ضرورت رتبه‌بندی کارگزاران
در مورد بسته‌های اعتباری نیز کارگزاری‌های زیادی به‌صورت سلیقه‌ای عمل می‌کنند و حتی نقش روابط نیز در پروسه دریافت اعتبار پررنگ است. دادن اعتبار در بیشتر کارگزاری‌ها برنامه مشخصی ندارد، ولی یک کارگزاری قانونمند، به‌صورت سیستماتیک این فرآیند را تعریف شده دارد و منابع اعتباری خویش را به‌طور عادلانه و طبق مقررات و ضوابط خاص، به مشتریان خود اعطا می‌کند. در این میان یکی از بهترین روش‌ها برای اطلاع از استراتژی کارگزاری‌ها در زمینه ارائه این‌گونه خدمات، مراجعه به سایت آنها است.
همان‌طور که گفته شد در غالب موارد این خدمات در قالب باشگاه مشتریان، عرضه شده و در اختیار عموم قرار می‌گیرد. بنابراین پیشنهاد می‌شود کارگزاری را انتخاب کنید که خدمات بسته اعتباری را با روشی مشخص در اختیار همه مشتریان قرار می‌دهد. چه شما یک مشتری خرد با حجم سرمایه کم باشید یا یک مشتری کلان با حجم سرمایه زیاد.
اما سوال مهم این است که آیا خرید اعتباری سهام می‌تواند مشوقی راهگشا برای ترغیب مردم به سهامداری در بورس باشد؟ در پاسخ باید گفت، به‌طور طبیعی تامین مالی اعتباری خرید اوراق بهادار، امکان سرمایه‌گذاری اهرمی را به مشارکت‌کنندگان بازار و با هدف جذب هر چه بیشتر نقدینگی به سمت بازار سرمایه ارائه می‌دهد. با استفاده از این سازوکار، مشارکت‌کنندگان می‌توانند با اتکا به سابقه اعتباری، سبد سرمایه‌گذاری و نیز توان ریسک‌پذیری خود، میزان سرمایه‌گذاریشان را افزایش دهند. از طرفی با افزایش توان خرید، امکان افزایش تعداد مشارکت‌کنندگان بازار نیز وجود دارد و این امر در نهایت می‌تواند به افزایش کارآیی بازار منجر شود.
البته تامین مالی اعتباری خرید، مختص سهام نیست و می‌توان برای سایر ابزارهای دادوستدپذیر در بازار سرمایه نیز از آن استفاده کرد. به‌طور مثال کارگزاران معمولی مثل غالب کارگزاران کشور ما، تنها در حد خرید و فروش فعالیت می‌کنند ولی کارگزاران بزرگ و مطرح بازار، علاوه بر خرید و فروش سهام به تحلیل و مشاوره برای مشتریان خود نیز اقدام می‌کنند. این در حالی است که کارگزاران خیلی بزرگ (سایر کشورها) علاوه بر تمام فعالیت دیگر کارگزاران، از محل حساب بانکی خود خرید اعتباری برای سهامداران انجام می‌دهند.
این خرید اعتباری به مثابه وام بدون بهره است که کارگزاران به مشتری خود اعطا می‌کنند که این اقدام در شرایط رونق بازار نه تنها به مشتری در کسب سود کمک خواهد کرد، بلکه باعث افزایش نقدشوندگی بازار و در نهایت رونق بازار سرمایه خواهد شد که متاسفانه روش مزبور در بورس تهران با آن تطابق ندارد. تجربیات مثبت دنیا در استفاده از این روش حاکی از آن است که ارائه تسهیلات به‌صورت اعتباری و جهت خرید به کارگزاران نه تنها باعث افزایش جذابیت بازار سرمایه برای عموم مردم می‌شود، بلکه سرمایه‌گذاران جدیدی را نیز به این بازار جلب می‌کند. در این راستا بورس اوراق بهادار ایران نیز باید در این سمت حرکت کند و دستورالعمل‌های لازم برای دستیابی به این هدف را دنبال کند.
در ایران برخی از شرکت‌های کارگزاری بزرگ، برای مشتریان حقیقی خود حداکثر ۵ میلیارد تومان تسهیلات (خرید اعتباری) تخصیص می‌دهند و چنانچه در کشور روش خرید اعتباری سهام به معنای واقعی راه‌اندازی شود، انگیزه‌ای خواهد بود برای افزایش سرمایه شرکت‌های کارگزاری.
در این صورت یا کارگزاری‌ها خود اقدام به افزایش سرمایه می‌کنند تا از این طریق منابع مالی در اختیار مشتریان قرار دهند یا از طریق تسهیلات بانکی و در وثیقه گذاشتن سهام، وام دریافت می‌کنند و هر زمان که سهام خود را فروختند، پول بانک را پرداخت می‌کنند.
اما در هر صورت باید مشتریان بانک‌ها و کارگزاران از نظر ریسک‌پذیری رتبه‌بندی شوند. مشتریان پرریسک اعتباری دریافت نکنند و در مقابل مشتریان خوش‌حساب و با درجه ریسک‌پذیری بالا، اعتبارات لازم را بگیرند. در هر صورت فرد اعتباردهنده چه بانک باشد و چه کارگزار، به ازای اعتبار اعطاشده، بهره‌ای هرچند کمتر از دیگر موارد دریافت می‌کند. این نکته نیز مهم است که باید انگیزه لازم برای بانک‌ها درخصوص اعطای وام یا اعتبار ایجاد شود و بانک‌ها راهکار، انگیزه و سودی برای ایجاد این امر در نظر داشته باشد.
الگوبرداری از بورس‌های جهانی
الگوبرداری از بازارهای دنیا می‌تواند کمک بسیار زیادی به راه‌اندازی و رونق این روش در بورس ایران داشته باشد، تا همگام با روش‌های حاضر در بورس‌های جهانی حرکت کند.
در ایران اعتبارات تعیین شده در کارگزاری‌ها طبق قواعد تعریف‌شده برای هر مشتری با توجه به گردش حساب ماهانه تعیین و سپس با کنترل‌های دوره‌ای از سوی کمیته اعتبارات کارگزاری، عملکرد مشتری بررسی می‌شود تا نسبت به تغییر یا ادامه روند کار تصمیم‌گیری شود. متاسفانه سرمایه کارگزاری‌ها در بسیاری از مواقع امکان پرداخت این تسهیلات و تامین مالی مشتریان را ندارد و از محل اعتبارات بانکی (که هزینه آن توسط خود متقاضی اعتبار پرداخت می‌شود) تهیه و تامین می‌شود.
