خط تولید معیوب آمریکا

نشریه اکونومیست نیز در مقاله‌‌ای به این موضوع پرداخته است.  در اواخر دهه ۱۹۴۰، زمانی که ظرفیت صنعتی اروپا و ژاپن به‌‌شدت آسیب دیده بود، آمریکا بیش از نیمی از تولیدات صنعتی جهان را به خود اختصاص داده بود و بسیاری از کشورها به کالاهای آمریکایی وابسته بودند. سال گذشته، این سهم به اندکی بیش از یک‌‌دهم کاهش یافت و آمریکا ۱.۲تریلیون دلار بیشتر از میزان کل صادرات خود، وارد کرد. کاهش چشم‌گیر در سهم تولید صنعتی، نارضایتی رئیس‌‌جمهور را به‌‌دنبال داشت.

دونالد ترامپ با اعمال دیوار تعرفه‌‌ای دور بازار عظیم آمریکا، امیدوار است شرکت‌ها را وادار کند تا تولید خود را به این کشور منتقل کرده و آمریکا را دوباره به یک قدرت تولیدی تبدیل کنند. شرکت‌های مختلف، از جمله غول داروسازی «الی‌‌ لی‌‌لی» و شرکت تجهیزات الکتریکی «اشنایدر الکتریک» اخیرا اعلام کرده‌‌اند که قصد دارند خواسته ترامپ را اجابت کنند. در ۲۸ آوریل، شرکت IBM نیز اعلام کرد که در زمینه تولید کامپیوترهای کوانتومی در آمریکا سرمایه‌گذاری خواهد کرد.

اما شرکت‌هایی همچون «پپسی‌‌» و «دیجیو» هشدار داده‌‌اند که تعرفه‌‌ها سود آنها را تحت فشار قرار خواهد داد. ترامپ دشواری انتقال کارخانه‌‌ها به آمریکا را دست‌‌کم گرفت و متوجه نبود که سیاست‌‌هایش ممکن است نتیجه معکوس داشته باشند. نخستین چالش، کمبود نیروی کار است. متوسط دستمزد یک کارگر تولید در آمریکا بیش از دوبرابر چین و تقریبا شش‌برابر ویتنام است. با این حال، این سطح دستمزد هنوز نتوانسته است آمریکایی‌‌های زیادی را به سمت صنعت جذب کند. 

در تازه‌‌ترین نظرسنجی اداره آمار آمریکا از کارخانه‌‌ها، یک‌‌پنجم آنها اعلام کرده‌‌اند که کمبود نیروی کار باعث شده است تا نتوانند با ظرفیت کامل فعالیت کنند. مدیران خارجی که قصد تولید در آمریکا را دارند، از کمبود نیروی کار ماهر مانند جوشکار، برق‌‌کار و اپراتور دستگاه‌‌ها گلایه دارند. در ماه جاری میلادی، سی‌‌سی‌وی، مدیرعامل شرکت تایوانی TSMC، گفت که تلاش این شرکت برای تولید تراشه در آریزونا با «کمبود نیروی کار» در این ایالت محدود شده است. از طرفی اتکا به اتوماسیون برای حل این مشکل نیز ممکن است ناامیدکننده باشد. هاوارد لوتنیک، وزیر بازرگانی دولت ترامپ، اخیرا تاکید کرده است که «ارتش میلیونی انسان‌‌هایی که پیچ‌‌های ریز آی‌فون‌‌ها را می‌‌بندند» به آمریکا بازخواهند گشت؛ جایی که این کار نیز می‌‌تواند خودکار شود. اما ممکن است هنوز صنعت آمریکا با تحولات روباتیک فاصله زیادی داشته باشد. 

طبق آمار فدراسیون بین‌المللی روباتیک، در سال ۲۰۲۳، به‌‌ازای هر ۱۰‌هزار کارگر صنعتی در آمریکا، تنها ۲۹۵روبات صنعتی فعال بود. اگرچه این رقم از ۲۵۵روبات در سال ۲۰۲۰ افزایش یافته، اما در برابر رقم ۴۷۰روبات برای چین و ۱۰۱۲روبات برای کره‌جنوبی ناچیز است. برخلاف ادعای لوتنیک، گفته می‌شود اپل در حال برنامه‌‌ریزی برای مونتاژ آی‌فون‌‌های مخصوص بازار آمریکا در هند است. سختی ساخت کارخانه‌‌، مانع دوم تولید در آمریکاست. هزینه سالانه ساخت کارخانه، با تعدیل براساس تورم، طی چهارسال گذشته دوبرابر شده که ناشی از یارانه‌‌هایی است که دولت پیشین به تولیدکنندگان تراشه و فناوری‌‌های سبز ارائه کرده است، اما بسیاری از این پروژه‌‌ها با تاخیر مواجه بوده یا متوقف شده‌‌اند. شرکت اروپایی «سولوی»، فعال در حوزه مواد شیمیایی، ساخت کارخانه‌‌ای در آریزونا برای تولید آب‌‌اکسیژنه مخصوص نیمه‌‌هادی‌‌ها را متوقف کرده است. شرکت آمریکایی «پالیدوس» نیز برنامه‌‌ ساخت کارخانه‌‌ای در کارولینای جنوبی را کنار گذاشته است.

این موضوع بازتابی از وضعیت مشکل‌‌دار صنعت ساخت‌‌وساز در آمریکاست. طبق مقاله‌‌ای در سال ۲۰۲۳ از آستن گولزبی و چاد سیورسن از دانشگاه شیکاگو، بهره‌‌وری در این بخش (به‌‌معنای تولید به‌‌ازای هر کارگر) نسبت به اوج آن در دهه ۱۹۶۰ حدود ۴۰‌درصد کاهش یافته است. نویسندگان، این کاهش را به مقررات بیش از حد، مخالفت محلی با پروژه‌‌ها و کمبود انگیزه برای تحویل به‌‌موقع پروژه‌‌ها نسبت داده‌‌اند. کمبود نیروی کار نیز طی سال‌های اخیر صنعت ساخت‌‌وساز را تحت فشار قرار داده است. در این میان، کارخانه‌‌های فعلی آمریکا نیز در حال فرسودگی‌‌اند. بیش از نیمی از ۵۰‌هزار واحد تولیدی این کشور بیش از ۳۰سال عمر دارند و میانگین عمر کارخانه‌‌ها حدود ۵۰سال است.

ناتوانی آمریکا در ساخت‌‌وساز باعث پیری و فشار بیش از حد بر زیرساخت‌‌ها نیز شده که سومین مانع در مسیر تولید محسوب می‌شود. بخش بزرگی از شبکه برق این کشور در دهه‌‌های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ ساخته شده و اکنون به پایان عمر مفید خود رسیده؛ عاملی که موجب افزایش قطعی‌های برق‌‌ شده است. کارخانه‌‌هایی که به‌‌دنبال اتصال جدید به شبکه برق هستند، با سال‌ها تاخیر روبه‌رو می‌‌شوند. زیرساخت حمل‌‌ونقل نیز وضعیت بهتری ندارد؛ بنا بر مطالعه‌‌ای در سال گذشته از انجمن سازندگان راه و حمل‌‌ونقل آمریکا، یک‌‌سوم پل‌‌های کشور نیاز به تعمیر یا جایگزینی دارند. این وضعیت با شبکه‌‌های حمل‌‌ونقل روان شرق آسیا که زنجیره تامین را به‌خوبی پشتیبانی می‌کنند، قابل مقایسه نیست.

البته دردسرهای بیشتر در راه است. به‌‌جای رفع این مشکلات، ترامپ احتمالا اوضاع تولید در آمریکا را از این هم دشوارتر خواهد کرد. تلاش‌‌های او برای محدود کردن مهاجرت و اخراج مهاجران غیرقانونی، کمبود نیروی کار را در کارخانه‌‌ها و پروژه‌‌های ساخت‌‌وساز تشدید می‌کند. تعرفه‌‌های او هزینه همه‌چیز را افزایش داده‌‌اند؛ از فولاد موردنیاز برای ساخت کارخانه‌‌ها گرفته تا ماشین‌‌آلات داخل آنها. تعرفه‌‌ها همچنین واردات مواد اولیه و قطعات را گران‌‌تر کرده‌‌اند؛ تقریبا یک‌‌سوم کالاهای میانی که در تولید آمریکا استفاده می‌شود، وارداتی هستند.

علاوه‌بر تمام این مشکلات، نوسانات مکرر در سیاست‌‌های تعرفه‌‌ای دولت ترامپ، بر سطح عدم‌‌قطعیت اقتصادی افزوده است. بسیاری از مدیران می‌‌گویند که هنوز منتظر شفاف‌‌سازی درباره اینکه چه تعرفه‌‌هایی بر کدام کشورها اعمال خواهد شد هستند تا درباره محل تولید خود تصمیم بگیرند.

اگرچه مشاغل کارخانه‌‌ای در آمریکا کاهش یافته‌‌اند، این کشور همچنان نقشی کلیدی در زنجیره تامین جهانی ایفا می‌کند؛ به‌‌ویژه از طریق توسعه مالکیت فکری پیشرفته در حوزه‌‌هایی همچون نیمه‌‌هادی‌‌ها و داروسازی. سالانه حدود یک‌تریلیون دلار در آمریکا صرف تحقیق و توسعه می‌شود؛ رقمی که از هر کشور دیگری بیشتر است. با این حال، سیاست‌‌های تجاری ترامپ با به‌‌خطر انداختن این روابط، می‌‌توانند این مزیت راهبردی را نیز تهدید کنند. به‌‌جای تمرکز بر گذشته، رئیس‌‌جمهور باید بر خلق مزیت‌‌های آینده تمرکز کرده و زمینه‌‌ توسعه‌‌ پایدار تولید را فراهم آورد.