فروبستگی

چون برگشتم، تهرانِ بعد از کودتا حالت بُق کرده داشت، در خود فرو رفته. بُهتی که بر کشور حکمفرما شده بود، مردم را به اطاعت و انضباط فرا می‌خواند؛ ولی پنهان نمی‌ماند که نوعی حالت کدورت و جِرم‌گرفتگی بر روح مردم حاکم است. حالت رضا به قضا. من چون در دوران مصدق از ایران دور بودم، تجربه‌ دست اول از آن نداشتم؛ ولی می‌شنیدم که ایران سـرزنده و پُر هیجان بوده، ایرانی احساس می‌کرده که بازیافتِ شخصیت کرده. به خارجی نه به‌عنوان «فرد برتر» بلکه به‌عنوان حریف می‌نگریسته. انسان برحسب ذات خود، میل دارد که ابراز…