اخبار بازار پول و ارز

نظام بانکی قلب تپنده تامین مالی در اقتصاد است؛ اما به نظر می رسد که عملکرد این عضو حیاتی با نارسایی‌‌های جدی روبه‌رو شده است و نیاز فوری به درمان دارد. بررسی‌ها نشان می‌دهد در حال حاضر بسیاری از بانک‌ها، با عدم تعادل در منابع و مصارف روبه‌رو هستند. در برخی بانک‌ها این عدم تعادل به شکلی شده که ادامه حیات نظام بانکی را با چالش روبه‌رو کرده و نیاز است که سیاستگذار برای خروج این «بازیگران بد»، تصمیمات سخت اتخاذ کند. همچنین با وجود هشدار مسوولان، معضل بنگاه‌داری بانک‌ها نیز تداوم داشته است. اما چرا بانک‌ها در اقتصاد کشور به این وضعیت دچار شدند؟ چه راهکاری برای خروج بانک‌ها از وضعیت کنونی وجود دارد؟ گروه رسانه‌ای «دنیای‌اقتصاد» در یک ویژه‌‌نامه که ضمیمه شماره امروز روزنامه است، در گفت‌وگو با کارشناسان، عوامل ایجاد ناترازی و راهکارهای خروج از وضعیت کنونی را به تصویر کشیده است. از سوی دیگر، در این ویژه‌نامه مسوولان بانک مرکزی، آخرین تحولات و سیاستگذاری‌های جاری نهاد ناظر را برای علاج بیماری مزمن بانک‌ها تشریح کردند.

در روزهای پایانی هفته گذشته اخبار جدیدی از تعاملات دیپلماتیک ایران و ایالات‌متحده منتشر شد که به ‌عقیده تحلیلگران این اخبار می‌تواند بر روند نرخ شاخص‌های ارزی در بازار هفته جاری تاثیر بگذارد. گفت‌وگوی ایلان ماسک و سفیر ایران در سازمان ملل متحد در کنار تکذیب حضور ایران در ترور ناموفق دونالد ترامپ ۲ خبر مهمی است که در روز جمعه منتشر شد.

اقتصاد ایران طی سه دهه گذشته با چالش‌های ساختاری متعددی دست و پنجه نرم کرده است که به‌صورت ناترازی‌های گسترده در بودجه، مصرف انرژی و ساختار کلی اقتصادی خودنمایی می‌کند. این چالش‌ها نه ‌تنها به کاهش ظرفیت‌های تولیدی کشور منجر شده، بلکه آسیب‌پذیری اقتصاد ایران را در برابر شوک‌های خارجی و داخلی بیشتر کرده است. ضعف در برنامه‌ریزی بلندمدت، اتکای مفرط به نفت و عدم ایجاد منابع درآمدی پایدار، اقتصاد ایران را در شرایطی قرار داده که در دوره‌های مختلف با مشکلات مشابهی روبه‌ رو شده و با وجود فرصت‌های به‌وجودآمده، هنوز در دستیابی به تعادل ناکام مانده است. در ادامه، به سه جنبه عمده از ناترازی‌های اقتصاد ایران شامل بودجه، انرژی و ساختار اقتصادی می‌پردازیم.

ایسنا: براساس داده‌های منتشرشده از سوی بانک مرکزی، تسهیلات پرداختی از سوی شبکه بانکی به شرکت‌های دانش‌بنیان در پایان مهرماه سال جاری نسبت به مدت مشابه در سال گذشته ۴۷.۷درصد رشد داشته است. طبق آمار و داده‌های منتشرشده از سوی بانک مرکزی، در ۷ماه ابتدای سال جاری، شبکه بانکی کشور به ۲هزار و ۱۳۴ شرکت دانش‌بنیان (در قالب ۱۲هزار و ۹۱۲ فقره) تسهیلاتی به ارزش ۱۸۹.۱همت (هزار میلیارد تومان) پرداخت کرده که نسبت به مدت مشابه در سال۱۴۰۲ معادل ۴۷.۷درصد افزایش داشته است. براساس این آمار در ماه قبل از این گزارش (یعنی شهریورماه۱۴۰۳) شبکه بانکی کشور به یک‌هزار و ۹۹۸شرکت دانش‌بنیان، ۱۵۹.۹هزار میلیارد تومان در قالب ۱۰هزار و ۷۹۳ فقره تسهیلات پرداخت کرده است که نشان از رشد ۵۲.۸درصدی پرداخت تسهیلات در قیاس با مدت مشابه در سال گذشته دارد.

تسنیم: وزیر امور اقتصادی و دارایی با بیان اینکه اختلاف نرخ ارز باعث ایجاد رانت می‌شود، گفت: سال گذشته به‌دلیل اختلاف ارز ۱۷۰۰ همت رانت توزیع شد. عبدالناصر همتی روز پنج‌شنبه در حاشیه بیست‌وهشتمین همایش ملی توسعه صادرات غیرنفتی در جمع خبرنگاران گفت: دولت قصد دارد نرخ نیما و توافقی را به یکدیگر نزدیک کند تا دغدغه صادرکنندگان کاهش یابد. وزیر اقتصاد ادامه داد: در حال حاضر اختلاف نرخ ارز باعث می‌شود تا میزان صادرات، کمتر و واردات، بیشتر نشان داده شود که این موضوع معضلاتی از جمله قاچاق را ایجاد می‌کند. همتی با اشاره به اهمیت صادرات غیرنفتی در دوران تحریم گفت: در هفت‌ماه امسال ۳۲میلیارد دلار صادرات غیر نفتی داشتیم که حدود ۱۴درصد نسبت به مدت مشابه پارسال رشد داشته است. او ادامه داد: موانعی پیش روی تولید و صادرات وجود دارد که از جمله آنها می‌توان به کمبود نقدینگی واحدهای تولیدی اشاره کرد. البته ستاد اقتصادی دولت تصمیمات خوبی در این‌باره اتخاذ کرده که به زودی اعلام خواهد شد.

طلای جهانی در روزهای اخیر، بدترین هفته خود را از اواسط سال ۲۰۲۱ تجربه کرد و با بیش از ۴درصد کاهش قیمت روبه‌رو بود. این افت قیمت به دلیل رشد ناگهانی شاخص دلار، پس از انتخابات ایالات‌متحده رخ داد. همچنین رئیس فدرال‌رزرو، اعلام کرد که با توجه به رشد قوی اقتصاد آمریکا، مقامات این بانک عجله‌ای برای کاهش بیشتر نرخ بهره ندارند.

افزایش ۱۷۵درصدی فروش اوراق مالی در لایحه۱۴۰۴، نه تنها سبب ناترازی نقدینگی بانکی می‌شود و آنان را از اعطای تسهیلات قرض‌الحسنه و حمایتی همچون تسهیلات فرزندآوری و ازدواج بازمی‌دارد، بلکه زمینه‌های تورم را نیز در کنار مولفه‌های دیگر موجود در لایحه ایجاد می‌کند. بر این اساس انتظار می‌رود که در سال آینده، نه‌تنها سیاست‌های حمایتی و جمعیتی مغفول بماند، بلکه زمینه‌های کم‌اثر شدن اعتبارات و کاهش رفاه اجتماعی نیز به‌وقوع بپیوندد.

ناشر نخستین اوراق مرابحه ارزی ایران گفت: تامین مالی ارزی پروژه «بهسازی و احداث تاسیسات جمع‌آوری گازهای مشعل» پالایش گاز بیدبلند خلیج فارس، علاوه بر افزایش صادرات و ارزآوری، زمینه‌ساز کاهش آلودگی و جبران بخشی از ناترازی شبکه گاز کشور می‌شود. محمود امین‌نژاد، مدیرعامل شرکت پالایش گاز بیدبلند خلیج فارس با اشاره به اینکه بخش قابل توجهی از گازهایی که در فلرها وجود دارد، سوزانده یا مجددا به چاه‌های نفت تزریق می‌شود، گفت: این گازها می‌تواند با یک فناوری پیشرفته تصفیه شوند و از هدر‌رفت آنها جلوگیری شود؛ در نتیجه با تولید محصولات متنوع از آنها، میلیون‌ها دلار برای کشور ارزآوری و ارزش‌آفرینی شود؛ در واقع ماهیت پروژه پالایش گاز بید‌بلند خلیج فارس، جمع‌آوری گازهای همراه نفت، گازهای مشعل و یک‌سری منابع غنی گازی که در جنوب غرب کشور در استان‌های خوزستان، کهگیلویه و بویراحمد، بوشهر و بخشی از فارس است.‌

رشد تولید ناخالص داخلی روسیه در ۹ ماهه سال ۲۰۲۴ با وجود تحریم‌ها به ۴.۲ درصد رسید. میخائیل میشوستین، نخست‌وزیر روسیه اظهار کرد: تولید ناخالص داخلی روسیه در ۹ ماه سال جاری با وجود تحریم‌ها ۴.۲ درصد رشد کرده است. او ادامه داد: ما در مورد روندهای اصلی تاثیرگذار بر فعالیت تجاری در کشور به‌طور کلی بحث خواهیم کرد و مسائل مربوط به رشد اقتصادی و تورم در اولویت قرار دارند. بر اساس برآورد به‌روز شده وزارت اقتصاد، با وجود فشار تحریمی بی‌سابقه کشورهای غیردوست، تولید ناخالص داخلی در پایان ۹ ماهه ۴.۲ درصد افزایش یافت.

مدیرعامل هلدینگ صباعمران صندوق بازنشستگی کشوری گفت: با هدف حفظ و دفاع از سرمایه‌های بازنشستگان و ایجاد شفافیت دارایی‌ها در حوزه املاک و مستغلات، طی دو سال اخیر گام‌های موثری در شناسایی، سامان‌دهی و بازپس‌گیری املاک و مستغلات متعلق به صندوق برداشته شده است که از آن جمله، طراحی و اجرای سامانه GIS در ذیل سامانه املاک صندوق و سامان‌دهی این تعداد پلاک ثبتی در لایه‌های مختلف و استاندارد است. ابوالفضل شاه‌علی با اعلام این مطلب افزود: این سامانه علاوه بر تسهیل دسترسی به اطلاعات املاک، بستر مناسبی برای شفافیت بیشتر دارایی‌های متعلق به بازنشستگان عزیز در صندوق فراهم کرده و با شناسایی دقیق و یکپارچه‌سازی اطلاعات، امکان برنامه‌ریزی و مدیریت بهتر اموال صندوق و دفاع حقوقی از این میزان املاک و مستغلات را ممکن ساخته است.