ریسک اقدامات تلافی‌جویانه
با آنکه سیاست اعمال تعرفه بر واردات فولاد و آلومینیوم بیشترین لطمه را به صنایع خودروسازی و هواپیما‌سازی وارد می‌کند، اما دیگر صنایع که تولیدکنندگان کالاهای مصرفی روزمره آمریکایی‌ها هستند نیز لطمه خواهند دید و حتی صنعت دارو نیز از افزایش قیمت آلومینیوم ضرر خواهد کرد. تصمیمی که ترامپ پنج‌شنبه گذشته اتخاذ کرد هنوز به شکل یک پیشنهاد است و برخی تحلیلگران معتقدند او با این موضع‌گیری در واقع می‌خواهد شرکای تجاری آمریکا را به پذیرش شرایط تجاری جدید وادار کند و در نهایت تعرفه‌ای اعمال نخواهد شد. به هر حال خبر اعمال تعرفه بر واردات دو فلز یاد شده به کاهش شدید شاخص‌های مالی در بورس‌های بزرگ جهان منجر و واکنش‌هایی از سوی کشورها و کارشناسان مختلف مشاهده شد. در ادامه به دیدگاه‌های کارشناسان درباره تاثیراتی که این برنامه در بر دارد، اشاره می‌کنیم.
صنعت خودرو و هواپیما. این دو صنعت به دلیل استفاده میزان بالاتر از فولاد و آلومینیوم، بیشترین لطمه را از اعمال تعرفه بر واردات آنها تحمل خواهند کرد. مدیران دو شرکت تویوتا موتورز و هونداموتورز اعلام کردند پیشنهاد ارائه شده از سوی ترامپ به افزایش قیمت محصولات آنها و دیگر شرکت‌های خودروساز در آمریکا منجر می‌شود. همچنین سخنگوی شرکت خودروسازی فورد می‌گوید: «با آنکه این شرکت بخشی بزرگ از فولاد و آلومینیوم مورد استفاده خود برای تولید خودرو را از تولیدکنندگان داخلی می‌خرد اما اعمال تعرفه بر فولاد و آلومینیوم وارداتی به افزایش قیمت‌های داخلی منجر خواهد شد و رقابت‌پذیری تولیدکنندگان آمریکایی کاهش خواهد یافت.» شرکت هوندا موتورز نیز برای تولید خودرو در آمریکا از فولاد و آلومینیوم تولید شده در داخل این کشور استفاده می‌کند و افزایش قیمت‌ها به رشد هزینه این شرکت منجر می‌شود در نتیجه ریسک‌هایی پدید خواهد آمد. از آنجا که شرکت‌ها هزینه اضافی را به مصرف‌کنندگان منتقل می‌کنند عملا بار مالی اعمال تعرفه بر دوش مردم آمریکا خواهد بود.
کالاهای بسته‌بندی شده. اگرچه صنایع بسته‌بندی و فروشندگان کالاهای بسته‌بندی شده به اندازه صنایع خودرو و هواپیما از فولاد و آلومینیوم استفاده نمی‌کنند اما تعرفه‌ها بر هزینه‌های آنها و میزان فروش و رقابت پذیری این شرکت‌ها تاثیر منفی خواهد داشت. در واقع در این صنایع، تعرفه‌ها بر هزینه تولید می‌افزاید و این افزایش هزینه به رشد قیمت برای مصرف‌کنندگان منجر خواهد شد. در حال‌حاضر میزان تولید ورق فولادی و آلومینیومی مناسب برای بسته‌بندی کالاهای مختلف به اندازه کافی در داخل آمریکا انجام نمی‌شود، در نتیجه باید از خارج وارد شود. هر گونه تعرفه بر واردات سبب افزایش قیمت‌ها در زنجیره بسته‌بندی انواع کالاها از جمله مواد غذایی خواهد شد. روز جمعه وزیر بازرگانی آمریکا تلاش کرد تاثیر اعمال تعرفه بر قیمت کالاهای بسته‌بندی شده را بسیار اندک جلوه دهد. با آنکه میزان افزایش قیمت‌ها زیاد نخواهد بود اما به هر حال این نوع کالاها مصرف گسترده و زیادی دارند و افزایش قیمت‌ها به بودجه خانوارها فشار وارد خواهد کرد. تقاضا برای ورقه فولادی مورد استفاده در بسته‌بندی در سال ۲۰۱۶ در آمریکا ۱/ ۲ میلیون تن بود در حالی که میزان تولید این ورقه‌ها در داخل آمریکا ۲/ ۱ میلیون تومان است. نکته مهم این است که ایجاد ظرفیت جدید تولید برای این نوع محصولات به زمانی طولانی نیاز دارد و تا آن زمان مصرف‌کنندگان باید هزینه بالاتر بپردازند و صدها هزار شغل در معرض خطر قرار خواهد گرفت.
یک نتیجه طبیعی و فوری افزایش قیمت هر کالا، کاهش مصرف آن است. از آنجا که فولاد و آلومینیوم در طیفی وسیع از صنایع استفاده می‌شود کاهش مصرف بر کل اقتصاد آمریکا لطمه وارد خواهد کرد. تاثیر منفی دیگر تصمیم ترامپ، ایجاد تفرقه حتی در داخل حزب جمهوری‌خواه است. برخی نمایندگان حزب جمهوری‌خواه در کنگره نسبت به تبعات این تصمیم ابراز نگرانی کرده‌اند. فناوری. اعمال تعرفه‌های یادشده بر تولیدکنندگان محصولات فناوری از جمله گوشی تلفن، لپ‌تاپ و دیگر محصولات تاثیر منفی خواهد گذاشت. بسیاری از محصولات شرکت اپل در چین تولید می‌شود و در آنها از آلومینیوم و فولاد استفاده می‌شود. اگر تعرفه صرفا بر مواد خام اعمال شود تاثیر آن بر شرکت اپل اندک خواهد بود زیرا این شرکت تنها بخشی کوچک از محصولات مک را در آمریکا تولید می‌کند اما اگر تعرفه شامل محصولات نهایی هم بشود هزینه‌های شرکت اپل بالا خواهد رفت. تاثیر غیرمستقیم افزایش تعرفه‌ها بر محصولات فناوری اندک نیست. افزایش هزینه‌های خانوار می‌تواند از میزان خرید محصولات فناوری بکاهد.
بخش تولید کارخانه‌ای و کشاورزی. صنایع و بخش‌های دیگر نیز از تعرفه‌ها تاثیر می‌پذیرند. برای مثال تولیدکنندگان محصولات کارخانه‌ای و کشاورزی در صورتی که شرکای تجاری آمریکا اقدامات تلافی‌جویانه انجام دهند لطمه خواهند دید. سخنگوی یک گروه تجاری فعال در حوزه محصولات کشاورزی می‌گوید: «ما بارها هشدار داده ایم که ریسک اقدامات تلافی‌جویانه تحت تاثیر اقدامات دولت و سیاست‌های حمایت گرایانه بالاست. تولیدکنندگان پنل‌های خورشیدی از فولاد در تولید این پنل‌ها استفاده می‌کنند و اعمال تعرفه ۲۵ درصدی واردات فولاد سبب می‌شود هزینه تولید هر وات برق در این بخش ۲ سنت افزایش یابد. ماه ژانویه ترامپ تعرفه واردات پنل‌های خورشیدی را بالا برد و این اقدام نیز بر هزینه‌ها افزوده است.» شرکت الکترولوکس سوئد که تولید‌کننده لوازم خانگی است قصد داشت در ایالت تنسی ۲۵۰ میلیون دلار سرمایه‌گذاری کند اما این شرکت اعلام کرده تا مشخص شدن جزئیات تعرفه‌های جدید برنامه سرمایه‌گذاری را متوقف خواهد کرد.
بخش نفت. با آنکه مصرف زغال سنگ در اثر افزایش تولید فولاد در آمریکا بالا می‌رود اما دیگر بخش‌های صنعت انرژی این کشور از اعمال تعرفه لطمه نمی‌بینند. انجمن خطوط لوله نفت آمریکا تخمین زده که تعرفه ۲۵ درصدی بر واردات فولاد سبب می‌شود هزینه ساخت هر خط لوله ۷۵ میلیون دلار افزایش یابد. رئیس موسسه نفت آمریکا می‌گوید: «صنعت نفت و گاز آمریکا به‌طور خاص به فولاد برای اجرای پروژه‌های خود نیازمند است و این نیاز به‌طور کامل از سوی فولادسازان آمریکایی تامین نمی‌شود.»
ارسال نظر