امارات چه در سر دارد؟
رقیب سیلیکون‌ولی در خاورمیانه
ابوظبی در امارات متحده عربی به سرعت اکوسیستم تحقیقاتی خود را جلو می‌برد و استعدادهای علمی و شرکای دانشگاهی را به خود جذب می‌کند.براساس گزارشی از وال استریت ژورنال، «موسسه نوآوری فناوری» (TII) که کمتر از سه سال پیش در ابوظبی، امارات متحده عربی تاسیس شد، میزبان بیش از ۸۰۰محقق از ۷۴ملیت است.
این موسسه در حال فعالیت در پروژه‌های پیشرفته در زمینه‌هایی از جمله محاسبات کوانتومی، روباتیک مستقل، رمزنگاری، مواد پیشرفته، سیستم‌های امنیتی، انرژی‌های تجدیدپذیر و بیوتکنولوژی است. محققان TII در حال حاضر پیشتاز مسابقات بین‌المللی هستند و در کنفرانس‌های علمی معتبر جهانی به ارائه یافته‌های خود می‌پردازند. همچنین درحال چاپ نتایج در مجلات بزرگ و نمونه‌سازی محصولات جدید هستند که می‌تواند توضیح‌دهنده بهبود جایگاه امارات در شاخص جهانی نوآوری سازمان جهانی مالکیت معنوی باشد که معیاری محبوب برای قضاوت نوآورترین اقتصادهای جهان است. در ۲۰۲۲، امارات متحده عربی رتبه دوم در خاورمیانه را به‌دست آورد.
امارات متحده عربی تلاش‌های بسیار بیشتری از جذب دانشمندان و ساختن آزمایشگاه انجام داده است. مسوولان این کشور با الگو قرار دادن نمونه مراکز فناوری موفقی مانند سیلیکون‌ولی آمریکا، اکوسیستمی کامل با نقش‌های کاملا مشخص برای دانشمندان داخلی و بین‌المللی، حامیان مالی شرکت‌ها، سرمایه‌گذاران و شرکای تحقیقاتی دانشگاهی ایجاد کرده‌اند. چنین فشاری برای توسعه توسط رهبری مصمم به استفاده از ثروت ملی به‌دست‌آمده از سوخت‌های فسیلی برای آمادگی کشور و جهان برای آینده‌ای بدون نفت هدایت می‌شود.
حرکت رو به جلو
امارات متحده عربی که به تازگی پنجاهمین سال تاسیس خود را جشن گرفته، طرح بلندپروازانه‌ای برای ۵۰سال آینده تصویر کرده است. سال گذشته کاوشگر فضایی قمری، اولین کاوشگر ساخته‌شده توسط لیگ کشورهای عربی، به فضا پرتاب شد و اولین کاوشگر مریخ عربی ساخته امارات متحده عربی هم‌اکنون در راه است. فراتر از برنامه‌های فضایی، چشم‌انداز ۵۰ساله شامل اهدافی برای سلامت عمومی، محیط زیست و اقتصاد است. هرچند که برنامه‌ای برای شکل دادن مستعمره‌ای در مریخ تا سال۲۱۱۷ برنامه‌ریزی شده است. به‌طور گسترده‌تر، امارات متحده عربی به دنبال برنامه‌ریزی برای گذار از اقتصادی مبتنی بر کالا به اقتصادی مبتنی بر دانش است. برای این منظور در ۲۰۲۰، دولت «شورای تحقیقات فناوری پیشرفته» را تاسیس کرد که نه تنها TII، بلکه سازمان توسعه تجارت به نام اسپایر و مرکز شتاب‌دهنده به نام ونچر وان را نیز شامل می‌شد.
این دانشگاه با موسسات آموزشی دیگر از جمله دانشگاه هوش مصنوعی محمد بن‌زاید و دانشگاه علم و فناوری خلیفه تکمیل می‌شود. از جمله پروژه‌های موفقTII در این مرکز نوآوری می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
واحد مشترک در مرکز تحقیقات هوش مصنوعیTII و مرکز مطالعات علوم دیجیتال، اقدام به راه اندازی نور (NOOR)، بزرگ‌ترین مدل پردازش زبان طبیعی عربی در جهان با مشارکت استارت‌آپ فرانسوی لایتان در سال گذشته کردند. نور که بر۱۰میلیارد پارامتر آموزش دیده است، درحال تسریع ادغام زبان عربی در برنامه‌های کاربردی هوش مصنوعی نوظهور مانند چت‌بات‌ها و بازاریابی سفارشی است. مرکز TII یک «مدل زبانی بزرگ» (LLM) به نام فالکون را ابداع کرده است که دلیل نام‌گذاری آن برگرفته از نشان ملی کشور است. در رتبه‌بندی «مدل زبانی بزرگ» دانشگاه استنفورد، فالکون با پارامترهای کمتر و تنها یک تریلیون توکن، از GPT-۳ بهتر عمل کرد. به این ترتیب موسسه مستقر در ابوظبی خود را آماده رقابت در صحنه جهانی نشان داده است.
در همین حال، تیم مرکز تحقیقات رمزنگاریTII کتابخانه رمزنگاری پست-کوانتومی ایجاد کرده است که طرح‌های متعددی را برای رمزگذاری کلید عمومی و امضای دیجیتال ارائه می‌دهد. مرکز تحقیقات روباتیک مستقل با همکاری یک دانشگاه ایتالیایی نرم‌افزاری را توسعه داده است که به خودروی مسابقه‌ای خودران اجازه می‌دهد تا به سرعت ۱۶۹ مایل در ساعت برسد و به این ترتیب از رقیب سال گذشته خود در نمایشگاه لاس وگاس پیشی گیرد. مرکز تحقیقات روباتیک مستقل همچنین وسیله نقلیه زمینی بدون سرنشین (UGV) منحصربه‌فردی را طراحی کرده است که از سیستم ناوبری بهره می‌برد که آن را قادر به کار در محیط‌های فاقد جی‌پی‌اس می‌کند. این وسیله می‌تواند نقشی حیاتی در ماموریت‌های جست‌وجو و نجات، برای مکان‌یابی قربانیان بلایای طبیعی و پشتیبانی از عملیات مدیریت بلایا پیش‌بینی‌نشده داشته باشد.
TIIهمچنین درحال ساخت اولین کامپیوتر کوانتومی جهان عرب است. دانشمندان آن همچنین پیش‌بینی می‌کنند که محاسبات کوانتومی، پیچیده‌ترین تکنیک‌های رمزنگاری امروزی را منسوخ خواهد کرد. بنابراین تیم دیگری از TII نیز روی توسعه رمزنگاری کار می‌کند که از عصر محاسبات کوانتومی جان سالم به در برد. این تیم توسط دکتر نجوا آراج، محقق ارشد مرکز تحقیقات رمزنگاری رهبری می‌شود. دکتر آراج دکترای خود را از دانشگاه پرینستون دریافت کرده است و قبل از پیوستن به TII در ۲۰۲۰، به همکاری با آی‌بی‌ام و شرکت امنیت سایبری دارک متر مستقر در امارات متحده عربی مشغول بود. او نائل به دریافت جایزه ویژه زن عرب ۲۰۲۱ شد که با مشارکت سازمان ملل برگزار شده بود.
فضایی مختص نوآوری
اکوسیستمTII برای آماده‌سازی شرکت‌ها در استفاده از فناوری‌های پیشرفته مناسب است. تنها پس از دو سال، TII دارای ۶۸ پروژه در سطح آمادگی فناوری ۴ (اعتبارسنجی آزمایشگاهی) و یا بالاتر است که راه را برای تجاری‌سازی مالکیت معنوی هموار می‌کند. این خبر ارزشمندی برای حامیان مالی شرکت‌ها یا دولت امارات متحده عربی است. محققان حاضر در TII از فرصت مشارکت با موسسات آکادمیک مشهور مانند دانشگاه ییل، کال‌تک و دانشگاه پردو صحبت می‌کنند و در عین حال از سیاست‌های محافظه‌کارانه و تعهدات برای کمک‌های مالی رایج در برخی موسسات دانشگاهی در امان هستند.
موسسه TII به سرعت به حرکت خود ادامه می‌دهد و برنامه‌هایی برای راه‌اندازی چندین استارت‌آپ مبتنی بر علم یا «فناوری عمیق» در سال جاری، با همکاری شرکای بین‌المللی دارد. این موسسه همچنین قصد دارد به توسعه و جذب استعدادهای پژوهشی اماراتی ادامه دهد و در عین حال خارجی‌ها را با آنچه دکتر جانسون، مدیر اجرایی این موسسه «کیفیت زندگی درجه یک» امارات متحده عربی می‌نامد، جذب کند. از نظر وال‌استریت ژورنال منافع پیشبرد پروژه‌های تحقیقاتی امارات متحده عربی تنها این کشور را بهره‌مند نمی‌کند، بلکه شامل جهان عرب و کل جهان می‌شود.
