«دنیای‌اقتصاد» به بررسی راهبرد اروپا در افزایش سقف قیمت برای جلوگیری از بحران گاز در قاره‌سبز پرداخت
دوگانه ذخیره و تامین گاز پایدار
بروکسل در حال بررسی این موضوع است که آیا سقف اضطراری قیمت گاز را که در فوریه اعلام‌شده بود تمدید کند یا خیر. مقامات اروپایی بیم آن دارند که ادامه درگیری‌‌‌‌‌‌‌ها در خاورمیانه و خرابکاری در خط لوله بالتیک قیمت حامل‌های انرژی به‌ویژه گاز را در روزهای سرد پیشرو افزایش دهد. بر اساس تجربه سال‌گذشته، افت محسوس تقاضای گاز و هوای معتدل اروپا در طول فصل زمستان به تکمیل پیش از موعد ذخایرگازی این منطقه منجر خواهد شد، تا جایی‌که اعلام‌شده ذخایر گازی در کشورهای واقع در شمال‌غربی اروپا تا پایان اکتبر تقریبا تکمیل خواهند شد. اتحادیه اروپا درپی وقوع بحران گاز در اواسط سال۲۰۲۲ و تجربه قیمت‌های بی‌سابقه ناشی از کاهش صادرات روسیه، تصمیم به تکمیل ذخایر گازی خود گرفت. قیمت گاز از آن زمان به دلایلی مانند سطوح بالای ذخیره‌سازی و ریزش تقاضا، روندکاهشی درپیش گرفته‌است. کمیسیون اروپا اعلام کرد؛ از زمان لازم‌الاجرا‌شدن این مصوبه، هیچ نشانه‌ای از اثرات منفی احتمالی آن بر بازار انرژی مشاهده نشده‌است. به نوشته فایننشال‌‌‌‌‌‌‌تایمز، براساس مستندات آماری موجود که به نمایندگان ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا نیز ارائه‌شده، قیمت گاز اکنون به‌مراتب پایین‌تر از سال‌گذشته است.
نقش استراتژیک ذخیره‌سازی گاز
اجرای سقف قیمتی، پس از چندین هفته بحث‌های پرتنش میان کشورهای عضو اتحادیه اروپا تصویب شد. آلمان و اتریش در ابتدا مخالفت خود را با اجرای این مصوبه با این استدلال مطرح کردند که سقف قیمتی، بازارها را مخدوش و بحران عرضه را تشدید می‌کند. کمیسیون اروپا اما خاطرنشان کرد، اعمال سقف قیمتی بر واردات گاز برای اتحادیه اروپا تاثیر منفی نخواهد داشت.
اقدامات کشورهای اروپایی با هدف تکمیل ذخایر گازی این منطقه، اهمیت استراتژیک ارتقای ظرفیت ذخیره‌سازی گاز اروپا را برجسته‌‌‌‌‌‌‌تر کرد. گسترش دامنه ذخیره‌سازی فعلی گاز، باعث تزریق و تامین مطمئن‌‌‌‌‌‌‌تر این کالای استراتژیک در ادامه سال می‌شود. نکته قابل‌توجه که درگزارش‌های قبلی نیز به آن اشاره کرده‌‌‌‌‌‌‌ایم، آن است که ذخیره‌سازی کامل گاز نیز نمی‌تواند تضمینی برای تامین امنیت عرضه پایدار زمستانی گاز محسوب شود. ذخیره‌سازی کامل معمولا تا حداکثر ۳۰درصد از گاز مصرفی اتحادیه اروپا در طول زمستان را تامین می‌کند، بنابراین وقوع یک زمستان سرد و طولانی می‌تواند سطح ذخایر را به‌شدت کاهش دهد، به‌خصوص در شرایطی که اروپا مدت‌هاست با عرضه به‌مراتب کمتر گاز از سوی روسیه دست‌به‌گریبان است.
کادری سیمسون، کمیسر انرژی اتحادیه اروپا به‌تازگی اعلام کرد که دستیابی به حجم مطلوب و رسیدن به اهداف ذخیره‌سازی در اروپا بدان معناست که کشورهای عضو برای زمستان پیشرو به‌خوبی آماده شده‌اند. سیمسون همچنین اعلام کرد؛ ذخیره‌سازی حداکثری گاز، به ایجاد توازن و برقراری ثبات بیشتر بازارها در ماه‌های پایانی سال‌کمک خواهد کرد. وی افزود بازار انرژی اتحادیه اروپا نسبت به زمان مشابه در سال۲۰۲۲ در شرایط باثبات‌‌‌‌‌‌‌تری قرار دارد، دلیل این امر تا حد زیادی اقدامات پیش‌‌‌‌‌‌‌گیرانه‌‌‌‌‌‌‌ای است که با اعمال مدیریت صحیح، در سطح اتحادیه اروپا انجام شده‌است.
تبعات جنگ در خاورمیانه
دیپلمات‌‌‌‌‌‌‌ها و مقامات ارشد اتحادیه اروپا به فایننشال‌‌‌‌‌‌‌تایمز گفتند که به‌رغم کاهش قیمت انرژی و ذخیره‌سازی گاز توسط اتحادیه اروپا در بالاترین حد خود، عرضه در زمستان امسال ممکن است تحت‌تاثیر جنگ اسرائیل و حماس و اقدامات خرابکارانه احتمالی در زیرساخت‌های گاز قرار گیرد. به گزارش رویترز، اورسولا فون‌درلاین، رئیس کمیسیون اتحادیه اروپا نیز اعلام کرد سطح بالای ذخیره‌سازی گاز به اروپا کمک خواهد کرد تا زمستان ۲۰۲۳ را با اطمینان‌خاطر از امنیت انرژی پشت‌سر بگذارد. وی افزود ما در اروپا با وحدت‌رویه جمعی، موفق شده‌‌‌‌‌‌‌ایم نیاز خود را از گاز روسیه جدا کنیم. فرآیند تکمیل ذخایر گازی اروپا در تابستان امسال با سپری‌شدن زمستان نسبتا معتدل گذشته، تسهیل شد. این مساله موجب‌شد مخازن ذخیره‌سازی گاز در سراسر اتحادیه اروپا در پایان مارس، تا بیش از ۵۰درصد از ظرفیت عملیاتی خود تکمیل باشند.
نکته جالب آنکه در طول زمستان گذشته ذخایر گازی اروپا حتی در مواردی شاهد تزریق گاز بود، زمانی‌که معمولا سطح برداشت گاز از مخازن در اوج خود قرار دارد، به دلیل آنکه، دمای منطقه در آن مقطع بالاتر از میانگین فصلی خود قرار داشت. یکی از دیپلمات‌‌‌‌‌‌‌های اتحادیه اروپا گفت: «ما شاهد جنگ در خاورمیانه هستیم و نمی‌دانیم این موضوع چگونه بر واردات نفتخام از این منطقه استراتژیک تاثیر می‌گذارد.نمی‌دانیم امسال چه اتفاقی خواهد افتاد.» علاوه‌‌بر این، خط لوله گاز در دریای بالتیک که در اوایل ماه‌جاری از مدار خارج شد، نگرانی دیگری بود که همگان را به فکر بیمه تجارت انرژی انداخت. در اوج بحران انرژی که پس از قطع شریان گاز روسیه به اروپا و به‌دنبال تهاجم سال۲۰۲۲ این کشور به اوکراین‌صورت‌گرفت، قیمت حامل‌های انرژی به بیش از ۳۰۰ یورو در هر مگاوات ساعت رسید، اما نه برای مدت زمان طولانی. کشورهای عضو اتحادیه اروپا در نهایت موافقت کردند که اگر قیمت حامل‌های انرژی برای سه روز متوالی به ۱۸۰ یورو در هر مگاوات ساعت برسد، سقف قیمتی لازم‌‌‌‌‌‌‌الاجرا خواهد شد.
راه‌‌‌‌‌‌‌حل تجدیدپذیرها
آلمان یکی از ۱۰ کشوری است که سندی را امضا کرده که توسط اتریش مدیریت شده و خواستار تمرکز بیشتر بر توسعه و بهره‌‌‌‌‌‌‌برداری از انرژی‌های تجدیدپذیر است. تعیین دستور کار اتحادیه اروپا برای افزایش استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر از ۴۲.۵درصد مصوب در سبد انرژی منطقه، تا فراتر از ۴۵درصد تا سال۲۰۳۰، از جمله این اهداف است. دستور کار اتحادیه اروپا همچنین شامل قوانین اضطراری جداگانه‌‌‌‌‌‌‌ای است که در خلال بحران گاز در سال‌گذشته ارائه‌شده بود و به کشورهای عضو اجازه می‌داد تا فرآیند صدور مجوز تاسیس و بهره‌‌‌‌‌‌‌برداری از مزارع بادی و پارک‌های انرژی خورشیدی را تسهیل و تسریع کنند.
تهاجم نظامی روسیه به اوکراین میزان آسیب‌‌‌‌‌‌‌پذیری اروپا را در حوزه انرژی به دلیل وابستگی منطقه به انرژی‌های تجدیدناپذیر و واردات نفتخام نشان می‌دهد. این سطح از وابستگی به سوخت‌های فسیلی در نوع خود، یک خطر امنیتی است که تورم و اثرات منفی آن، انسجام اجتماعی و رقابت‌پذیری اقتصادی منطقه را تهدید می‌کند. کمیسیون اروپا همچنین خواستار کاهش سطح کمک‌های دولتی برای پروژه‌های مرتبط با انرژی‌های تجدیدپذیر و رایزنی و همکاری بیشتر برای توسعه انرژی‌های پاک در کشورهای همسایه با اتحادیه اروپا شد.
حمایت مالی در حوزه انرژی
آلمان و فرانسه، فشار زیادی را به کمیسیون اروپا وارد می‌‌‌‌‌‌‌آورند. هدف این دو کشور اختصاص کمک‌هایی است که کشورهای عضو را قادر می‌سازد تا حمایت مالی بیشتری را جهت کمک به شهروندانی که در نتیجه جنگ با قیمت‌های بالای انرژی مواجه هستند، اختصاص دهند. این دست از حمایت‌های مالی البته، قرار است تا ۳۱دسامبر سال‌جاری به پایان برسد.
اما بلژیک، هلند، دانمارک، استونی و فنلاند در نامه‌‌‌‌‌‌‌ای به دیدیه‌‌‌‌‌‌‌ریندرز، کمیسر رقابت اتحادیه اروپا، اعلام کردند که «نه نیاز و نه مبنای قانونی» برای تمدید اختصاص کمک‌های دولتی اضطراری وجود دارد. در همین رابطه، راب‌‌‌‌‌‌‌جتن، وزیر آب و هوا و انرژی هلند، اعلام کرد بودجه‌کمکی بهتر است برای «مقابله با علت اصلی» و در مسیر سرمایه‌گذاری در حوزه ارتقای راندمان انرژی و اقدامات صرفه‌‌‌‌‌‌‌جویانه در مصرف انرژی استفاده شود.
کمیسیون اروپا قرار است در نوامبر پیشنهادی ارائه کند که در آن اعلام می‌شود کدام‌یک از اقدامات اضطراری در حوزه انرژی شامل تعیین سقف قیمت گاز یا حمایت مالی دولت‌ها از بخش‌های خانگی و صنعتی، باید به اجرا گذاشته شود. گفتنی است اقدامات داوطلبانه این منطقه برای کاهش تقاضای گاز‌برابر با ۱۵درصد تا مارس ۲۰۲۴، کلید خورده است.
