«دنیای‌اقتصاد» تحولات بازار بین‌المللی سوخت‌های فسیلی و چشم‌‌‌‌‌‌انداز انرژی‌‌‌‌‌‌های تجدیدپذیر را بررسی کرد
قاره کهن؛ تشنه نفت بیشتر
چشم‌‌‌‌‌‌انداز واردات نفت آسیا
با این حال، به‌نظر می‌رسد بزرگ‌ترین دلیل کاهش واردات نفتخام آسیا در ماه مه، فرارسیدن موسم تعمیرات دوره‌‌‌‌‌‌ای پالایشگاه‌های دو کشور چین و هندوستان بوده‌است. بنیاد تحقیقاتی «رفینیتیو» ضمن پیش‌بینی از شدت‌گرفتن قریب‌‌‌‌‌‌الوقوع واردات در مقاصد آسیایی، برآورد می‌کند در ماه آینده، کل واردات قاره کهن به نزدیک ۲۸میلیون بشکه نفتخام در روز برسد. رفینیتیو همچنین درخصوص واردات نفتخام چین، پیش‌بینی کرده‌است که به‌زودی ورودی نفت به این کشور به مرز ۱۲میلیون بشکه در روز برسد،عددی که افزایشی به میزان یک‌میلیون بشکه را در مقایسه با آوریل نشان می‌دهد.
در حال‌حاضر، واردات نفتخام اژدهای زرد از روسیه به ۲میلیون بشکه در روز رسیده که نسبت به ۷۴/ ۱میلیون بشکه واردات روزانه در ماه گذشته افزایش یافته‌است. از سویی دیگر، تقریبا همین میزان نفتخام صادراتی روسی در ماه‌جاری به هندوستان ارسال شده‌است، عددی برابر با ۹۷/ ۱میلیون بشکه در روز. در عین حال، حجم واردات نفتخام کشورهای آسیایی از عربستان‌سعودی، دومین تامین‌کننده بزرگ منطقه، از ۶۹۰هزار بشکه در روز در آوریل به ۵۷۰هزار بشکه کاهش یافته‌است، همچنین واردات این کالای استراتژیک از عراق، عرضه‌کننده شماره ۳ نفت هند نیز روند کاهشی درپیش گرفته‌است.
ناخشنودی غرب از مبدا سوخت هندی
به گزارش رویترز آینده صادرات سوخت هندوستان در معرض تهدید جدی قرار دارد؛ چراکه مقامات اتحادیه اروپا از این بابت که سوختی را که کشورهای حوزه یورو از هند خریداری می‌کنند، می‌تواند از نفتخام روسیه تولیدشده باشد، خشنود نیستند. رویترز می‌نویسد؛ با وجود اینکه ضرر و زیان مالی روسیه پس از تحریم‌های نفتی غرب در آغاز مسیر و به دلیل افزایش معنادار قیمت نفتخام در بازار جهانی انرژی، تا اندازه زیادی جبران شده‌است، اما رشد درآمد نفتی این کشور در افق بلندمدت به هیچ‌عنوان قابل پیش‌بینی نخواهد بود. روسیه اکنون با مشتریان محدود نفت و گاز صادراتی خود و همچنین هزینه‌های بالاتر انتقال نفت مواجه است، امری که محدود‌شدن حجم صادرات سوخت‌های فسیلی و بالطبع، افت محسوس درآمدهای نفتی کرملین را رقم زده است. تحت تحریم‌های سختگیرانه غرب، صادرات نفت روسیه اکنون با تحمل هزینه بیشتر حمل‌ونقل، سفرهای دریایی طولانی و استفاده از ناوگان خاکستری از طریق نفتکش‌های کوچک‌تر، انجام می‌شود.
مقاصد جدید نفت روسیه
مسکو موفق شده‌است با تغییر مقاصد صادراتی خود از اروپا به سمت خریداران جدید همچون چین، هند و حتی ترکیه ضمن اعمال تخفیف‌های بسیار جذاب، صادرات نفت خود را در شرایط سخت کنونی تضمین کند. با این همه و به باور ناظران بازار انرژی، روشن نیست که آیا مشتریان جدید نفت روسی می‌توانند در افق بلندمدت تجاری، جایگزین اروپا به‌عنوان مشتری دیرین نفتخام این کشور شوند یا خیر. بازار امروز انرژی البته گواه این واقعیت است که چین و هند پتانسیل افزایش تقاضای نفتخام روسیه را حداقل در مقایسه با رقبای اروپایی خود دارند. رویترز می‌نویسد؛ انتظار می‌رود چین که طبق سنت قدیمی، تمامی نفتخام روسی با مبدا پایانه کوزمینو واقع در اقیانوس آرام و در سرزمین‌‌‌‌‌‌های شرقی روسیه را به دلیل نزدیکی تقریبی به این کشور و هزینه حمل مقرون‌به‌صرفه خریداری می‌کند، حجم بی‌‌‌‌‌‌سابقه‌‌‌‌‌‌ای از نفت روسی را در ماه آینده خریداری کند.
نفتکش‌های سبک، نفت خریداری‌شده از پایانه کوزمینو روسیه را به سواحل یئوسو واقع در کره‌جنوبی حمل و از آنجا با انتقال محموله به ابرنفتکش‌ها، به مقصد چین ارسال می‌کنند. به‌رغم این واقعیت که روش فوق زمان و هزینه حمل‌ونقل دریایی را بالا می‌برد، مسیر یادشده به ترفندی رایج تبدیل شده که مالکان نفتکش‌ها و همچنین مشتریان نفت روسی ترجیح می‌دهند برای جابه‌جایی محموله‌‌‌‌‌‌های کوچک از بندر کوزمینو به این شیوه متوسل شوند. از دو پالایشگاه مستقل هندی نیز خبر می‌رسد که دست‌‌‌‌‌‌کم یک‌پنجم از کل محموله‌‌‌‌‌‌های بارگیری شده با نفتخام روسی را در ماه‌جاری و به علت قیمت‌های جذاب آنها خریداری و واردکرده‌‌‌‌‌‌اند.
جذابیت نفت سولفور پایین روسیه
با استناد به گزارش رویترز، رشد تقاضا برای نفت باکیفیت دارای سولفور پایین روسیه از سوی پالایشگاه‌های هندوستان، قیمت نفتخام این کشور را به بالای سقف قیمتی ۶۰ دلار در هر بشکه مصوب ائتلاف‌غربی رسانده است. چین نیز در رقابت تنگاتنگ با هندوستان، نفتخام روسی را با قیمت‌های بالاتر از سقف قیمتی یادشده خریداری می‌کند. جالب است بدانید در شرایط کنونی، خریداران بین‌المللی نفت روسیه با هدف کاستن از هرگونه ریسک احتمالی، از دیگر ارزهای توافقی به‌جای دلار برای تسویه خرید نفتی خود استفاده می‌کنند.
انرژی سبز؛ وعده‌ای دشوار و زمان‌‌‌‌‌‌بر
با این حال، هنوز مشخص نیست که تهدیدات بالقوه از جانب اتحادیه اروپا تا چه میزان جدی است. واقعیت غیرقابل‌انکار عبارتست از آنکه در شرایط فعلی و به‌رغم شعارهای رنگارنگ سران اروپایی مبنی‌بر لزوم تعمیم بهره‌‌‌‌‌‌برداری از انرژی‌‌‌‌‌‌های سبز، تامین‌‌‌‌‌‌کنندگان جایگزین زیادی برای مقادیر سوختی که اتحادیه اروپا همچنان به آن نیاز مبرم دارد، در دسترس نیست. به نوشته اویل‌‌‌‌‌‌پرایس، در شرایطی که اروپا ادعا می‌کند به سمت آینده‌‌‌‌‌‌ای با خالص کربن صفر حرکت می‌کند، صنایع وابسته به سوخت‌های فسیلی با چالش‌های جدی دست‌به‌گریبان هستند. بازار بین‌المللی سوخت‌های فسیلی حکایت از آن دارد که در حال‌حاضر و به‌‌‌‌‌‌ویژه در سطح قاره سبز، تقاضای فزاینده‌ای برای منابع انرژی تجدیدپذیر وجود دارد، منابعی که با سرعت اعجاب برانگیزی با قیمت‌های معقول‌‌‌‌‌‌تر در اختیار قشر وسیع‌‌‌‌‌‌تری از صنایع و مردم قرار می‌گیرند، حال آنکه در آن‌سوی میدان، نفت و گاز همچنان سکاندار تامین نیازهای جهانی انرژی حتی در سطح اروپا، برای حداقل دو دهه‌پیش‌‌‌‌‌‌رو خواهند بود.
از سویی دیگر و از اقبال بد قاره سبز، حجم سوخت صادراتی چین نیز بدون‌شک کاهشی خواهد شد، اما به دلیل متفاوت، یعنی رسیدن این کشور به سقف تعهدات صادراتی سوخت خود در این مقطع زمانی. نکته حائزاهمیت اینکه افزایش بیشتر تقاضای سوخت در داخل چین یا هر کشور تولید‌‌‌‌‌‌کننده دیگر، کاهش صادرات را در پی خواهد داشت. اروپای امروز و در نگاه کلان‌‌‌‌‌‌تر تمامی جوامع، باید بپذیرند که اهتمام جدی در رابطه با گذار از منابع سوخت فسیلی و در راس همه، نفت و گاز در کنار پوست‌‌‌‌‌‌اندازی بازار انرژی با هدف بهره‌‌‌‌‌‌برداری از انواع تجدیدپذیر انرژی، گامی مهم در راستای نیل جمعی به تامین تقاضای روبه‌رشد انرژی به‌علاوه تحقق اهداف جهانی آب‌وهوایی خواهد بود.
اتخاذ این راهبرد از سوی دولتمردان و باورپذیری شهروندان در این مسیر، از اهمیت بالایی برخوردار است چراکه در پایان راه، کاهش انتشار گازهای گلخانه‌‌‌‌‌‌ای و ایجاد دگردیسی مثبت در ساختار انرژی جهانی را به‌دنبال خواهد داشت. آتش‌بسیاری از منازعات کنونی سیاسی و اقتصادی بین کشورها، با ظهور و بروز انرژی‌‌‌‌‌‌های پایدار تجدیدپذیر، برای همیشه کم‌‌‌‌‌‌فروغ خواهد شد؛ امری که در صورت تحقق، آرامش و رفاه را برای جوامع بشری به ارمغان خواهد آورد.
