اقتصاد ایران

اکنون که نزدیک به نیم قرن از بنیان‌گذاری انجمن اقتصاددانان ایران می‌گذرد، اکثریت اقتصاددانان کشور (اعم از پیر و جوان)، به این نتیجه رسیده‌اند که در این مدت طولانی، انجمن نتوانسته است از طریق جلب اعتماد افراد صاحب نام و متخصصان جوان این رشته و متشکل ساختن آنان، گام‌های موثری در جهت نیل به اهداف عالیه مندرج در اساسنامه آن بردارد.

اقتصاد ایران امروزه با بحران‌های مختلف مواجه است و سیل طرح‌ها و ایده‌ها از هر سو برای حل این مشکلات و مصائب سرازیر می‌شود. در این میان بسیاری از من می‌پرسند که چرا انجمن اقتصاددانان ایران در این خصوص ورود پیدا نمی‌کند یا نظری اعلام نمی‌کند؟

اقتصاد هر کشوری در هر دوره‌ای با یک یا چند چالش یا بحران دست به گریبان است و این خاص ایران نبوده و نیست اما همزمانی بحران‌ها و هم‌افزایی آنها، پدیده نادری است که امروزه می‌توان در اقتصاد ایران مشاهده کرد. بازار پول و نظام بانکی، تله رشد پایین و عدم توانایی اقتصاد در تولید ارزش‌افزوده و شغل و در نتیجه ایجاد صفی از لشکر بیکاران به ویژه بیکاران جوان و تحصیل‌کرده با سطح تحصیلات رسمی بالا اما مهارت پایین، بستر اجتماعی مناقشه‌برانگیزی را در ایران امروز به وجود آورده است. بی‌ثباتی و تشتت در…

تحریم‌های اقتصادی علیه ایران قدمتی نسبتاً طولانی دارد که عمدتاً از سوی قدرت‌های جهانی برای دستیابی به اهدافی سیاسی بر اقتصاد ایران اعمال شده است. تحریم‌های اقتصادی بر کشورهای هدف، از کانال‌های مختلفی بر فقر تاثیر می‌گذارند از جمله از مجراهایی مانند تولید، مصرف و تجارت خارجی.

بهاره چراغی: یک سوی میزگرد محمد لاهوتی نشسته و در سمت دیگر مظفر علیخانی. تاجران قدیمی و فعالان صحنه صادرات در گفت‌وگوی تازه خود با «دنیای اقتصاد» به تشریح وضعیت صادرات پرداخته‌اند و به دلیل نقش کلیدی خود در نهادهای صادراتی و تجاری بخش خصوصی، جانمایه مطالبات فعالان صادرات را بازگو می‌کنند. لاهوتی رئیس کنفدراسیون صادرات ایران همان ابتدای کار افسوس خود بابت ماندگاری سهم صادراتی ایران از بازارهای جهانی در سطح ۴۰ میلیارد دلار را به رغم افت شدید ارزش ریال اعلام می‌کند. علیخانی معاون استان‌ها و تشکل‌های اتاق…

اقتصاد نیوز: در اقتصاد ایران به دلیل وابستگی به درآمدهای نفتی پیش‌بینی قیمت این کالا برای برآورد درآمدها دولت اهمیت بالایی دارد.

در اواخر دهه ۶۰، گروهی که بعدها به کارگزاران سازندگی شهرت یافتند، چرخش از اقتصادی با ویژگی‌های سوسیالیستی را که حاصل حضور فکری نیروهای چپ و البته آثار جنگ در اقتصاد ایران بود، به رویکردی با ویژگی‌های سرمایه داری، کلید زدند.

ایرنا: تعیین تکلیف دو کنوانسیون مربوط به گروه ویژه اقدام مالی در مجمع تشخیص مصلحت نظام می تواند موانع پیش روی اقتصاد ایران را در شرایط پساتحریم باز کند.

ايسنا: وزیر اقتصاد بزرگ بودن و حجیم بودن حجم اندازه دولت در اقتصاد را به عنوان یک چالش اساسی و ساختاری اقتصاد ایران عنوان کرد و گفت که تمامی تلاشش بر این بوده که سهم بخش خصوصی افزایش یابد و اقتصاد مردمی شود.

در روزگاری نه‌چندان دور، بانک‌ها به‌عنوان ابزاری مهم در اختیار دولت‌ها نقشی غیرقابل انکار، در هر رویدادی که بویی از توسعه در آن به مشام می‌رسید ایفا می‌کردند. به هر پروژه ریز یا درشتی که محصول آن روزگاران است بنگریم، ردی از حضور یک بانک در تامین مالی آن را به چشم خواهیم دید.

دیپلماسی ایرانی: مشهودترین مشخصه سال ۲۰۲۰ تشدید کارزار اعمال فشار حداکثری دولت دونالد ترامپ علیه ایران شامل تحریم‌های آمریکا، محدودیت سفر دیپلمات‌های ارشد ایرانی در سازمان ملل و ترور سردار قاسم سلیمانی، استراتژیست ارشد نظامی ایران بود. این کارزار که پس از خروج رئیس‌جمهوری ترامپ از توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ ایران در سال ۲۰۱۸ آغاز شد، فشارهای فزاینده بر اقتصاد ایران وارد آورد، اما نتیجه‌ای در جلوگیری از پیشرفت توانایی ایران در زمینه توسعه برنامه هسته‌ای نداشت.

دنیای‌اقتصاد: خانوارها در سه سال اخیر، یک شرایط سخت را پشت‌سر گذاشتند و بیشترین آسیب به دهک‌های کم‌درآمد وارد شد. بررسی‌های آماری حاکی از آن است که در سه سال منتهی به آذر ماه متوسط قیمت‌های مصرفی ۵/ ۲ برابر شده است. رشد قیمت خوراکی‌ها نیز در این بازه زمانی سه برابر شده است. این شرایط در حالی است که از شوک تورمی قبلی - سال ۹۲- تا شوک ۹۷ تنها پنج سال فاصله بوده است. سوال مهم این است که سیاست‌گذار برای حمایت از خانوارها و ایجاد شرایط با ثبات چه باید کند؟ در این خصوص در کوتاه‌مدت سیاست‌های بازتوزیعی و…

اقتصاد نیوز: اقتصاد ایران در واکنش به تحریم‌هایی که بیش از دو سال است ایالات متحده علیه این کشور وضع کرده، راه‌های بقا و رشد خود را با نوعی انعطاف‌پذیری در اقتصاد داخلی کشور کشف کرده است.

اخیرا در اقتصاد ایران رویکرد سیاست پولی از هدف‌گذاری کل‌های پولی به هدف‌گذاری نرخ سود تغییر یافته است. در این شرایط یکی از الزامات موفقیت وجود طیفی از ابزارهای پولی و شکل‌گیری منحنی بازده تا‌ سررسید است. با توجه به این رویکرد یک گزارش در پژوهشکده پولی و بانکی، با توجه به تجربه‌های جهانی جایگاه حساب سپرده پول و صندوق سرمایه‌گذاری مشترک بازار پول را تشریح کرده است. نتایج نشان می‌دهد که حساب سپرده بازار پول ضمن برخورداری از نرخ بازدهی‌های نزدیک به نرخ‌های سود در بازار پول و همچنین برخورداری از…

نشریه وال‌استریت ژورنال در گزارشی به بررسی شرایط اقتصاد ایران پس از سه سال راهبرد فشار حداکثری دولت ترامپ پرداخت و نوشت: بخش غیرنفتی ایران اکنون درآمدزایی بالاتری از بخش نفتی دارد. به گزارش پژوهشکده پولی و بانکی، به نقل از وال‌استریت ژورنال، شرکت‌های ایرانی به‌طور روزافزون در حال تولید کالاهایی هستند که این کشور پیش‌تر از خارج وارد می‌کرد. روند رو به رشد استخدام نیروهای جدید در شرکت‌های کوچک‌تر نیز دیده می‌شود و طبق آمارهای منتشرشده توسط دولت ایران، درآمدهای غیرنفتی این کشور با رشد ۸۳ درصدی…

دنیای‌اقتصاد: در جریان یک تحقیق، راز تضعیف بخش خصوصی و اقتصاد رقابتی در ایران مورد بررسی قرار گرفت. این تحقیق تا‌کید دارد که سال‌هاست بخش تولید از طریق دلارهای نفتی و انرژی ارزان مدیریت شده و بنگاه‌های خصوصی و اقتصاد رقابتی مجالی برای کار نیافته‌اند. بررسی‌ها نشان می‌دهد در واقع توجه از «لوازم خانگی»، «نساجی»، «چرم کیف و کفش»، «کشت‌ و صنعت» و «کلیه صنایع کاربر و تولیدی» گرفته شده و در عوض حجم عظیمی از یارانه‌ها به سمت صنایع بزرگ کشور اعم از «فولاد»، «آلومینیوم»، «سیمان» و «پتروشیمی» منحرف شده است.

دنیای‌اقتصاد: سال‌هاست یکی از نقدها به نظام آموزشی ایران کمبود مهارت کارهای جمعی به‌شمار می‌رود. فعالان اقتصادی زیادی از کمبود فرهنگ کار گروهی گلایه داشته‌اند و پذیرش یک کاستی سبب چاره‌اندیشی برای رفع آن می‌شود. در شرایطی که اصناف و اتحادیه‌های صنفی و تشکل‌های متعدد در حوزه‌های مختلف اقتصادی مشغول به کار هستند، معمولا نقدهای شبیه هم نسبت به سیاست‌گذاری‌ها دارند یا انتظاراتشان از مراجع دولتی و مقننه همسان است.

دوره هشت‌ساله اخیر دو نیمه بسیار متفاوت داشت. نیمه اول با امید به تدبیر ملی برای مقابله با ناکارآمدی‌ها آغاز شد؛ اما در نیمه دوم، عمده امیدهای جوانه‌زده در نیمه اول رنگ باخت. شوک ارزی، جهش تورم، تشدید تحریم‌ها و وقایع آبان ۹۸ در پی شوک بنزینی را می‌توان تلخ‌ترین اتفاقات نیمه دوم این دوره یعنی سال‌های ۹۶ تاکنون دانست. منتقدان دولت این ناکامی‌ها را ناشی از بی‌تدبیری‌های دولتمردان می‌دانند.

اقتصاد نیوز: اگر رشد اقتصادی در فصل سوم و چهارم سال جاری نیز در مدار مثبت اعداد باقی بماند، آنگاه تابستان امسال به نقطه چرخش اقتصاد ایران بدل خواهد شد.

یکی از مسوولان بانک مرکزی با بیان اینکه این بانک انتشار رمزپول با پشتوانه ریال را در دستور کار دارد، گفت: خسارت گسترده‌ای در انتظار معامله‌گران ارزهای دیجیتال است و مردم نباید وارد آن شوند.

دنیای‌اقتصاد: سیصدونودمین شماره هفته‌نامه «تجارت فردا» با عنوان «اثر شترمرغ» منتشر شد. برجلد این شماره از مجله در توضیح این پرسش که «چرا مهم‌ترین متغیر اقتصادی، مهم‌ترین دغدغه سیاسی نیست؟»

اقتصاد نیوز: همه‌ساله در کنار لایحه بودجه اسناد پشتیبانی منتشر می‌شود که در آن به تحلیل روندهای اقتصاد ایران می پردازد.

دنیای اقتصاد- هادی سلگی: بعد از خبر تولید واکسن کرونا در خارج و همزمان آرام شدن نوسانات نرخ ارز در داخل و همین‌طور انتشار گزارش یک‌ماهه شرکت‌ها انتظار می‌رفت که بازار سرمایه شتاب بیشتری به سمت صعود بگیرد؛ انتظاری که یک کارشناس اقتصادی معتقد است در اقتصاد ایران تنها با تورم و انتظارات تورمی به‌وجود می‌آید و لاغیر. حسین خواجویی در این گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» تحلیل خلاصه و جامعی از مکانیزم تولید سود در بنگاه‌های اقتصادی ارائه کرد که در آن گفته شد سودآوری در صنایع ایران به سه دلیل به جای بهره‌وری و توسعه بازار، تنها…

اقتصادنیوز - شهریار صادقی: بررسی سه متغیر تورم‌ساز در ماه مهر نشان می‌دهد تمامی این متغیرها در سال‌جاری رکورد دهه ۹۰ را زده‌اند. به عقیده اقتصاددانان و کارشناسان، عللی که باعث به وجود آمدن تورم در جامعه می‌شود یا به بیان دیگر تورم‌ساز هستند تغییرات پایه پولی و نقدینگی است. برخی دیگر البته روند حجم پول را هم در تورم‌سازی موثر می‌دانند. در گزارشی وضعیت این سه متغیر تا پایان مهر رصد شده تا نشان دهد پتانسیل‌های تورمی چقدر فعال است. براساس بررسی‌های انجام شده بیشترین درصد افزایش این سه متغیر از مهر تا مهر(نقطه به نقطه) در…

تورم آذرماه آن‌گونه که مرکز آمار ایران گزارش کرده است، می‌تواند آغاز روند تازه‌ای در این متغیر کلیدی اقتصاد ایران باشد. از بهار امسال و با فروکش کردن شوک ابتدایی کرونا، سرعت تغییر شاخص‌های قیمتی افزایش یافت.

دنیای‌اقتصاد: تحریم شرایط سختی را به بنگاه‌های کوچک و متوسط تحمیل کرده است. آن‌طور که مرکز آمار ایران در گزارش تازه خود اعلام کرده است، کارگاه‌های صنعتی با ۱۰ تا ۴۹ نفر کارکن بیشترین آسیب را از تحریم‌ها دیده‌اند. در عین حال این فشار به کاهش هزار و ۱۶۲ مورد از این واحدهای تولیدی منجر شده است. اما صنایع بزرگ مقاومت بیشتری از خود نشان داده‌اند.

یکی از مهم‌ترین نهادهای اقتصادی در ایران شورای اقتصاد است. چهار سال به پایان حکومت ۱۶ ‌ساله رضاخان باقی مانده بود که این شورا در فروردین‌ماه ۱۳۱۶ تشکیل شد. طرح شکل‌گیری شورای اقتصاد در واقع نخستین تلاش‌ها در جهت تاسیس نهادهای اقتصادی در سطح حاکمیت سیاسی بود. با تشکیل این شورا ابوالحسن ابتهاج نیز به ریاست دبیرخانه آن منصوب شد.

جنگ ایران و عراق واپسین جنگ تمام‌عیار در قرن بیستم بود. جنگ کلاسیک به مثابه نبردی خونبار میان دو کشور که بدون هیچ محدودیتی و با به‌کارگیری تمام ظرفیت و قوای انسانی، اقتصادی، سیاسی و مادی برای هشت سال ادامه یافت. در جنگ میان ایران و عراق مجموعا دو میلیون سرباز مشارکت کردند و ایران به شکلی تراژیک حدود دویست هزار نفر شهید داد. همچنین اقتصاد ایران در یک بازه هشت ساله با خسارتی بهت‌آور به ارزش ۶۵۰ میلیارد دلار مواجه شد.

وضعیت صندوق‌های بازنشستگی در ایران وارد فاز تازه‌ای شده است که کارشناسان این حوزه از آن به‌عنوان یکی از ابرچالش‌های اقتصاد ایران در آینده‌ای نزدیک یاد می‌کنند؛ یک بحران مستمری که سال به سال ابعاد آن نیز درحال گسترش است.