ترخیص نسیه ۴میلیون تن کالا از گمرک کلید خورد
استارت ورود اقلام اساسی به بازار
همچنین وزارت جهادکشاورزی در قالب یک نامه‌نگاری از گمرک درخواست کرده است که ترخیص نهاده‌های دامی مانند ذرت و کنجاله سویا با مجوز معاونت توسعه صنایع تبدیلی و کسب وکارهای کشاورزی انجام شود. از سوی دیگر، در یک نامه‌نگاری دیگر مدیرکل مرکز واردات و امور مناطق آزاد و ویژه گمرک خطاب به گمرکات اجرایی، بر لزوم اخذ مجوز از شرکت بازرگانی دولتی ایران در مورد کالاهای ضروری مانند دانه‌های روغنی و روغن خام و همچنین لزوم دریافت مجوز از شرکت پشتیبانی امور دام برای نهاده‌های دامی اعم از ذرت، کنجاله سویا و ذرت تاکید کرده است.
این تصمیمات در حالی اجرایی خواهد شد که در هفته گذشته ستاد تنظیم بازار در قالب بخشنامه‌ای چهاربندی ضوابطی را برای ترخیص چهار میلیون تن کالای اساسی انباشت شده در گمرکات ابلاغ کرد. در واقع با تاکید رئیس‌جمهوری بر لزوم ترخیص سریع کالاهای دپو شده از گمرکات، ستاد تنظیم بازار مصوبه‌ای را ابلاغ کرد که بر اساس آن باید تمهیداتی برای تخصیص ارز دولتی و رفع بوروکراسی‌های تجاری و گمرکی لحاظ شود. بر این اساس، کالاهای اساسی دپو شده در گمرکات با تغییر مقررات مربوط به تخصیص ارز تعیین‌تکلیف خواهد شد. ستاد تنظیم بازار با بخشنامه مزبور درصدد این موضوع برآمد که چهار میلیون تن کالای اساسی انباشت شده در گمرکات ترخیص شوند؛ به این معنا که صاحبان آنها بتوانند در اسرع وقت و به سهولت نسبت به ترخیص محموله‌های وارداتی خود اقدام کنند. مطابق این مصوبه ستاد تنظیم بازار تاکید کرده است که با توجه به دستور رئیس‌جمهوری درخصوص سرعت بخشی در ترخیص چهار میلیون تن کالای اساسی (مشمولان دلار ۴۲۰۰ تومان) موجود در بنادر و لزوم هماهنگی میان دستگاه‌های ذی‌ربط ازجمله بانک مرکزی، گمرک و وزارت صنعت، معدن و تجارت برای عملی شدن این موضوع تصمیمات جدیدی اتخاذ شود. نیمه فروردین ماه ۹۹ حسن روحانی با هدف مبارزه با ویروس کرونا و تامین کالاهای اساسی از ترخیص ۴میلیون تن کالای ضروری از گمرکات برای ورود به کشور طی روزهای آینده خبر داده بود. وی این اقدام را حرکت خوبی برای بازار و منابع ارزیابی کرده بود.
همچنین مطابق آمارها در سال گذشته حدود ۵/ ۱۵ میلیارد دلار کالای اساسی به گمرکات اظهار و ترخیص شده بود، براساس آمارهای اعلامی، ۳۵ درصد از کل واردات سال ۹۸ شامل کالاهای اساسی بوده است. این درحالی است که میزان واردات کالای اساسی در سال ۹۷، حدود ۱۳ میلیارد و ۲۳۳ میلیون دلار با مجموع وزنی ۲۰ میلیون و ۷۴۹ هزار تن بوده است. اکنون نیز به‌نظر می‌رسد سیاست‌گذار تجاری قصد دارد از مسیرهای تازه‌ای شرایط را برای ورود و ترخیص کالاهای اساسی فراهم کند و سیاست‌های ضدرسوب کالا را که در سطح وسیعی از سال گذشته به اجرا گذاشته شد، ادامه دهد.
اما در جدیدترین گام معاون فنی و امور گمرکی گمرک ایران ضمن تشریح آخرین آمارهای مربوط به کالاهای اساسی در بنادر و گمرکات از ترخیص نسیه کالاهای ضروری، طبق ضوابط معینی، از گمرکات و بنادر خبر داده است. مهرداد جمال ارونقی در این خصوص توضیح داده است: علاوه بر اجرای مصوبات ستاد تنظیم بازار و شیوه‌نامه‌های ترخیص اقلام اساسی در بنادر کشور، درحال‌حاضر درباره کالاهای اساسی موجود در گمرکات، با ترخیص درصدی از این اقلام تا پرداخت حقوق ورودی کالای اظهارشده موافقت شده است، به نحوی که معادل حقوق ورودی از کالای اساسی نگهداری و اجازه ترخیص مابقی کالا داده می‌شود. به عبارت دیگر، نسبت به ترخیص نسیه کالای اساسی و ضروری اقدام می‌شود؛ البته این اقدام به‌صورت فاز به فاز و ضمن هماهنگی کامل با گمرک ایران درحال انجام است که به نظر می‌رسد در صورت ایفای تعهد استفاده‌کنندگان از این تسهیلات، تصمیم‌گیری در این‌خصوص و تعمیم ارائه تسهیلات یاد‌شده به عموم واردکنندگان کالاهای اساسی، به گمرکات اجرایی کشور تفویض شود.
معاون فنی و امور گمرکی گمرک ایران در بخش دیگری از صحبت‌هایش درباره آخرین آمار مربوط به کالاهای اساسی در گمرکات، اظهار کرد: مطابق آمار ارائه شده از مراجع ذی‌ربط و بررسی‌های صورت پذیرفته، موجودی کالاهای اساسی در حال‌حاضر به بیش از ۴ میلیون و ۲۳۰ هزار تن می‌رسد که این اقلام اساسی، در بنادر مهم کشور از جمله امام خمینی (ره)، شهیدرجایی، بندرعباس، امیرآباد، نوشهر، انزلی و چابهارموجود هستند. ارونقی با اشاره به آمار فوق افزود: با تمهیدات درنظر گرفته شده از سوی گمرک، نسبت به ترخیص اقلام اساسی موجود در بنادر در حداقل زمان ممکن اقدام می‌شود. باید توجه داشت همزمان شناورهای حاوی کالاهای اساسی درحال ورود، پهلوگیری و تخلیه کالای خود در بنادر هستند، به نحوی که تعداد ۲۵ شناور درحال تخلیه در بنادر شهیدرجایی، امام خمینی(ره)، نوشهر، انزلی و امیرآباد بوده، همچنین ۳۷ شناور دارای اقلام اساسی، در لنگرگاه، منتظر تخلیه کالاهای خود هستند که از این تعداد شناور، ۱۶ فروند شناور در بندر امام خمینی(ره) و ۱۳ فروند دیگر در بندر امیرآباد حضور دارند. همچنین از کالاهای اساسی موجود در بنادر مهم کشور می‌توان به ذرت، جو، سویا، برنج، شکر، روغن خام، دانه‌های روغنی و... اشاره کرد. رئیس کمیته راهبری گمرک ایران ادامه داد: با توجه به بررسی‌های انجام شده و به‌رغم اینکه در صورت ارائه مجوزهای قانونی لازم، گمرکات اجرایی نسبت به ترخیص فوری اقلام اساسی به‌صورت حمل یکسره و شبانه‌روزی اقدام می‌کنند، اما قرارگیری اظهارنامه برخی از کالاهای اساسی در مسیر قرمز و لزوم کنترل‌ها و بازرسی‌های فیزیکی از جمله مشکلات واردکنندگان این اقلام عنوان شده بود که طبق تصمیمات اتخاذ شده در کمیته راهبری گمرک ایران مقرر شد به نحوی اقدام شود که درصد بیشتری از اظهارنامه‌های اقلام اساسی، در مسیرهای زرد و سبز انتخاب مسیر اظهارنامه قرار گیرند تا ایستایی‌های احتمالی در این زمینه به حداقل کاهش یابد. بدیهی است قرارگیری اظهارنامه‌های اقلام اساسی در مسیر قرمز به دلیل لزوم اخذ و ارائه مجوزهای قانونی ترخیص کالا از گمرک است که تمامی این مجوزها به‌صورت سیستمی به گمرکات کشور ابلاغ می‌شود.
جزئیات دو بخشنامه
در فاز دیگری از اقدامات صورت گرفته برای ترخیص کالاهای اساسی و ضوابط و نحوه انجام آن، دو بخشنامه دیگر از سوی متولیان ابلاغ شده است. در یکی از این بخشنامه‌ها علی وکیلی، مدیرکل مرکز واردات و امور مناطق آزاد و ویژه گمرک ایران خطاب به گمرکات اجرایی بر لزوم اخذ مجوز از دستگاه‌های ذی‌ربط برای ترخیص اقلام ضروری تاکید کرده است. او تاکید کرده است که این اقلام با هماهنگی و مجوز شرکت بازرگانی دولتی ایران و شرکت پشتیبانی امور دام در مسیر ترخیص قرار بگیرند. همچنین در یک بخشنامه دیگر وزارت جهادکشاورزی از گمرک ایران درخواست کرده است که ترخیص نهاده‌های دامی مانند ذرت، کنجاله سویا و جو باید مانند قبل با مجوز سرپرست معاونت توسعه صنایع تبدیلی و کسب و کارهای کشاورزی انجام شود.
