عجله‌ای برای تغییر نرخ بهره نیست!

در بیانیه پایانی نشست آمده بود: «عدم‌توازن‌ در عرضه و تقاضا که به همه‌گیری کرونا مربوط است و بازگشایی اقتصاد سبب شده است تا در برخی بخش‌‌‌های اقتصاد، میزان رشد قیمت‌ها بسیار چشمگیر باشد، اما همزمان با افزایش عرضه و رونق اقتصاد، شاهد کاهش نرخ تورم خواهیم بود.» پاول تاکید کرد: «قصد داریم با حفظ نرخ‌های بهره در سطوح پایین، زمینه را برای بهتر شدن وضعیت بازار کار فراهم کنیم. پس از مهار کامل همه‌گیری کرونا تحولات در بازار کار ادامه پیدا خواهد کرد. در آن زمان فضا شفاف خواهد شد و می‌توانیم ببینیم، در دوران پس از همه‌گیری، رفتار نیروی کار، شرایط کلی بازار، سطح دستمزدها و مشارکت نیروی کار به چه شکل است. با داشتن آن داده‌ها و تحلیل اوضاع می‌توانیم درباره سیاست‌‌‌های پولی تصمیم‌گیری کنیم؛ به‌ویژه باید اثرات شیوع سویه دلتا که در سه‌ماه اخیر سبب کاهش فعالیت‌‌‌های اقتصادی شده است، نمایان شود.»

به نظر می‌رسد، بانک‌مرکزی همچنان درباره آینده دیدگاه قاطع و شفافی ندارد و این طبیعی است؛ زیرا عوامل متعددی در حال اثرگذاری بر اقتصاد و بازار کار هستند. این عوامل دائم تغییر می‌کنند؛ به همین دلیل بانک‌مرکزی ترجیح داده است منتظر بماند و تغییری در نرخ‌های بهره به وجود نیاورد. پاول در بخش دیگری از سخنان خود گفت: «نرخ تورم به شکل نگران‌کننده‌ای بالاست و این حاصل اختلال‌‌‌ها در زنجیره‌های بین‌المللی تامین است که احتمالا تا نیمه‌دوم سال آینده میلادی ادامه پیدا خواهد کرد. این وضعیت برای خانواده‌هایی که درآمد ثابت دارند یا کم‌درآمد هستند، چالش‌های بزرگی پدید خواهد آورد.»

در پنج‌ماه اخیر، نرخ تورم دو برابر نرخ هدف بانک‌مرکزی یعنی ۲‌درصد بوده و در حال حرکت به سمتی است که لازم است بانک‌مرکزی پس از رسیدن اقتصاد به اشتغال کامل، نرخ‌های بهره را بالا ببرد؛ اما در حال حاضر بانک‌مرکزی صبر خواهد کرد تا تحولات آینده را مشاهده کند، سپس درباره زمان افزایش نرخ‌ها تصمیم‌گیری خواهد شد. سخنان پاول با پیش‌بینی‌هایی که در بورس مطرح بود، در تضاد قرار دارد. فعالان بازار معتقد بودند، رشد نگران‌کننده نرخ تورم، بانک‌مرکزی را وادار خواهد کرد تا زودتر از انتظار، سیاست‌‌‌های حمایتی دوره همه‌گیری کرونا را معکوس کند. سال گذشته بانک‌مرکزی اعلام کرد، برای رسیدن به وضعیت مطلوب در بازار کار اجازه خواهد داد، نرخ تورم برای مدتی بالاتر از نرخ هدف قرار گیرد. امسال همزمان با رشد سریع نرخ تورم، تردیدهای درباره پایبند باقی‌ماندن این نهاد به رویکرد جدید به وجود آمد.

پاول هفته گذشته گفت: «فکر می‌کنیم هنوز زمان بالا بردن نرخ بهره فرا نرسیده است و تا رسیدن به اشتغال کامل فاصله داریم. احتمالا اواخر سال آینده به این هدف خواهیم رسید و می‌توانیم به بالا بردن نرخ‌های بهره فکر کنیم.» اما بانک‌مرکزی در نشست هفته قبل اعلام کرد که به‌تدریج از خرید اوراق قرضه کاسته خواهد شد؛ به این شکل که هر ماه ۱۵میلیارد دلار کمتر اوراق یادشده خریداری می‌شود و در نهایت تا اواسط سال آینده خریدها که اکنون ۱۲۰میلیارد دلار در ماه است، به صفر خواهد رسید. اعلام این کاهش تاثیر زیادی بر بازارها نداشت؛ زیرا در چند ماه اخیر، بانک‌مرکزی تلاش کرده بود بازارها را برای اعلام خبر کاهش خرید اوراق قرضه آماده کند و این تلاش موثر بود.

دیدگاه مثبتی که رئیس بانک‌مرکزی درباره وضعیت اقتصاد ارائه کرد و تاکید بر اینکه بانک‌مرکزی قصد ندارد نرخ‌های بهره را در آینده نزدیک بالا ببرد، اثرات مثبتی بر بورس آمریکا داشت و شاخص‌‌‌ها به رکوردهای جدید رسیده‌اند. در واقع، سرمایه‌گذاران در هفته‌های اخیر، کمتر به موضوع کاهش خرید اوراق قرضه و بیشتر به واکنش بانک‌مرکزی به رشد نرخ تورم که به احتمال زیاد ادامه پیدا خواهد کرد، تمرکز کرده‌‌‌اند. پاول پذیرفت که آینده مشخص نیست، به همین دلیل بانک‌مرکزی نباید برای بالا بردن نرخ‌های بهره عجله کند. ممکن است در ماه‌‌‌های آینده، شاهد توقف رشد نرخ تورم یا کاهش آن باشید. اگر نرخ‌های بهره زودهنگام بالا برود، اقتصاد لطمه می‌خورد. دیدگاه پاول این است که همزمان با مهار کرونا، اختلال‌ها در زنجیره‌های بین‌المللی تامین رفع می‌شود و وضعیت بازار کار بهتر شود. نتیجه این روند، افت نرخ تورم است.  البته درباره زمان رخ‌دادن این فرآیند اطمینان وجود ندارد. بانک‌مرکزی در ماه جاری و ماه آینده در مجموع ۳۰میلیارد دلار کمتر اوراق قرضه خواهد خرید و اگر لازم باشد، سرعت کاستن از خریدها تغییر خواهد کرد. همه‌چیز به وضعیت شاخص‌‌‌های اقتصاد وابسته است. اگر شرایط اقتصاد خوب باشد، اواسط سال آینده خرید اوراق قرضه به صفر می‌‌‌رسد. در ماه‌‌‌ها و فصول آینده قطعا تحولاتی در بازار کار و زنجیره‌های تامین رخ خواهد داد و این تحولات بر سیاست‌‌‌های پولی بانک‌مرکزی تاثیر می‌گذارند. تاکید بانک‌مرکزی بر اینکه سیاست‌‌‌های پولی بر مبنای شرایط اقتصادی اتخاذ می‌شود، سبب اطمینان سرمایه‌گذاران شده است. فعلا این باور وجود دارد که نرخ تورم برای مدتی طولانی بالا باقی خواهد ماند و بانک‌مرکزی قصد ندارد در آینده نزدیک نرخ‌های بهره را بالا ببرد.