اقلیمی آسیب‏‏‏‌پذیر نشان‌داده‌اند. درک چگونگی تاثیر اختلالات مرتبط با آب‏‏‏‌و‏‏‏‌هوا از جمله حوادث شدید جوی و بالا آمدن…

دنیای‌اقتصاد: رئیس اتاق مشهد و مسوولان حوزه حمل‌ونقل خراسان‌رضوی با اشاره به دریافت عوارض متقابل از ناوگان حمل‌ونقل تجاری در مرز ایران و افغانستان خواستار پیگیری و مذاکره دو طرف برای حذف این عوارض شدند.

دنیای اقتصاد: آینده حمل‌ونقل الزاما به معنی رهایی حداکثری از سوخت‌های فسیلی نیست، بلکه برای سال‌ها شاهد مصرف هیدروکربن‌ها در وسایل نقلیه خواهیم بود. اما خودروهای احتراق داخلی فعلی، به سمت آینده‌ای هیبریدی با راندمان بالاتر و دوستدار محیط زیست متمایل می‌شوند.

اولویت اصلی برای حفظ و توسعه ناوگان ریلی، اهمیت دادن به تعمیر و نگهداری لکوموتیوهای موجود است. که این مهم با شعار اجرایی نمی‌شود، بلکه مدیریت ارشد سیستم باید به این موضوع اعتقاد داشته باشد. متاسفانه بعضی از شرکت‌های خصوصی مالک لکوموتیو نیز اهمیت نگهداری ناوگان و حفظ سرمایه‌‌‌های موجود را به درستی درک نکرده‌‌‌اند. در کنار آن کمبود نقدینگی نیز باعث می‌شود که تصمیمات اشتباه بیشتری گرفته شود. اولویت‌‌‌دادن به تعمیر و نگهداری باید در سطح مدیریت عالی گرفته شود و هزینه‌‌‌های آن را به نحو ممکن تامین…

دنیای اقتصاد-رضا دهقان: ایران ظرفیت‌‌‌های استفاده‌نشده زیادی در بخش حمل‌ونقل دارد که یکی از دلایل مغفول ماندن این ظرفیت‌‌‌ها، نبود یک برنامه کلان تحت عنوان سند جامع حمل‌ونقل است. به اعتقاد کارشناسان در حمل‌ونقل کشور با سه حالت حمل‌ونقل با مبدأ و مقصد داخلی، حمل‌ونقل با مبدأ یا مقصد خارجی و حمل‌ونقل هم با مبدأ و هم با مقصد خارجی (کشور ما فقط در مسیر تردد آن قرار دارد) مواجه هستیم. هر سه این حالت‌های حمل‌ونقل اثرات مختلفی دارند. به عنوان نمونه در حمل‌ونقل داخلی باید به مکان‌‌‌یابی چشمه‌‌‌های بار یا نقاط تراکم مسافر و…

دنیای اقتصاد-رضا دهقان: لکوموتیو یکی از ارکان سه‌گانه حمل‌ونقل ریلی در کنار واگن و خط است. لکوموتیوهای موجود در کشور از نظر مالکیت به دو بخش دولتی و خصوصی تقسیم می‌‌‌شوند. در طبقه‌بندی دیگر نیز به دو بخش لکوموتیو باری و مسافری تقسیم می‌‌‌شوند.

دنیای اقتصاد-نیلوفر ادیب‏‏‏‌نیا: نرخ حمل‌ونقل کالا در ماه‌های اخیر به طرز سرسام‌آوری افزایش یافته‌است. توفانی از عوامل پیچیده و ساده دست به‌دست هم داده‌اند تا این امواج سهمگین در دریای تلاطم‌زده تجارت به‌وجود بیایند. یکی از ساده‌‌‌‌ترین این عوامل، کمبود کانتینر خالی در بنادر چین است. گویی کانتینرها در این بنادر ناپدید شده‌اند. این کمبود به نوبه خود، زنجیره تامین جهانی را مختل کرده و هزینه حمل‌ونقل کالا را به‌طور چشمگیری افزایش داده‌است.

حمل‌ونقل یکی از بخش‌‌‌های مهم اقتصاد است که به اذعان برخی کارشناسان، به همراه مسکن حدود ۸۰‌درصد گردش مالی کشورها را به خود اختصاص داده است. جدا از اهمیت کلی این بخش از اقتصاد، تمرکز بر شکل و نوع حمل‌ونقل از جمله ریلی یا جاده‌‌‌ای و توجه به مزایا و معایب آنها هم بسیار مهم است.

دنیای اقتصاد-رضا دهقان: پیشینه ایجاد یک ساختار حاکمیتی برای موضوع حمل‌ونقل در دوران معاصر به سال ۱۲۶۰ و وزارتخانه فوائد عامه دوره ناصرالدین‌‌شاه بازمی‌گردد. یکی از وظایف و کارکردهای این وزارتخانه، مدیریت طرق و شوارع بود. اکنون ۱۴۰ سال از شکل‌‌گیری این ساختار گذشته، اما کشور ایران همچنان فاقد یک سند جامع برای بخش حمل‌ونقل است و اسناد بالادستی حوزه حمل‌ونقل ایران در چهار بخش سیاست‌‌های کلی نظام در حوزه حمل‌ونقل، آمایش سرزمینی، سیاست‌‌های کلی برنامه هفتم توسعه و اقتصاد دریا محور پراکنده شده است. این پراکندگی اسناد…

از لحاظ لجستیکی، کشور ما در موقعیت فوق‌‌‌‌العاده‌‌‌‌ای قرار دارد و به‌راحتی می‌تواند از مسیرهای مختلف برای حمل‌ونقل و انتقال کالاها استفاده کند، اما در مقابل عملکرد آن در حوزه لجستیک بسیار ضعیف است. بسیاری از کشورها بدون داشتن مزیت‌های لجستیکی ایران، تا چندین ‌برابر کشورهای ما از حوزه حمل‌ونقل درآمدزایی می‌کنند.

در کشور در حوزه لکوموتیو با بحران مواجه هستیم و این مساله‌ای نیست که بتوان آن را کتمان کرد. یک ریشه بزرگ و مهم بحرانی که با آن مواجه هستیم، در بحث تعمیر و نگهداری است. به عبارت دیگر، ناوگان نسبتا بزرگی از لکوموتیو در کشور داریم اما ناوگان کوچکی از لکوموتیو در سرویس است. تعداد زیادی لکوموتیو خارج از سرویس داریم که علت توقف آنها نارسایی سیستم تعمیر و نگهداری بوده و تا مساله تعمیر و نگهداری را برطرف نکنیم، بحران صنعت ریلی هم در حوزه لکوموتیو برطرف نخواهد شد. مانند این است که مخزنی داریم که نشتی…