رویای ۱۱۰ساله صنعت نفت
این طرح که توسط پالایشگاه بیدبلند خلیج‌فارس پیگیری می‌شود، تاکنون موفق به خاموش‌کردن ۱۱مشعل از مجموع ۵۹مشعل هدف شده و روزانه حدود ۱۲۰میلیون فوت‌مکعب گاز ارزشمند را به چرخه تولید بازگردانده است. جوانشیر صادقی، مدیرعامل پالایشگاه گاز بیدبلند خلیج‌فارس، این طرح را تحقق رویای ۱۱۰ساله صنعت نفت ایران می‌‌‌‌‌داند. پیش از این، گازهای همراه نفت به دلیل کیفیت پایین و مشکلات فنی قابل‌استفاده نبودند و در مشعل‌‌‌‌‌ها سوزانده می‌شدند، اما با راه‌اندازی پالایشگاه بیدبلند به‌عنوان بزرگ‌ترین پروژه زیست‌محیطی کشور، این گازها ارزش اقتصادی پیدا کرده‌اند. پالایشگاه بیدبلند با ظرفیت اسمی روزانه ۲میلیارد فوت‌مکعب، برای تامین پایدار خوراک خود کاملا به اجرای این طرح وابسته است؛ این در حالی است که در زمان افتتاح پالایشگاه در سال۱۳۹۹، تنها با ۲۵درصد ظرفیت فعالیت می‌کرد. امروز با اجرای بخشی از طرح، ظرفیت تولید به ۷۰درصد رسیده و انتظار می‌رود با تکمیل طرح در سال۱۴۰۵، این رقم به ۸۰درصد برسد.
طرح جمع‌‌‌‌‌آوری گازهای مشعل شرق کارون شامل ۲۷ پروژه فرعی و ۶ پروژه برق‌‌‌‌‌رسانی در چهار حوزه مارون، آغاجاری، رگ‌‌‌‌‌سفید و گچساران است. این پروژه با سرمایه‌گذاری پیش‌بینی‌شده یک‌‌میلیارد و ۴۰۰میلیون دلاری، از سوختن روزانه ۶۷۰میلیون فوت‌مکعب گاز جلوگیری خواهد کرد که معادل ۳۵درصد ظرفیت پالایشگاه است. تاکنون بیش از ۱۲۰۰کیلومتر خط لوله در قالب این طرح اجرا شده و ۸۷۰میلیون یورو هزینه شده‌است. در بخش تجهیزات نیز ۱۰۶کمپرسور مورد‌نیاز است که بیش از نیمی از آنها توسط شرکت‌های داخلی ساخته شده‌اند. البته تامین برخی تجهیزات دوار مانند کمپرسورهای خاص از خارج ضروری بوده که این موضوع باعث تاخیر در اجرای برخی بخش‌های پروژه شده‌است. در منطقه گچساران، دو پروژه تکمیل و چهار مشعل خاموش شده‌است. پروژه‌های تزریق گاز ۳ و ۴ نیز در حال اجراست که پس از راه‌اندازی، باعث افزایش ۱۵هزار بشکه‌‌‌‌‌ای برداشت روزانه نفت خواهدشد.
در منطقه رگ‌‌‌‌‌سفید، هفت مشعل از ۱۲ مشعل خاموش شده و روزانه ۸۰میلیون فوت‌مکعب گاز جمع‌‌‌‌‌آوری می‌شود. پیش‌بینی می‌شود تا خرداد ۱۴۰۴ این رقم به ۱۵۰میلیون فوت‌مکعب برسد. در این منطقه ۱۴۰میلیون یورو هزینه شده‌است. منطقه آغاجاری شامل پنج پروژه اصلی است که آغاجاری۲ در اولویت اجرا قرار دارد. در این منطقه روزانه ۸۰میلیون فوت‌مکعب گاز غنی سوزانده می‌شود که با اجرای طرح، این گاز ارزشمند جمع‌‌‌‌‌آوری خواهدشد. تاکنون ۲۴۰میلیون یورو در این منطقه هزینه شده‌است. در مناطق مارون و رامشیر نیز سه پروژه با سرمایه‌گذاری ۹۰میلیون یورو در حال اجراست که به دلیل مشکلات با پیمانکاران با تاخیر مواجه شده‌اند.
اجرای این پروژه علاوه‌بر کاهش آلودگی هوا، دستاوردهای اقتصادی قابل‌توجهی داشته‌است. در سال۱۴۰۳، پالایشگاه بیدبلند موفق به تولید ۲میلیون و ۶۰۰هزار تن سی‌‌‌‌‌توپلاس و تزریق ۸میلیون تن گاز متان به شبکه سراسری شده‌است. همچنین ۸۶۵هزار تن اتان به پتروشیمی‌های کشور تحویل داده شده‌است. در بخش صادرات نیز ۴۴۰هزار‌تن بوتان، ۶۳۰هزار‌تن پروپان و ۶۷۹هزار‌تن پنتان‌‌‌‌‌پلاس به ارزش ۷۰۰میلیون دلار صادر شده‌است. درآمد کل مجتمع در سال۱۴۰۳ حدود ۸۰۰میلیون دلار بوده‌است.
پالایشگاه بیدبلند برنامه‌های بلندپروازانه‌‌‌‌‌ای برای تکمیل زنجیره ارزش دارد. پروژه PDH/PP با سرمایه‌گذاری یک‌‌میلیارد و ۲۰۰میلیون دلار در حال اجراست که سالانه ۷۰۰هزار‌تن پروپیلن و ۶۰۰هزار‌تن پلی‌‌‌‌‌پروپیلن تولید خواهد کرد. پیشرفت این پروژه در فاز‌مهندسی به ۱۵درصد رسیده‌است. واحد HDS نیز با سرمایه‌گذاری ۶۳میلیون دلاری احداث شده که پنتان‌‌‌‌‌پلاس باکیفیت بالا (کمتر از یک PPM گوگرد) تولید می‌کند. بازگشت سرمایه این واحد کمتر از یک سال بوده‌است. پیش‌بینی می‌شود این طرح تا پایان سال۱۴۰۵ به‌طور کامل به بهره‌‌‌‌‌برداری برسد.
با تکمیل طرح، علاوه‌بر حفاظت از محیط‌زیست، ظرفیت تولید پالایشگاه به ۲.۲میلیارد فوت‌مکعب در روز خواهد رسید. همچنین انتظار می‌رود با اجرای پروژه‌های تکمیلی، زنجیره ارزش صنایع پایین‌دستی کامل‌‌‌‌‌تر شده و وابستگی کشور به واردات محصولات پتروشیمی کاهش یابد. این پروژه نمونه بارزی از خوداتکایی صنعت نفت ایران در شرایط تحریمی است که با استفاده حداکثری از توان داخلی در حال اجراست. موفقیت این طرح می‌تواند الگویی برای سایر پروژه‌های صنعت نفت و گاز کشور باشد.
