ماموریت سخت سکاندار کانادا

مارک کارنی، نامزد ۶۰ساله حزب لیبرال کانادا که در بحران مالی ۲۰۰۸ ریاست بانک‌مرکزی کانادا و در دوران برگزیت ریاست بانک‌مرکزی انگلستان را برعهده داشت، برنده انتخابات نخست‌وزیری کانادا شد. پس از اینکه جاستین ترودو، کسی که نزدیک به یک‌دهه نخست‌‌وزیر کانادا بود، محبوبیت خود را در بین مردم کانادا و جهان از دست داد، ناگزیر به کناره‌‌گیری شد. این اتفاق باعث تزلزل قدرت حزب لیبرال شد. با این حال، پیروزی کارنی در انتخابات، حزب لیبرال را در مصدر رهبری حفظ کرد. اکنون نخست‌‌وزیر جدید باید در بحبوحه تلاش‌‌های جهانی برای مقابله با سیاست‌‌های تجاری ترامپ، مذاکرات مهمی را با بزرگ‌ترین شریک تجاری کانادا مدیریت کند.

در حین انتخابات، لیبرال‌‌ها توانستند از موج احساسات میهن‌‌دوستانه مردم کانادا به نفع خود بهره ببرند. این احساسات در واکنش به تعرفه‌‌های ترامپ علیه کانادا به وجود آمد و پس از توهین‌‌های او مبنی بر تبدیل شدن کانادا به پنجاه‌‌و‌‌یکمین ایالت آمریکا شدت گرفت. کارنی نیز با تمرکز بر مخالفت با ترامپ، این شعار را محور اصلی کارزار خود قرار داد. در سوی دیگر، پیر پالیو، نامزد حزب محافظه‌‌کار که سال‌ها در نظرسنجی‌‌ها پیشتاز بود، نتوانست بر تصویری که لیبرال‌‌ها از او به عنوان نسخه کانادایی ترامپ ساخته‌‌‌‌اند، غلبه کند.

کارنی در ادامه فعالیت‌‌های انتخاباتی خود، روز گذشته در سخنرانی‌‌ای در اتاوا اعلام کرد که در برابر هرگونه تهدید از سوی دولت ترامپ مقاومت خواهد کرد. او گفت: «آمریکا زمین، منابع و آب ما را می‌‌خواهد. اینها تهدیدهای بی‌‌اساس نیستند؛ ترامپ در تلاش است ما را بشکند تا ما را تحت مالکیت خود درآورد. اما چنین چیزی هرگز رخ نخواهد داد.» کارنی افزود: «ما از شوک خیانت آمریکا عبور کرده‌‌ایم، اما هرگز نباید این درس‌‌ها را فراموش کنیم. 

باید مراقب خود باشیم و از یکدیگر حمایت کنیم.» کارنی با اشاره به سابقه خود در بحران‌های اقتصادی، اعلام کرد که برای مقابله با بی‌‌ثباتی اقتصادی ناشی از سیاست‌‌های رئیس‌‌جمهور آمریکا آمادگی دارد. ژان کرتین، نخست‌‌وزیر لیبرال پیشین کانادا در گفت‌‌و‌‌گو با فایننشال‌‌تایمز گفت: «این انتخابات، بسیار جدی بود و موضوعات آن تقریبا ماهیتی هستی‌‌شناسانه داشتند. آقای کارنی ماموریتی روشن دارد. کانادایی‌‌ها می‌‌خواهند او در برابر تهدید ترامپ بایستد.» انتخابات کانادا به همان اندازه که حول محور نخست‌‌وزیر جدید بود، به همان اندازه پیرامون ترامپ هم شکل گرفته بود. طی این انتخابات، اختلاف آرا کم بود؛ اما پیام رای‌‌دهندگان کانادایی روشن بود. با توجه به تهدیدهای تعرفه‌‌ای دونالد ترامپ بر پایه‌‌های اقتصاد کانادا، رای‌‌دهندگان خواستار رهبری شدند که در بحران مالی ۲۰۰۸ و برگزیت، سیاست‌‌های پولی را هدایت کرده است. 

کارنی قرار است در ماه ژوئن میزبان اجلاس G۷ در آلبرتا باشد. این در حالی است که روابط میان رهبران جهان آشفته شده و ترامپ نیز احتمالا به کانادا سفر خواهد کرد. کارنی وعده داده که کانادا را به قوی‌‌ترین اقتصاد گروه۷ تبدیل کند؛ هرچند بسیاری از رای‌‌دهندگان از سرعت رشد اقتصادی ناراضی بوده‌‌اند. این سیاستمدار تازه‌‌کار که سه‌دهه را در وال‌‌استریت و بانک‌های مرکزی سپری کرده، اکنون باید با ترامپ مذاکره کند و اقتصاد کانادا را از میان جنگ تجاری جهانی عبور دهد. اما آیا چنین کاری می‌‌تواند اقتصاد کژدارومریز کانادا را از بحران‌های متعدد داخلی و خارجی عبور دهد؟

چالش‌‌های پیش روی کارنی

اقتصاد کانادا، پس از دهه‌‌ها پیوند عمیق با ایالات‌متحده، با بی‌‌مهری بزرگ‌ترین شریک تجاری خود روبه‌‌رو شده است. اگرچه کارنی قول داده که موانع تجاری داخلی کانادا را کاهش دهد و اتحادهای تجاری جدیدی در آسیا و اروپا ایجاد کند تا وابستگی بیش از حد اقتصاد کانادا به آمریکا کاهش یابد؛ اما هدایت اقتصاد در این مسیر کار بسیار دشواری خواهد بود. رولند پاریس، استاد دانشگاه اتاوا و مشاور پیشین ترودو، گفت: «افکار عمومی اکنون از مارک کارنی حمایت می‌کند. اما حمایت سیاسی به مرور زمان کاهش می‌‌یابد و بسیاری از وعده‌‌های کارنی نیازمند سال‌ها تلاش مداوم هستند.» او افزود: «کارنی باید بخش خودروسازی کانادا را که در معرض تهدیدهای تعرفه‌‌ای قرار دارد حفظ کند و بهره‌‌وری را افزایش دهد و بین رشد صادرات منابع طبیعی و ملاحظات زیست‌‌محیطی تعادل برقرار کند.» در این میان، برخی از اقتصاددانان بر نقش ریشه‌‌ای آمریکا در اقتصاد کانادا تاکید کردند و جدایی زنجیره تامین کانادا از آمریکا را غیرممکن دانستند. در کنار تعرفه‌‌های تجاری آمریکا، احتمال وقوع رکود نیز اقتصاد کانادا را تهدید می‌کند. طبق آمار و ارقام منتشرشده از سوی اداره آمار کانادا، نرخ بیکاری این کشور در بالاترین سطوح نسبت به اواسط سال ۲۰۲۲ قرار دارد. همچنین رشد اقتصادی در نزدیکی نرخ ۲درصدی قرار دارد.

بحران مسکن کانادا

افزایش شدید قیمت مسکن در شهرهای بزرگ کانادا مانند ونکوور، قیمت بسیاری از خانه‌‌ها را به نزدیکی یک‌میلیون دلار رسانده و باعث خروج جمعیت از این مناطق شده است. مردم کانادا اکنون از نخست‌‌وزیر جدید انتظار دارند راه‌حلی برای این بحران بیابد. در سراسر شهرهای کانادا، قیمت بالای مسکن، اجاره‌‌نشینی را دشوار و خرید خانه را برای خریداران تقریبا ناممکن کرده است. طی سال‌های گذشته قیمت معمول یک خانه مستقل در تورنتو از حدود ۹۷۰‌هزار دلار به ۱.۴میلیون دلار کانادا رسیده است. در ونکوور، این رقم حتی به ۲میلیون دلار کانادا افزایش یافته است. اجاره ماهانه نیز در ونکوور به‌‌طور متوسط ۲۵۰۰دلار کاناداست که برای بسیاری از خانوارها مقرون‌به‌صرفه نیست. در همین راستا، بحران مسکن و هزینه‌‌های بالای زندگی مانند مواد غذایی و سوخت، یکی از موضوعات اصلی انتخابات ملی بود و بسیاری از مردم، دولت ترودو را مقصر وضعیت موجود دانستند.

نقش مهاجران در سقوط ترودو

مهاجرت مدت‌‌هاست در کشورهای غربی موضوعی مناقشه‌‌برانگیز است، اما کانادا تا مدت‌‌ها از این مناقشات دور مانده بود. با افزایش مهاجرت به این کشور، بسیاری معتقدند که این مساله در کنار بحران مسکن و افزایش هزینه‌‌های انرژی، باعث تمرکز فشارها بر جاستین ترودو و حزب لیبرال بوده و در کناره‌‌گیری او از قدرت نقش داشته است. افزایش جمعیت کانادا از ۳۵میلیون نفر در ۱۰سال گذشته به بیش از ۴۰میلیون نفر عمدتا به دلیل سیاست‌‌های مهاجرتی دولت ترودو پس از دوران کرونا رخ داد. ترودو طی این سیاست، ورود دانشجویان خارجی، کارگران موقت و مهاجران متخصص را برای رونق اقتصادی افزایش داد. 

در سال ۲۰۲۴ نیز بیش از ۹۰‌درصد رشد جمعیت کانادا ناشی از مهاجرت بود. همچنین، تعداد پناهندگان از ۱۰‌هزار و ۳۶۵نفر در سال ۲۰۱۳ به ۱۴۳‌هزار و ۷۷۰نفر در سال ۲۰۲۳ رسیده است. برای نخستین‌‌بار، اکثر کانادایی‌‌ها که پیش‌تر رویکردی مهمان‌‌نوازانه داشتند، حالا از توانایی شهرهایشان برای مدیریت جمعیت مهاجران نگران‌‌اند. در سال ۲۰۲۲ تنها ۲۷‌درصد مردم از ورود مهاجران به کانادا ناراضی بودند؛ اما این رقم در سال ۲۰۲۴ به ۵۸‌درصد رسید. در همین راستا، کارزارهایی علیه مهاجرت در شهرهای بزرگ کانادا شکل گرفت.

وعده‌‌های کارنی برای بهبود بازار مسکن، کنترل مهاجرت، افزایش رشد اقتصادی و مقابله با سیاست‌‌های تمامیت‌‌خواهانه ترامپ در حالی مطرح می‌‌شوند که اقتصاد کانادا تا حد قابل‌توجهی وابسته به تجارت با آمریکاست و تعرفه‌‌های ترامپی می‌‌توانند اقتصاد این کشور را بیش از پیش به سوی رکود سوق دهند. باید دید که آیا نخست‌وزیر جدید کانادا می‌‌تواند در برابر این مشکلات متعدد موفق عمل کند؟