نظام فرسوده سیاسی
از مدت‌ها پیش توانایی بوتفلیقه برای ادامه کار مورد تردید بود، زیرا انتخابات سال ۲۰۱۴ یک سال پس از آن برگزار شد که او دچار سکته شده بود و در سال‌های اخیر در سخن گفتن و راه رفتن با مشکلات مختلف مواجه بوده است. طی چند سال اخیر بوتفلیقه هر سال تنها چند بار در انظار عمومی دیده شده با این حال تحلیلگران معتقدند اگر او در انتخابات نامزد می‌شد بسیاری از مردم الجزایر به او رای می‌دادند زیرا نگران بی‌ثباتی و بحران احتمالی در صورت حضور نداشتن او در صحنه سیاسی کشور هستند. کشورهای غربی نیز درباره زلزله سیاسی در الجزایر در صورت نبود بوتفلیقه در قدرت ابراز نگرانی کرده‌اند. الجزایر ۴۲ میلیون نفر جمعیت دارد و بخشی بزرگ از این جمعیت یعنی حدود ۷۰درصد آنها بسیار جوان هستند. در گذشته یک گروه وابسته به القاعده، خارجی‌های ساکن در این کشور را هدف قرار داده است و احتمال شروع مجدد بی‌ثباتی وجود دارد. در انتخاباتی که قرار بود ماه آینده برگزار شود، مهم‌ترین رقیب بوتفلیقه، نخست‌وزیر پیشین بود که در انتخابات سال ۲۰۱۴ حضور داشت. یک ژنرال پرنفوذ و بازنشسته و نیز رهبر حزب اسلامگرای میانه‌رو دو نامزد دیگر انتخابات ریاست جمهوری هستند. البته رهبران چند حزب کوچک نیز به‌عنوان نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری ثبت‌نام کرده‌اند. طبق قانون افراد برای حضور در انتخابات به‌عنوان نامزد باید ۶۰ هزار امضا از مردم یا شش هزار امضا از مقامات منتخب در بیش از ۲۵ بخش از ۴۸ بخش الجزایر جمع‌آوری کنند.
استاد علوم سیاسی دانشگاه الجزایر می‌گوید: «تعداد بسیار زیاد متقاضیان نامزدی در انتخابات نشان می‌دهد ساختار سیاسی در کشور دچار فرسودگی شده و این بسیار خطرناک است. در الجزایر دارندگان پول‌های کثیف می‌توانند نمایندگان پارلمان را بخرند، افراد درگیر در رسوایی‌های حقوقی در مناصب سیاسی قرار می‌گیرند و اکنون مشاهده می‌کنیم که افرادی بدون داشتن تجربه و آگاهی سیاسی می‌خواهند رئیس‌جمهوری، وزیر یا نماینده پارلمان شوند.»
فساد در تمامی سطوح سیاسی الجزایر ریشه دوانده و سبب از بین رفتن اعتماد عمومی به مقامات مختلف این کشور شده است. اخباری منتشر شده که نشان می‌دهد افرادی پیشنهاد داده‌اند در ازای دریافت پول تعداد آرای لازم برای نامزدی در انتخابات را فراهم می‌کنند. آقای بوتفلیقه سال ۲۰۱۴ با کسب بیش از ۸۰ درصد آرا در انتخابات ریاست جمهوری به پیروزی رسید. بسیاری از مردم او را کسی می‌دانند که توانست پس از جنگ داخلی دهه ۱۹۹۰ بین اسلامگرایان و ارتش، کشور را از تجزیه حفظ کند و متحد نگه دارد. در آن جنگ بیش از ۲۰۰ هزار نفر جان خود را از دست دادند.
کشور و مردم الجزایر تحت تاثیر سال‌ها خشونت قرار دارند. این کشور هنوز هم با افراط‌گرایی، ضعف اقتصاد، وابستگی شدید به درآمدهای نفتی، فساد گسترده مالی و فقدان زیرساخت‌های قدرتمند سیاسی دست و پنجه نرم می‌کند. اما پرسشی که همواره مطرح بوده این است که با توجه به بیماری و ضعف بوتفلیقه چه کسی الجزایر را اداره کرده است؟ در این زمینه دیدگاه‌های مختلفی وجود دارد و بسیاری از کارشناسان معتقدند رئیس‌جمهوری الجزایر به شدت تحت تاثیر نظرات اطرافیان خود تصمیم می‌گیرد و نیز برخی تصمیم‌ها از سوی برادر او یعنی سعید بوتفلیقه یا عده کمی از مقامات بلندپایه الجزایر نظیر برخی وزرا و الیگارش‌های این کشور اتخاذ می‌شود و آنها در مسیر رسیدن به اهداف تجاری و مالی خود بر رئیس‌جمهوری اثر می‌گذارند. نخست‌وزیر پیشین الجزایر و کاندیدای انتخابات آتی در جایی گفته بود: «بیماری و ضعف رئیس‌جمهوری خلأ قدرت پدید آورده و به گروه یاد‌شده اجازه داده برای حفظ منافع خود کنترل امور را در اختیار بگیرند. اگر چنین خلائی وجود نداشت آنها نمی‌توانستند کنترل اقتصاد و تصمیم‌گیری‌ها را در دست داشته باشند.»
بدون تردید تصمیم‌های آقای بوتفلیقه تحت تأثیر نظرات برخی اطرافیان او اتخاذ می‌شود و تقریبا در تمامی کشورها چنین است. اما این موضوع از آن جهت نگران‌کننده است که رئیس‌جمهوری الجزایر در موارد بسیار زیادی تصمیم‌گیری‌ها را به یک گروه پرنفوذ سیاسی و اقتصادی واگذار کرده و این گروه نیز نه در جهت منافع کشور بلکه برای تامین منافع خود عمل می‌کند. هشدارها در این باره از قبل از انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۱۴ مطرح بود. در آن زمان احزاب مخالف بارها نسبت به تبعات این وضعیت برای کشور ابراز نگرانی کرده بودند. گسترش فساد به افزایش آسیب‌پذیری الجزایر چه از لحاظ سیاسی و چه اقتصادی منجر شده و مشاهده می‌شود ثبات سیاسی و اقتصادی مستقیما تحت‌تاثیر تغییرات قیمت نفت است.
الجزایر از گذشته‌های دور تحت کنترل یک جمع کوچک سیاسی و نظامی که به آن «گروه قدرت» گفته می‌شود بوده است و تصمیم‌گیری‌های پشت صحنه از طریق اتفاق نظر بین اعضای این گروه انجام می‌شود. قبل از انتخابات سال ۲۰۱۴ احزاب مخالف تاکید می‌کردند که رئیس سازمان اطلاعات الجزایر که برای ۲۵ سال این سازمان را مدیریت می‌کرد بر انتخابات اثر می‌گذارد. در آن انتخابات او زمینه پیروزی بوتفلیقه را فراهم کرد اما پس از انتخابات و پیروزی بوتفلیقه، وی از سمت خود برکنار شد و گروه نزدیکان رئیس‌جمهوری شامل الیگارش‌های مرتبط با برادر رئیس‌جمهوری قدرت بیشتری کسب کردند.
بدون تردید در سال‌های اخیر این گروه بر گستره و عمق قدرت خود افزوده‌اند و قصد ندارند اجازه دهند شرایط به زیان‌شان تغییر کند. ضعف جسمی رئیس‌جمهوری در این مدت لطمات بزرگ به الجزایر وارد کرده زیرا سبب شده یک گروه از افراد قدرتمند از لحاظ نظامی، سیاسی و اقتصادی، کشور را بر مبنای منافع خود اداره کنند و اجازه ندهند توسعه سیاسی، اقتصادی و اجتماعی در آن رخ دهد. سال‌های اخیر فرصتی مناسب برای حرکت الجزایر رو به جلو بود، اما این فرصت از دست رفته است. اکنون مردم و احزاب مخالف می‌خواهند شرایط تغییر کند، زیرا ادامه وضعیت سال‌های اخیر زیان‌های بیشتر به کشور وارد خواهد کرد. جوانان الجزایری که بخش بزرگی از جمعیت این کشور را تشکیل می‌دهند از فساد، بیکاری و هدر رفتن فرصت‌های بزرگ به ستوه آمده‌اند و نکته بسیار مهم این است که آنها معتقدند سیستم کنونی نمی‌تواند کاری برای کشور و جوانان انجام دهد.
ارسال نظر