چگونه آزادی اقتصادی آرژانتین را دگرگون کرد؟
کاهش تورم بدون قیمت‌گذاری
پس از گذشت ۱۱ماه از آغاز به کار دولت، با حضور در پادکست «لکس فریدمن» به ارائه توضیحاتی درباره اقدامات دولت، عقاید اقتصادی خود و چشم‌انداز اقتصاد آرژانتین پرداخت. در ماه‌های گذشته دولت او توانست بدون کنترل قیمت‌ها یا ثابت نگه داشتن نرخ ارز تورم را به پایین‌ترین سطح برساند و ترازنامه بانک مرکزی را اصلاح کند. از دیگر اقدامات او می‌توان به کاهش تعداد وزارتخانه‌ها، توقف پروژه‌های عمرانی دولتی و حذف یارانه‌ها اشاره کرد. میلی بر این باور است که تنها راه موفقیت اقتصادی، تقویت آزادی بازار و احترام به مالکیت خصوصی است. این اصلاحات اگرچه هنوز نتایج بلندمدت آن مشخص نیست، اما نشان‌دهنده عزم او برای احیای اقتصادی کشوری است که سال‌ها از بحران رنج برده است.
مواجهه با آزادی
خاویر میلی، اقتصاددان و رئیس‌جمهور آرژانتین است که به‌خاطر دیدگاه‌های لیبرال‌اقتصادی و دفاع از آزادی بازار شهرت دارد. او سال گذشته با شعارهایی مانند کاهش نقش دولت در اقتصاد، حذف بانک مرکزی و افزایش آزادی اقتصادی در انتخابات ریاست‌جمهوری پیروز شد. میلی در مصاحبه مذکور توضیحاتی درباب چگونگی مواجهه با مساله آزادی ارائه داد و گفت: «در سال‌های ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۴ به درک ایده‌های آزادی رسیدم. متوجه شدم تولید ناخالص داخلی سرانه در ۲هزار سال گذشته ثابت بود؛ اما از حدود سال۱۸۰۰ شتاب گرفت. این افزایش بهره‌وری و تولید ناخالص داخلی، همراه با هفت برابر شدن جمعیت در ۲۰۰سال گذشته، مرا به مفهوم بازدهی فزاینده و ساختارهای متمرکز اقتصادی رساند.» این مفهوم او را به چالش می‌کشد تا سوال کند که «چگونه ممکن است چیزی که افراد بسیاری را از فقر نجات داده و زندگی‌ها را بهبود بخشیده، از نظر اقتصادی بد تلقی شود» میلی پس از این دست به مطالعه گسترده‌ای می‌زند. او در این‌باره توضیح داد: «یادم می‌آید که دست کم ۲۰ تا ۳۰ کتاب خریدم و شروع به خواندن کردم. تجربه خواندن کتاب «کنش انسانی» میزس برایم انقلابی واقعی در ذهنم بود. از صفحه اول شروع کردم و تا تمام کردنش متوقف نشدم. فرصت خواندن آثار نویسندگانی چون راثبارد، میزس، هایک و هوئرتا د سوتو بسیار الهام‌بخش بود. همچنین آثار اویگن فن بوم باورک تمام تفکرات قبلی‌ام را به چالش کشید.»
قدرت بازار
نگاهی به اندیشه لیبرتارین‌ها نشان می‌دهد که بازار از اهمیت زیادی برخوردار است. میلی نیز در پاسخ به پرسشی مبنی بر چگونگی عملکرد بازار به‌عنوان راهنما در یک جامعه گفت: «ابتدا باید بفهمیم که بازار چیست. بازار یک فرآیند تبادل داوطلبانه است که در آن افراد از طریق انتقال حقوق مالکیت با یکدیگر همکاری می‌کنند و مالکیت خصوصی محترم شمرده می‌شود. این سیستم، تخصیص منابع را هدایت می‌کند. همان‌طور که میزس در کتاب سوسیالیسم توضیح می‌دهد، بدون مالکیت خصوصی، قیمت‌ها وجود نخواهند داشت و منابع به هدر می‌روند.» او همچنین درباره اهمیت بازار در کشف قیمت توضیح داد: «چرا جاده‌ها از آسفالت ساخته می‌شوند و نه از طلا؟ به‌دلیل وجود محاسبات اقتصادی و درک قیمت‌ها. اگر مالکیت خصوصی وجود نداشته باشد، قیمت‌ها ناپدید می‌شوند و بنابراین سرمایه‌داری بازار آزاد بهترین مکانیسمی است که بشر تاکنون برای تخصیص منابع ایجاد کرده است.»
او همچنین گفت: «بازارها باید آزاد باشند؛ آزاد از دخالت دولت، چراکه دخالت دولت مانع رقابت آزاد می‌شود. رقابت آزاد باید به معنای ورود و خروج آزادانه باشد، همان‌طور که اسرائیل کرزنر در مکتب اتریش یا ویلیام باومول در نظریه بازارهای قابل مناقشه توضیح داده‌اند.» رئیس‌جمهور آرژانتین معتقد است که«شگفت‌انگیزترین چیز درباره سرمایه‌داری این است که تنها راه موفقیت در آن، خدمت به دیگران با ارائه کالاها و خدمات باکیفیت‌تر و قیمت بهتر است. در این سیستم، موفقیت به معنای این است که شما یک قهرمان و یک ماشین تولید رفاه برای جامعه هستید.»
آرژانتین پیش از دولت لیبرتارین
آرژانتین کشوری است که در سال‌های گذشته به ابر تورم و بحران بدهی شهرت داشته است. این کشور پیش از روی کار آمدن دولت میلی با بحرانی گسترده در تمام شاخص‌های اقتصادی مواجه بود. میلی در این‌باره توضیح می‌دهد: «زمانی که دولت را تحویل گرفتیم، در هفته اول دسامبر، نرخ تورم روزانه یکدرصد بود که معادل ۳۷۰۰درصد سالانه می‌شد. در نیمه اول دسامبر، این نرخ به ۷۵۰۰درصد سالانه رسید.» علاوه بر این، تورم عمده‌فروشی در دسامبر سال گذشته ۵۴ درصد بود که در مقیاس سالانه به ۱۷۰۰۰درصد می‌رسید. این شرایط با رشد اقتصادی صفر در دهه گذشته همراه بود و تولید ناخالص داخلی سرانه حدود ۱۵درصد کاهش یافته بود. نزدیک به ۵۰درصد از جمعیت کشور زیر خط فقر زندگی می‌کردند.»
او همچنین به کسری‌های مختلف اشاره کرد و گفت: «ما با کسری بودجه‌ای معادل ۱۵درصد تولید ناخالص داخلی روبه‌رو بودیم؛ ۵درصد در خزانه و ۱۰درصد در بانک مرکزی. بانک مرکزی نه تنها ذخایر ارزی خالص منفی ۱۲میلیارد دلار داشت، بلکه با تعهدات مالی معادل ۴برابر پایه پولی روبه‌رو بود که خطر ایجاد ابرتورم را افزایش می‌داد. بدهی‌های سررسید شده معادل ۹۰میلیارد دلار، بدهی‌های تجاری بانک مرکزی ۵۰میلیارد دلار و سود سهام مسدودشده شرکت‌ها نیز ۱۰میلیارد دلار بود.»
اصلاحات؛ بدون کنترل قیمت
خاویر میلی و دولت او با اتخاذ سیاست‌های اصلاحی گسترده تلاش کردند اقتصاد آرژانتین را احیا کنند. از جمله اقدامات مهم، کاهش تعداد وزارتخانه‌ها بود.او درباره این سیاست توضیح داد: «یکی از وعده‌های ما کاهش تعداد وزارتخانه‌ها بود که این کار را انجام دادیم و تعداد وزارتخانه‌ها را به کمتر از نصف رساندیم. امروز تنها ۸ وزارتخانه داریم. تعداد زیادی از کارکنان دولتی را اخراج کردیم. تاکنون حدود ۵۰هزار نفر را برکنار کرده‌ایم و قراردادهای جدیدی منعقد نمی‌کنیم، مگر در موارد ضروری. همچنین، پروژه‌های عمرانی دولتی را متوقف کردیم و انتقال‌های مالی اختیاری به استان‌ها را حذف کردیم. یارانه‌های اقتصادی نیز با بازگرداندن قیمت‌های واقعی خدمات حذف شدند.» یکی از مهم‌ترین اهداف دولت میلی از زمان آغاز به‌کار مهار تورم بوده است.
او در این‌باره توضیح می‌دهد: «ما بدون تجربه ابرتورم، بدون مصادره اموال و بدون کنترل قیمت‌ها توانستیم تورم را به پایین‌ترین سطح خود برسانیم. ما حتی ترازنامه بانک مرکزی را پاک‌سازی کردیم و زیانی معادل ۴۵میلیارد دلار را به‌طور داوطلبانه رفع کردیم. نکته جالب این است که همه این کارها را در ۶ماه انجام دادیم.» او در این‌باره ادامه داد: «در عین حال، ما نه قیمت‌ها را کنترل کردیم و نه نرخ ارز را ثابت نگه داشتیم که این بسیار مهم است. تمام برنامههای تثبیت اقتصادی گذشته، برای نشان دادن نتایج سریع، از این روش استفاده می‌کردند. معمولا پیش از اعلام برنامه، نرخ‌ها را تعدیل می‌کردند و سپس برنامه را اجرا می‌کردند. اما ما چنین فرصتی نداشتیم و مجبور بودیم اصلاحات را در حین اجرا پیش ببریم. در ماه‌های گذشته، شرکت‌ها نرخ‌هایی را اعمال می‌کردند که تنها ۱۰درصد از هزینه‌ها را پوشش می‌داد؛ درحالی‌که امروز این نرخ‌ها ۸۰درصد را پوشش می‌دهند. این نشان‌دهنده میزان اصلاحاتی است که ما انجام دادیم.»
چشم‌انداز اقتصاد آرژانتین
در حال حاضر دولت پیش‌بینی می‌کند که آرژانتین با اجرای این اصلاحات دولت جدید خود می‌تواند تولید ناخالص داخلی سرانه را ظرف ۱۰سال دو برابر کند. این اصلاحات شامل کاهش فشار مالیاتی، حذف واسطه‌های کمک‌های اجتماعی و افزایش آزادی اقتصادی است. میلی در این‌باره گفت: « ما ۹۰رتبه در شاخص آزادی اقتصادی صعود کردیم.» تحلیلگران نیز پیش‌بینی می‌کنند که «سال آینده رشد اقتصادی بین ۵ تا ۶درصد خواهد بود.» دولت میلی مصمم است آرژانتین را به آزادترین اقتصاد جهان تبدیل کند و از تجربیات موفق کشورهایی مانند ایرلند و نیوزیلند فراتر رود.
