شهرنشینی

بیش از پنج دهه از روند شهرنشینی شتابان و توسعه بی رویه شهرهای کشور می‌گذرد. جمعیت شهرهای کشور به‌ویژه در کلان شهرها به بیش از چهار برابر و وسعت آنها به بیش از هشت برابر شهر دهه چهل شمسی رسیده است. دگرگونی‌های فضایی و جمعیتی شهرها از یک سو و ناکارآمدی سیاست‌ها و برنامه‌های توسعه و همچنین عدم پاسخگویی طرح‌های توسعه شهری به چالش‌های پیش روی شهرها از سوی دیگر، زمینه ساز بروز مسائل و مشکلات عدیده‌ای در ساختار و سازمان اجتماعی، اقتصادی و فضایی شهرهای کشور شده است.

رشد شهرنشینی و گسترش شهرها و کلان شهرها و لزوم ارزیابی وضعیت موجود آنها، شناسایی مسائل و مشکلات و برنامه‌ریزی برای رفع مسائل و حرکت در راستای توسعه شهرها، یکی از مهم‌ترین چالش‌های امروزی کشورهای مختلف است. محله‌ به عنوان کوچک‌ترین واحد تقسیمات شهر در توسعه پایدار و برنامه‌ریزی برای شهر نقش موثری دارد و در نظریه‌ها و رویکردهای مختلف مر‌‌تبط با توسعه محله‌ای، اهمیت مشارکت ساکنان محله در فرآیند برنامه‌ریزی و اجرای پروژه‌ها در راستای ارتقای کیفیت زندگی، همواره مورد تاکید است.

منبع: European Business Review: در جهان دائما در حال تغییر که عملا هر کسب‌وکار با یک تاریخ انقضای اجتناب‌ناپذیر زاده می‌شود، با مشکل کمبود منابع هم مواجه هستیم. در این شرایط، یک سوال بزرگ مطرح می‌شود: آیا می‌توان به شیوه مرسوم به فعالیت‌های خود ادامه داد و هشدارهای جدی در مورد کمبود منابع را نادیده گرفت؟

هنرآنلاین: اثری از فرهاد احرارنیا به مجموعه دائمی موزه ویکتوریا و آلبرت انگلستان راه یافت. اثر احرارنیا با عنوان «شیراز، سال ۲۰۱۹» بخشی از مجموعه آثاری است که از سال ۲۰۱۵ آغاز شده و خوانشی نو از مشخصه‌ها و فرآیند ساخت و ساز در خاتم کاری را ارائه می‌دهند. در این آثار ترکیب‌های سنتی که بر مبنای تقارنی پیچیده و دقیق شکل گرفته‌اند، شکسته می‌شوند تا پیشنهادهای متفاوتی، چه بصری و چه مفهومی، برای تجربه‌ متفاوت و تعمق در خاتم‌کاری و مشخصه‌های ساختاری آن، شکل بگیرد. ترکیبات جدید در ارتباط با فضا و ریتم مدرنیته و…

دنیای اقتصاد: سه ابرریسک شهرهای امروزی با مسیری که شهرداران کلان‌شهرهای مدرن و البته پرچالش برای مهار آنها انتخاب کرده‌اند، کنترل‌پذیر می‌شود. گروهی از شهرداران در اروپا و آمریکا با این منطق که «چالش‌ها به‌خصوص در حوزه ترافیک و محیط‌زیست فقط با نوآوری توسط شرکت‌های نوپای دارای انگیزه خلق ایده، قابل رفع شدن است»، برنامه جلب و پشتیبانی از استارت‌آپ‌های شهری را به اجرا درآورده‌اند. در این برنامه، هدف هوشمندتر شدن خدمات شهری است. کمیته‌هایی در شهرداری‌ها تشکیل شده که به ۸ شکل از ورود استارت‌آپ‌ها به مسائل و…

دنیای اقتصاد – تبریز – رعنا نیک‌رفتار: رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی آذربایجان شرقی از شهرنشینی ۷۲ درصد جمعیت استان خبرداد و گفت: جمعیت آذربایجان شرقی ۵ درصد جمعیت کل کشور را شامل می‌شود اما سهم اقتصادی استان فقط ۵/ ۳ درصد از کل اقتصاد کشور است.

فارس: شهردار تهران گفت: برخلاف دهه ۳۰ که تنها ۳۰ درصد مردم شهرنشین بودند امروز هفتاد درصد جمعیت ایران شهرنشین هستند.

باشگاه خبرنگاران جوان: بسیاری از شهر‌های ایران چنان در سطح جهان شناخته شده‌اند که نمی‌توان نامشان را به هیچ وجه در حافظه گردشگران مخدوش کرد.

دنیای اقتصاد: پایتخت‌نشینان در تعطیلات آخر هفته می‌توانند برای خوردن سبزی پلو با ماهی و گذراندن لحظاتی بکر در کنار رودخانه و همچنین دیدن باغ‌های گردو و گیلاس پس از طی کردن حداکثر ۲ ساعت از تهران به روستای بکر«خمده» در حریم شرقی تهران رسیده و هوایی تازه کنند.

منبع: Entrepreneur: در حالی که با جهانی بیش از گذشته به هم مرتبط و به فناوری وابسته روبه‌رو هستیم، موج جدیدی از ابزارهای هوشمند، نحوه رویکرد و نگرش به فعالیت‌های روزمره را تغییر می‌دهند. امروز لوازم خانگی مانند یخچال‌های هوشمند، دستیار آمازون الکسا یا برنامه‌های امنیتی خانه‌های هوشمند فرصت‌هایی را برای زندگی کارآمدتر ایجاد می‌کنند. همان‌طور که ایده‌های شهرهای هوشمند به‌عنوان آینده شهرنشینی پیشنهاد شده است، این سوال همچنان مطرح می‌شود که چگونه می‌توانیم خود را با تکنولوژی نوین سازگار کنیم که نهایتا یک جامعه کارآمد…

نگاهی به وضعیت شهرنشینی در ایران نشان می‌دهد که از هر ۱۰۰ نفر، ۱۱ نفر در شهر تهران زندگی می‌کنند؛ یعنی ۱۱ درصد ایرانی‌ها در تهران زندگی‌ می‌کنند. به گزارش «ایسنا» مروری بر وضعیت شهرنشینی ایران در آمار مرکز آمار از این حکایت دارد که تا پایان سال ۱۳۹۵، تهران به‌عنوان پرجمعیت‌ترین شهر ایران بوده و جمعیت آن سه برابر شهر مشهد (دومین شهر پرجمعیت) و هشت برابر اهواز (هشتمین شهر پرجمعیت) بوده است.این در حالی است که از بین هر ۱۰۰ نفر جمعیت ساکن در کشور حدود ۱۱ نفر در تهران ساکن بوده‌اند. از سال ۱۳۳۵ تا…

ايسنا: نگاهی به وضعیت شهرنشینی در ایران نشان می‌دهد که از هر ۱۰۰ نفر، ۱۱ نفر در شهر تهران زندگی می‌کنند؛ یعنی ۱۱ درصد ایرانی‌ها در تهران زندگی‌ می‌کنند.

عضو هیات‌مدیره شرکت عمران شهرهای جدید از رشد چشمگیر نرخ شهرنشینی در شهرهای جدید نسبت به کلان‌شهرها خبر داد و گفت: در این دوره شاهد ورود شهرهای جدید به مرحله جدید از رشد، توسعه و توجه جدی تمامی بخش‌ها در ارتقای کیفیت زندگی هستیم و مسوولان ذی‌ربط نیز به جد مسائل مربوط به سوداگری و کنترل نحوه واگذاری زمین به متقاضیان را در آنها دنبال می‌کنند.

اصولاً رشد و گسترش شهرها و پدیده شهرنشینی، اغلب با فعالیت‌های صنعتی همراه است. این همراهی و هم‌زیستی از یک‌سو امکان اشتغال و رشد اقتصادی را برای شهروندان به ارمغان می‌آورد و از سوی دیگر، آنها را در معرض آلودگی‌های مختلف قرار می‌دهد. با توجه به این مطلب، با توجه به اینکه صنعت فولاد به عنوان یک صنعت مادر نقش مهمی در توسعه کشور دارد و از طرفی نیز به دلیل تولید حجم زیاد آلاینده‌ها و پسماندها با توجه به ماهیت فرآیند، این صنعت همواره مورد انتقاد فعالان محیط زیست است.

شبستان: با افزایش مشغله‌های زندگی و روی آوردن مردم به شهرنشینی، شغل‌های مختلفی بنا به نیاز افراد جامعه به وجود آمده است؛ شغل‌هایی که زمانی عجیب به نظر می‌آمد اما با گذشت زمان دیگر یک امر طبیعی برای برخی از مردم جامعه به شمار می‌آید.

نزدیک یک ماه است که کتابی در مورد حکومت‌داری در اندیشه سیاسی ایران نوشته‌ام. تایید شده و قرار است به زودی چاپ شود، اما وقتی به صدای مردم، تنگناهای دولت و وضعیت کنونی کشورم نگاه می‌اندازم، دستم به کارهای علمی که رزومه می‌شود، نمی‌رود و می‌گویم باید برای افکار عمومی بنویسم شاید دولتمردی، سیاستمداری، حزبی، صنفی یا مشاوری اندک تاثیری پذیرفت و کمی به بهبود اوضاع کمک کرد.

پس از محمدشاه، دوران طولانی حکومت ناصرالدین شاه آغاز شد. در این دوره که حدود نیم قرن به طول انجامید با توجه به ارتباط بیشتر ایران با جهان اطراف، کشور دچار تحولات زیادی شد. ناصرالدین شاه از سال ۱۲۲۷ خورشیدی/ ۱۸۴۸م تا ۱۲۷۵ خورشیدی/ ۱۸۹۶م پادشاهی کرد. در این دوره تغییرات چشمگیری در پویش شهرنشینی و نظام شهرسازی، به‌ویژه در پایتخت کشور به وجود آمد. در این دوره سه عامل اصلی توسعه شهری یعنی تحرک اقتصادی، تمرکز اداری و سیاسی و موقعیت ارتباطی به نحو بی‌سابقه‌ای در تهران تقویت شد.

ایرانی‌ها کمتر توجه دارند که تاریخ خود را مدون و مکتوب کنند. بیشتر درگیر مسائل اسطوره‌ای و تاریخ شفاهی هستند و بیشتر با اسطوره‌های خودشان همراه هستند.

کمپین «شهر زیبا» یا زیباسازی شهر بیله‌سوار دغدغه بسیاری از شهرهای دیگر ایران نیز هست؛ چراکه متاسفانه در بحث زندگی شهری غفلت شده است و باید یک شهر پویا و سرزنده برای مردم ایجاد کنیم. از زمان رژیم طاغوت، با اقداماتی که انجام شد ناگهان شهرهای مختلف ایران شروع به بزرگ شدن کردند؛ بدون آنکه زیرساخت‌های لازم را داشته باشند. طی سال‌های بعد از آن نیز به‌رغم تلاش مسوولان و نهادهای مختلف این فاصله ایجاد شده بین کیفیت زندگی در شهرها و جمعیت و وسعت آنها پر نشده است.

گزارش‌های سازمان‌های بین‌المللی مختلف همانند «صندوق جمعیت» و «مرکز سکونتگاه‌های انسانی» سازمان ملل تاکید می‌کنند که شهرها، سکونتگاه‌های اصلی برای زندگی وکار انسان‌ها در هزاره سوم خواهند بود. گرچه از شتاب شهرنشینی در کشورهای توسعه‌یافته کاسته شده و میان جمعیت و امکانات تعادلی نسبی برقرار است.

مدرنیته مفهومی است که مرزهای آن ناروشن و درون‌مایه آن در آمیخته با احساس است. به سادگی نمی‌توان این مفهوم را در رده مفاهیم علمی، فلسفی، سیاسی، اقتصادی، هنری یا تاریخی دسته‌بندی کرد (وبر، ۱۳۶۹: ۱۱). مفهوم مدرنیته در مسیر تاریخی خود، با مساله تغییر شکل شهرها و رشد شهرنشینی و پیدایش نهادهای جدید اجتماعی، حضور مردم در عرصه‌های مختلف و ایجاد نظام‌های قانونی همراه شده است. به تعبیری رساتر، شهر همچون جلوه‌گاه مدرنیته یا دستور عمل پنهان مدرنیته بروز و ظهور یافته است (جابری‌مقدم: ۱۳۸۴: ۲۵-۲۴). شهر، هم…

به دلیل نازل بودن ریزش‌های جوی و نامناسب بودن پراکنش زمانی و مکانی آنها در کشور، ایران در زمره کشورهای اقلیم خشک و نیمه‌خشک جهان قرار دارد. در کنار محدودیت طبیعی مذکور، به دلیل رشد جمعیت، گسترش شهرنشینی و توسعه بخش‌های اقتصادی، تقاضا برای آب، روزبه‌روز در حال افزایش است و این امر توازن میان عرضه و تقاضای آب را با توجه به ظرفیت‌های سمت عرضه از بین برده است.

تقریباً در تمامی مناطق دنیا، رشد جمعیت، شهرنشینی سریع، افزایش سطوح مصرفی، بیابان‌زایی، فرسایش خاک و تغییرات اقلیمی موجب شده تا کشورهای بسیاری از کمبود آب شدید رنج ببرند. این روند نگران‌کننده همچنین مردم جهان را برای تغذیه خود با مشکلات فراوانی مواجه کرده است. گذشت آن زمانی که تامین آب قابل پیش‌بینی بود و کشاورزان برای کشت محصولات خود تنها به بارش‌های فصلی نیاز داشتند. در هزاره اخیر، بارندگی‌ها بسیار پراکنده شده و سیل و خشکسالی ناشی از الگوهای تغییرات اقلیمی همه پیش‌بینی‌ها را برهم زده است.…

به موازات گسترش شهرنشینی در ایران از دهه ۱۳۴۰ به بعد و رشد نرخ شهرنشینی کشور، حاشیه‌نشینی شهری نیز به عنوان یک پدیده جدید اجتماعات شهری به وجود آمد و به مرور زمان، بافت‌های ناکارآمد و حاشیه‌نشینی شهری در چند دهه گذشته به عنوان یکی از چالش‌های نظام سکنی‌گزینی کشور و همچنین کاستی نظام برنامه‌‌ریزی و مدیریت شهری مطرح شده است. ساکنان این سکونت‌گاه‌ها در مقایسه با شهر مادر یعنی شهری که این سکونت‌گاه‌ها حاشیه آن محسوب می‌شوند، از سرانه‌های پایین خدمات شهری، خدمات اجتماعی، استانداردهای پایین زندگی و…

چند درصد از جمعیت شهر تهران را زنان تشکیل می‌دهند و این جمعیت به لحاظ اجتماعی در چه موقعیت و جایگاهی قرار دارند؟ پاسخ به این سوال از آن جهت اهمیت دارد که طی یک‌سال اخیر، یکی از محورهای اصلی شعار مدیران جدیدی شهری توجه به مسائل مربوط به حوزه زنان بوده است. بررسی‌ها مشخص می‌کند که در زندگی شهرنشینی امروز؛ زنان بیش از گذشته در فضاهای عمومی حضور دارند.

دنیای اقتصاد: سرعت افزایش جمعیت و افزایش شهرنشینی در جهان خبر از آینده‌ای غیر قابل‌تصور و تحولات انقلابی در صنایع مختلف می‌دهد. تحلیلگران صنعت ریلی جهان نیز از تحولات شگرف در این صنعت خبر می‌دهد. آنها از نسل جدیدی از حمل‌و‌نقل ریلی همچون قطارهای خودران که سوخت‌هایی همچون هیدروژن مایع دارند خبر می‌دهند.

تا د‌وره قاجاریه و با وجود‌ سرگذشت پرآشوب و ناپاید‌اری قد‌رت‌هایی که د‌ر ایران پس از اسلام بر سر کار آمد‌ند‌، شهرنشینی به‌رغم ویرانی‌های پیاپی رشد‌ قابل ملاحظه‌ای د‌اشت. د‌ر آغاز قاجاریه شهرنشینی د‌ر ایران د‌ر مقایسه با اروپای پیش از انقلاب صنعتی گسترش یافته و د‌ر نیمه نخست سد‌ه نوزد‌هم میلاد‌ی نزد‌یک به یک هفتم جمعیت ایران د‌ر شهرها می‌زیستند‌.

منبع: weforum: بیش از نیمی از جمعیت دنیا در شهرها زندگی می‌کنند و انتظار می‌رود تا سال ۲۰۵۰ این مقدار جمعیت ۷۰درصد افزایش یابد. از لحاظ اقتصادی نتایج شهرنشینی بسیار قابل ملاحظه است، به‌عنوان مثال شهرها سهم ۸۰ درصدی از تولید ناخالص داخلی جهانی دارند. این نکته را همه می‌دانند که برای دستیابی به موفقیت باید هزینه کرد و در خصوص موفقیت شهرها نیز این مورد صدق می‌کند. الگوهای نامناسب مصرف، تخریب محیط‌زیست و برهم خوردن تعادل، تنها چند مورد از مشکلات شهرها هستند. این موارد به عقیده برخی از محققان با عصر دیجیتال و…

شکار پس از شهرنشینی آدمیان به کاری پر زحمت و پر خرج تبدیل شد که تقریبا فقط از عهده ثروتمندان بر می‌آمد. شکار، آداب و رسوم خاصی داشت و سازمانی برای خود یافت و به یکی از سلسله مراتب دربار تبدیل شد. «میرشکار» یکی از القابی بود که به مسوول این کار می‌دادند و نقش مهمی حتی در دستگاه سیاسی دربار یافت. وی مسوول نظم و تنظیم شکار شاه بود و برای خود تشکیلاتی داشت که در حد یک نیروی نظامی بود. به هنگام شکار شاه، این نیرو موظف به همراهی شاه و یافتن شکار و بستن راه‌های فرار شکار بود به طوری که شاه بتواند با…