دبیر انجمن واردکنندگان برنج با روزنامه «دنیای‌اقتصاد» مطرح کرد
تاثیر کاهش واردات در افزایش قیمت برنج
آن‌طور که بررسی‌های میدانی نشان می‌دهد انواع برنج در هفته‌های اخیر افزایش قیمت داشته است. این نوسان قیمتی بیشتر متوجه برنج‌های ایرانی شده که این موضوع نتیجه‌ای جز کوچک شدن بیش از پیش سفره خانوار در بر ندارد.
افزایش قیمت برنج ایرانی رابطه مستقیمی با بالا رفتن قیمت نوع خارجی آن در بازار دارد.
دلیل این موضوع نیز این است که از سال گذشته و با تصمیم دولت واردات انواع برنج خارجی، از ارز 4200 تومانی به خرید با ارز نیمایی تغییر کرده که همین موضوع کاهش واردات را رقم زده است، به‌طوری‌که فروردین امسال نسبت به زمان مشابه در سال 98 حدود 90 درصد کاهش واردات داشته‌ایم.
با افزایش قیمت برنج هندی، پاکستانی و... به‌دلیل کاهش واردات، بسیاری از خانوارها به سبب اختلاف کم قیمت، به مصرف برنج ایرانی تمایل بیشتری داشتند که ازدیاد تقاضا برای خرید، قیمت کلی برنج را دچار نوساناتی کرد.
درهمین حال بسیاری از فروشندگان معتقد هستند که در آینده نه‌چندان دور قیمت برنج ایرانی به سبب افزایش هزینه‌های تولید و دستمزد کارگر و همچنین کاهش احتمالی تولید به سبب بروز کم‌آبی در کشور، افزایش بیشتری خواهد داشت اما در همین حال فعالان بازار خوش‌بین هستند که با عرضه برنج نو که از اوایل خرداد برداشت آن آغاز می‌شود و ایجاد شوک به بازار، قیمت‌ها کاهش یابد.
بررسی‌ها از سطح بازار نشان می‌دهد که قیمت هر کیلو برنج طارم‌هاشمی به 38، فریدونکنار 37، گلستان 37، لنجان (اصفهان) 30 تا 35، فجر 35، عنبر بو 26 و نمونه کیفیت متوسط دم‌سیاه به 21 هزار تومان رسیده است.
رفتار دولت و نوسان قیمت برنج
افزایش قیمت انواع برنج‌های ایرانی دلایل مختلفی دارد که دبیر انجمن واردکنندگان برنج در گفت‌وگو با روزنامه «دنیای‌اقتصاد» آنها را بیان کرده است.
مسیح کشاورز در این خصوص مهم‌ترین دلیل افزایش قیمت را برخی سیاست‌های نا‌مناسب دولت از جمله حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی اعلام کرده و می‌گوید: «از خردادماه سال قبل ارز نیمایی، ارز ترجیحی واردات برنج خارجی شد و بنابراین برنج خارجی از گروه یک به دو تغییر کرد. به همین دلیل قیمت انواع برنج خارجی دو تا سه برابر شد و از 8 به 24 هزار تومان رسید. پس شرایط امروز برنج تاثیر زیادی به نوع ارز دارد. ارز نیمایی بسیار نزدیک به ارز آزاد است، به همین دلیل قیمت برنج‌های خارجی بسیار نزدیک به نوع ایرانی در بازار شد و در نهایت برنج ایرانی نیز به همین دلیل تفاوت قیمت پیدا کرد. متاسفانه این روش مناسبی برای کنترل بازار برنج نیست چراکه همیشه سود را به بازار بلندمدت ترجیح می‌دهند.
با این شرایط که قدرت خرید مردم کاهش پیدا کرده آنها با کدام پول برنج بخرند؟ بنابراین به ناچار این ماده غذایی نیز از سفره آنها حذف خواهد شد.
نوع دخالت دولت در بازار برنج
کشاورز در ادامه به نوعی از دخالت دولت در این بازار اشاره کرده و می‌گوید: «دولت در قیمت‌گذاری برنج به صورت رسمی دخالتی نداشته اما وقتی ارز ترجیحی به واردات برنج تعلق نمی‌گیرد این خود به نوعی دخالت در قیمت‌گذاری است. این درحالی است که قیمت جهانی این محصول ثابت بوده و تعرفه واردات از 26 به 10 درصد رسیده با این حال اتفاق موثری در قیمت واردات آن به ایران انجام نشده است. بنابراین وقتی دولت واردات را به سمت ارز آزاد می‌برد باید هم انتظار افزایش قیمت و در نتیجه کاهش تقاضا را داشته باشد. ما مدتی پیش طی درخواستی به آقای روحانی پیشنهاد دادیم برنج پرمحصول خارجی را به میزان موردنیاز و با قیمت مناسب وارد کنیم. ایشان قبول کردند اما وجود برخی قوانین باعث شد این اتفاق از سوی برخی دستگاه‌های دیگر مثل سازمان استاندارد انجام نشود.»
دبیر انجمن واردکنندگان برنج در ادامه آماری از واردات ارائه داد و گفت: «واردات برنج در طول دو سال گذشته کاهش چشمگیری داشته است. به‌طوری‌که در سال 98 حجم واردات کشور 1650 هزار تن بود ولی این مقدار برای سال 99 با کاهش فوق‌العاده به 850 هزار تن رسید. موثر‌ترین دلیل کاهش واردات هم چنانچه پیش از این گفتیم موضوع ارز بوده است. از سوی دیگر تقاضایی نیز برای واردات نبود چون با قیمت ارز نیمایی برای تجار به‌صرفه نبود که برنج را با قیمت زیاد وارد کنند و بازارمصرفی برای آن وجود نداشته باشد.»
بحران کم‌آبی
بنابر آمارهای سازمان هواشناسی و دیگر سازمان‌ها امسال به‌دلیل کاهش بارش باران و برف در کشور با بحران کم‌آبی و خشکسالی مواجه هستیم. همین موضوع به احتمال زیاد باعث خواهد شد که برنج در بسیاری از مناطق کشور مثل لنجان در اصفهان و برخی استان‌های دیگر به صورت محدود کشت شود و این اتفاق باعث بر هم خوردن تعادل این بازار خواهد شد. مسیح کشاورز در این خصوص نیز گفت: «این نگرانی وجود دارد. ما از وزارت صمت درخواست کردیم برای حمایت از برنج ایرانی و کاهش قیمت آن، دولت اجازه دهد در مناطق کشور به جز استان‌های شمالی، امسال هم کشت برنج انجام شود. حالا باید دید در این مورد چه تصمیمی گرفته خواهد شد.»
