مصرفکنندگان، تولیدکنندگان، اتحادیههای تجاری، شیخهای خارجی و واردات نفت تورم ایجاد نمیکنند؛ تنها مخارج بالای دولت و چاپ بیش از اندازه پول است که به تورم منجر میشود. این جمله از میلتون فریدمن، هسته اصلی تورم در اقتصاد ایران را نمایان میکند؛ یعنی کسری بودجه که ناشی از مخارج پایدار و درآمدهای ناپایدار است. شاید بتوان در سالهایی به واسطه فروش نفت و منابع طبیعی، بودجه را تراز کرد؛ اما این کسری بودجه ساختاری است که در نهایت دردسرزا میشود.
بودجه، برآوردی از هزینهها و درآمدها و حساب دخل (مالیات، نفت و...) و خرج (دستمزد کارمندان، هزینههای روزمره و هزینههای عمرانی و...) دولت است که سالانه پیش از آغاز سال جدید شمسی، باید توسط دولت به مجلس ارائه شود تا پس از تعدیلات احتمالی، مجلس آن را تصویب کند. پس از آن دولت مجاز به انجام هزینهای خارج از آن بودجه نیست.
در نظامهای مبتنی بر قوای سهگانه، عزم دولت و مجلس برای انجام امور در بودجه متبلور میشود. هرآنچه وعده داده شود و نیاز به اعتبار برای انجام آن باشد باید در ارقام و جداول سند مالی کشور آورده شود تا در طول سال اجرا شود. بودجه دولتی ابزاری حیاتی برای برنامهریزی مالی، اجرای سیاستها و حصول اطمینان از استفاده کارآمد و مسوولانه از منابع عمومی برای رفع نیازهای مردم است. بین بودجه عمومی کشور و دموکراسی رابطه معناداری وجود دارد.
ایلنا:
رییس اتاق بازرگانی گفت: متاسفانه رویکرد برخی مدیران بانکی به تولید با نگاه ریالی و دلار است و نگاه آنها این است که مانند دلالان سودهای بالا کسب کنند.