بزرگ‌ترین شرکت نفتی جهان ادعا دارد می‌تواند بدون کاهش تولید نفت، به هدف صفر خالص انتشار کربن دست‌یابد
جذب کربن؛ از ادعا تا عمل
آیا آرامکو در تحقق گذار انرژی، موفق خواهد بود؟
به نوشته تارنمای فورچون، گروه دیگری از مهندسان، به‌نوعی ساختار فناورانه سیمان با تزریق کربن از طریق ترکیباتی که برای مکش مستقیم کربن از هوا ساخته می‌شوند، دست‌یافته‌اند که می‌تواند اثرات آلاینده سوزاندن نفت را کاهش دهد.
رونمایی از پروژه‌های نوین
آرامکو در جریان یک بازدید دو‌روزه توسط فورچون در اوایل ماه مه، از ده‌‌‌‌ها پروژه تحقیقاتی در دست اجرا در سایت جدید، جایی‌که حدود ۲۰مهندس، متخصص و مدیر اختراعات داخلی اقدامات خود را شرح دادند، پرده‌‌‌‌برداری کرد. این شرکت معتقد است که برخی از تولیدات جدید می‌توانند روزی صادراتی بسیار سودآور به‌حساب آیند که تاثیر قابل‌توجهی بر صنعت نفت و گاز جهانی خواهند داشت.
هدف از افشای پروژه‌ها
در شرایطی که طرفداران محیط‌زیست غول‌های نفتی را به سمت حذف تدریجی سوخت‌های فسیلی سوق می‌دهند، این شرکت مایل بوده و هست خود را به‌عنوان دوست محیط‌زیست معرفی کند و نه دشمن. دوستی که عمیقا نگران گرمایش جهانی است، اما قصد دارد برای نسل‌های آینده نفت تولید کند. در این مسیر، ارائه یک تصویر سبز اما اقتصادی توسط تولیدکنندگان نفت برای برآورده‌کردن خواسته‌‌‌‌های سهامداران از یک‌سو و مماشات با فعالان محیط‌زیست از سویی دیگر، ضروری است.
ضد و نقیض نفتی
با این همه، مدیران آرامکو تاکید دارند که اجرای تعهدات آبوهوایی را به نفع شرکت می‌دانند. آنها بارها اعلام کرده‌اند که «این محیط‌زیست ماست، این کشور ما است که حفاظت از آن به ما دیکته نشده، بلکه از وظایف ذاتی شرکت است. در عین حال، ما هیچ تناقضی بین تولید نفت با اهداف آبوهوایی نمی‌بینیم.» پیام ساده است؛ آرامکو می‌تواند با تغییرات اقلیمی مقابله کند، حتی در صورتی‌که معادل ۹میلیون بشکه نفت در روز پمپاژ کند. ExxonMobil، دومین شرکت بزرگ نفتی، کمتر از یک‌سوم این مقدار را پمپاژ می‌کند. یکی از مدیران شرکت می‌گوید: «ما هیچ تناقضی در کار نمی‌بینیم. مبارزه با انتشار گازهای گلخانه‌‌‌‌ای از منابع انرژی متعارف، یک گزینه بسیار مناسب برای شرکت است.» درآمد حاصل از ذخایر عظیم نفتی عربستان‌‌‌‌سعودی، ۵۰درصد از اقتصاد این کشور را تشکیل می‌دهد. سود حاصل از این نفت که تولید آن برای آرامکو کمتر از ۴دلار در هر بشکه هزینه دارد، برای حمایت از دیگر تلاش‌ها در مسیر توسعه اقتصادی دولت بسیار مهم است. در ماه مه، این شرکت جریان نقدی آزاد را نزدیک به ۲۳میلیارد دلار برای سه‌ماهه اول سال‌جاری گزارش کرد و در سال‌گذشته میلادی بالغ بر ۴۴۰میلیارد دلار درآمد داشت.
سرمایه‌گذار نفتی به‌دنبال چیست؟
هدف سرمایه‌گذاران نفتی این است که بدون‌توجه به گذار سبز جهان، تجارت نفت را تا آینده‌‌‌‌ای دور ادامه دهند. آرامکو ادعا می‌کند که پیشرفت‌های فنی این شرکت، انتشار کربن از هر بشکه نفتی را که تولید می‌کند تا سال۲۰۳۵ میلادی‌برابر با ۱۵درصد کاهش می‌دهد، مبلغی که مهندسان آن را معادل ۵۱.۱میلیون تن کربن در سال‌محاسبه می‌کنند. این شرکت در عین حال، قصد دارد تا سال۲۰۵۰ میلادی انتشار گازهای گلخانه‌‌‌‌ای خود را به صفر برساند. تحقق این هدف، سرمایه‌گذاری‌های مشترک و همچنین انتشارات کربن توسط گرید۳ (مصرف‌کننده نهایی نفت) را مستثنی می‌کند، اما آرامکو پیش‌بینی می‌کند که حتی در سال۲۰۵۰،میلیون‌ها نفر همچنان به استفاده از اتومبیل‌‌‌‌های بنزین/دیزل‌‌‌‌سوز، پرواز با هواپیماهای سوخت جت و ارسال محموله‌‌‌‌ها به کشتی‌های سوخت‌‌‌‌رسان دریایی، ادامه خواهند داد. احمدالخویتر؛ معاون اجرایی فناوری و نوآوری شرکت، می‌گوید: «ما برای پاسخگویی به رشد تقاضا که در کشورهای درحال‌توسعه فوق‌‌‌‌العاده است، به همه منابع انرژی نیاز داریم. رکن اصلی استراتژی و فناوری ما، ارتقای کارآیی و بهینه‌سازی تولید فعلی ما است.»
موضع حامیان محیط‌زیست
اما برای بسیاری از دانشمندان آب‌‌‌‌وهوا و حامیان محیط‌زیست، محدودسازی دایره فعالیت غول نفتی و در عین حال، قهرمان خودخوانده آب و هوا، امری غیرممکن به‌نظر می‌رسد. جنبش غیردولتی موسوم به «ردیابی کربن»، مستقر در لندن که بر عملکرد زیست‌محیطی شرکت‌ها نظارت می‌کند، در سپتامبر گذشته اهداف اقلیمی آرامکو را در بین ۲۵ شرکت بین‌المللی نفت و گاز، ضعیف‌‌‌‌ترین رتبه‌‌‌‌بندی کرد. بر اساس این رتبه‌‌‌‌بندی، این غول نفتی تنها شرکتی است که اهداف آبوهوایی خود را محدود به تاسیسات کاملا تحت‌مالکیت و بهره‌‌‌‌برداری خود کرده‌است. به‌طور کلی، این سازمان غیردولتی می‌گوید؛ این صنعت «با ناتوانی در برنامه‌‌‌‌ریزی مناسب برای کاهش تولید، جذب سرمایه‌گذاری جدید را در معرض خطر قرار داده‌است.»
بحث جذب کربن
آرامکو مصمم است که از گذار انرژی سربلند بیرون بیاید. رئیس فناوری و نوآوری این غول نفتی می‌گوید که این شرکت از سال۲۰۱۰ میلادی کارکنان تحقیقوتوسعه خود را سه‌برابر کرده و در سال۲۰۲۳، ۱۰۳۳ مورد جدید را در دفتر ثبت اختراع ایالات‌‌‌‌متحده ثبت کرده‌است. برای حمایت از این تلاش‌ها، آرامکو کارکنان را مستقیما از دبیرستان‌‌‌‌های عربستان جذب کرده، سپس از ادامه مطالعات و تحصیلات تخصصی آنها اغلب در ایالات‌‌‌‌متحده حمایت می‌کند. در همین ارتباط، یکی از مهندسانی که فورچون با او گفت‌وگو کرد در آستانه شروع تحصیل در مقطع دکترا در استنفورد بود، درحالی‌که دیگری تابستان امسال به دانشگاه کرنل می‌رود. وی می‌گوید آرامکو اکنون حدود ۸۰۰میلیون دلار در سال‌برای تحقیقوتوسعه هزینه می‌کند که ۶۰درصد این مبلغ بر روی «پایداری» متمرکز است. در نهایت، بازار محصولات کم‌‌‌‌کربن است که ارزشمند خواهد شد. این سرمایه‌گذاری در حجم عظیم فعالیت ستادی، به‌ویژه در تلاش آرامکو برای جذب و استفاده مجدد کربن منعکس می‌شود. جذب کربن یک فناوری است که غالب تولیدکنندگان نفت از آن استقبال کرده‌اند. در عین حال، بسیاری از دانشمندان و مقامات محیط‌زیستی کشورها با شک و تردید به آن نگاه کرده‌اند. با این همه، کارشناسان، صنعت نفت را به ترویج این فناوری به‌منظور جلوگیری از اجرای محدودیت‌های معنا‌‌‌‌دار در انتشار گازهای گلخانه‌‌‌‌ای متهم می‌کنند.
