آلمان به‌عنوان پیشاهنگ گذار انرژی در اروپا، ظرفیت تولید گاز خود را افزایش می‌دهد
مسیر صعبالعبور گذار انرژی
این خبر در اوایل هفته‌جاری منتشر شد و نشانگر لحظه‌‌‌‌‌‌‌ای کلیدی در مسیر تلاش‌های گذار انرژی اتحادیه اروپا است. در عین‌حال و بنابر گزارش‌های موثق اما، همه‌چیز طبق برنامه پیش نمی‌‌‌‌‌‌‌رود.
بالاترین سطح تولید گاز
آلمان در ماه پیش بالاترین نرخ تولید گاز را طی دو سال‌گذشته ثبت کرد. دو سال‌پیش، پس از ورود نیروهای روسیه به شرق اوکراین، آلمان به‌سرعت متعهد شد گاز وارداتی روسیه را از سبد انرژی خود حذف کند. در این مسیر طرف روسی نیز با کاهش قابل‌‌‌‌‌‌‌توجه جریان گاز از طریق برخی مسیرهای کلیدی و با اعلام وجود مشکلات و مسائل فنی، به تحقق این طرح کمک کرد. البته مهم‌ترین مساله در این میان، وقوع خرابکاری در خط لوله نورد‌‌‌‌‌‌‌استریم در سپتامبر ۲۰۲۲ بود که جریان گاز از طریق خط لوله‌‌‌‌‌‌‌ای که سالانه حجمی‌برابر با ۵۵میلیارد مترمکعب گاز به آلمان می‌رساند را به‌طور کامل قطع کرد. به هر حال، تحقیقات سوئد در مورد این پرونده با اعلام این موضوع پایان یافت که این کشور صلاحیت انجام چنین تحقیقاتی را ندارد.
تکرار بازگشت سوخت‌های فسیلی
درحالی‌که بازرسان سوئدی برای رسیدن به نتیجه تلاش می‌کردند، آلمان به لطف گاز طبیعی مایع وارداتی از ایالات‌‌‌‌‌‌‌متحده، در مسیر برنامه‌‌‌‌‌‌‌ریزی‌‌‌‌‌‌‌شده برای گذار انرژی باقی ماند. در همین زمینه، استفاده از زغال‌سنگ نیز به این کشور کمک شایانی کرد. به‌رغم برنامه‌‌‌‌‌‌‌ریزی جدی برای حذف تدریجی آلاینده‌‌‌‌‌‌‌ترین هیدروکربن‌‌‌‌‌‌‌ها، برلین به دلیل نگرانی در مورد کمبود احتمالی سوخت در دوره‌‌‌‌‌‌‌های افزایش تقاضا، مجبور به بررسی مجدد استفاده از سوخت‌های فسیلی شد. وزیر دارایی آلمان در نوامبر گذشته بااظهارنظر درباره برنامه‌های دولت شولتز برای پایان‌دادن به استفاده از زغال‌سنگ تا سال۲۰۳۰، وضعیت این کشور را به‌خوبی به تصویر کشید. وی با تکرار اظهارات مکرر مقامات دولت چین گفت: «تا زمانی‌که روشن شود منابع جدید انرژی در دسترس و مقرون‌‌‌‌‌‌‌به‌‌‌‌‌‌‌صرفه است، چاره‌‌‌‌‌‌‌ای نیست جز آنکه رویای حذف تدریجی زغال‌سنگ در فرآیند تولید برق حداقل تا سال۲۰۳۰ را فراموش کنیم. لازم به ذکر است چین نیز درصدد افزایش قابل‌‌‌‌‌‌‌توجه ظرفیت جدید تولید زغال‌سنگ در این کشور است.»
دگردیسی انرژی در راه است؟
به‌نظر می‌رسد اظهارات وزیر دارایی آلمان، منادی تغییری زیربنایی در حوزه انرژی در اروپا باشد. در سطح این قاره، گزارش‌هایی مبنی‌بر تولید بی‌سابقه انرژی تجدیدپذیر در ژانویه گذشته به‌‌‌‌‌‌‌گوش رسید. این امر به پشتوانه تولید انرژی آبی هم‌‌‌‌‌‌‌تراز با تولید انرژی از تاسیسات خورشیدی تحقق پیدا کرد. واقعیت این است که گذار انرژی، همان‌طور که تصمیم‌گیرندگان در بروکسل و سایر پایتخت‌‌‌‌‌‌‌های اروپایی پیش‌بینی می‌کردند، به‌سادگی نمی‌تواند محقق شود. گزارش‌های رسیده درخصوص سطح تولید گاز آلمان در سه ماه گذشته، موید این واقعیت است. چشم‌‌‌‌‌‌‌انداز گذار از سوخت‌های فسیلی، شامل تولید ده‌‌‌‌‌‌‌ها گیگاوات برق با بهرهبرداری از ظرفیت بادی و خورشیدی، برخی باتری‌های خاص و از زمان آخرین نشست کاپ، از محل انرژی هسته‌‌‌‌‌‌‌ای بود، اما با مرور زمان و در مقام عمل، ثابت شد که تولید آن ده‌‌‌‌‌‌‌ها گیگاوات موردبحث، چالش‌‌‌‌‌‌‌برانگیزتر از آن چیزی است که در ابتدا انتظار آن می‌رفت. این مسیر اولا، به دلیل هزینه‌های تمام‌‌‌‌‌‌‌شده بالاتر از حد انتظار و ثانیا به دلیل تقاضای بسیار پایین به‌ویژه برای انرژی خورشیدی و ثالثا، به این دلیل که بهرهبرداری از باتری‌ها به‌‌‌‌‌‌‌جای اقسام هیدروکربن در مقیاس کاربردی، بسیار پرهزینه بوده، پرچالش است. بنا بر دلایل یاد‌‌‌‌‌‌‌شده، آلمان تصمیم گرفت ۱۶میلیارد یورو در زمینه توسعه و راه‌اندازی نیروگاه‌های گازی جدید سرمایه‌گذاری کند. این کشور قصد دارد پایانه‌‌‌‌‌‌‌های واردات LNG بیشتری بسازد. همچنین آلمان در ژانویه گذشته، رکورد دو‌ساله تولید برق با سوخت گاز را به‌ثبت رساند. این در حالی است که رویترز گزارش کرد؛ شرکت‌های برق آلمان برای جبران تعطیلی رآکتورهای هسته‌‌‌‌‌‌‌ای در این کشور و پاسخگویی به تقاضای گرمایش بیشتر در جریان برودت ماه گذشته، تولید خود را افزایش دادند.
چه خبر از سایر اعضای اتحادیه؟
بلژیک که برنامه‌هایی برای گذار انرژی مشابه برنامه‌های آلمان داشت، در دسامبر سال‌گذشته از برنامه‌های خود عقب‌نشینی کرد. هلند که بسته‌‌‌‌‌‌‌‌شدن میدان گازی گرونینگن را به دلیل تاثیر آن بر فعالیت‌های لرزه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌نگاری در این منطقه اعلام کرده‌بود، در دسامبر ۲۰۲۳ با پیش‌بینی تقاضای بیشتر به دلیل آب‌‌‌‌‌‌‌وهوای نسبتا سرد آن مقطع زمانی، تولید را در سطح معمول همه‌‌‌‌‌‌‌ساله خود حفظ کرد. اسپانیا، یکی دیگر از کشورهای پیشرو در گذار انرژی با منابع عظیم خورشیدی و بادی خود که به‌درستی از آنها بهره می‌برد، سال‌گذشته میلادی و به‌رغم سیاست‌های کلان اتحادیه اروپا، در فهرست واردکنندگان LNG روسیه در اتحادیه اروپا قرار داشت. گفتنی است بلژیک و اسپانیا در ۹ ماه اول سال۲۰۲۳، تا ۵۰درصد بیشتر از سال‌قبل گاز مایع از روسیه خریداری و وارد کردند.
اتحادیه اروپا به رهبری آلمان، تمام تلاش خود را می‌کند تا هیدروکربن‌‌‌‌‌‌‌هایی را که بیش از یک قرن بر آن تکیه داشته و مبنای قدرت اقتصادی پایدار این منطقه در دهه‌های پس از جنگ‌جهانی دوم بوده‌است، کنار بگذارد. جایگزینی سوخت‌های فسیلی با سایر منابع انرژی که برای محیط‌زیست مفیدتر تلقی می‌شوند، پروژه بزرگی است که دارای اشکالاتی نیز هست. این اشکالات سال‌هاست که نادیده گرفته‌شده‌‌‌‌‌‌‌اند، مبادا صحبت در مورد آنها عزم کسی را در مورد اصل گذار انرژی تضعیف کند، با این حال نادیده‌گرفتن مشکلات باعث ازبین‌رفتن آنها نمی‌شود. هرچه بیشتر آنها را نادیده بگیریم، فشار آنها بیشتر می‌شود، موضوعی که صنعت برق بادی در سال‌گذشته تاوان سختی برای آن پرداخت. هرچه زودتر این اشکالات از طریق نگرش واقع‌‌‌‌‌‌‌بینانه‌‌‌‌‌‌‌تر نسبت به هیدروکربن‌‌‌‌‌‌‌ها برطرف شود، فرآیند گذار انرژی برای همگان حداقل در اروپا، راحت‌‌‌‌‌‌‌تر خواهد بود.
