راوی ایرانی علم اقتصاد

داود سوری/اقتصاددان بسیاری با شنیدن اسم محمد طبیبیان از او با عنوان سیاستگذار، مدیر سازمان برنامه و... یاد می‌کنند؛ اما ‌‌‌به باور من محمد طبیبیان در دوره پربرکت عمر خود نسلی از اقتصاددانان ایرانی را تربیت کرد که مبدا تحولات بسیاری بودند. او معلمی تمام‌‌‌عیار، اقتصاددانی چیره‌‌‌دست و انسانی علم‌‌‌دوست است که هیچ‌گاه دست از اندیشیدن و فهمیدن برنمی‌دارد و همین ویژگی بارز است که او را از بسیاری از هم‌‌‌نسلانش متفاوت می‌‌‌سازد.

در عین حال، ویژگی مهم دیگر استاد، بینش اقتصادی وی در دفاع از اقتصاد آزاد و رقابتی است. طبیبیان از معدود اقتصاددانانی است که به‌خوبی بر علم اقتصاد احاطه داشته و دارد و این بینش را به بسیاری دیگر انتقال داده و به آنها کمک کرده است تا به مسائل اقتصادی به شیوه‌‌‌ای درست و بایسته بنگرند. از نکات جالب دانش طبیبیان که برخلاف برخی از اساتید دیگر این رشته، زمینه غنای علمی او را فراهم کرده، تسلط بالا بر ریاضیات و آمار است که از دیرباز به آن شهره بوده است.

 محمد طبیبیان برخلاف بسیاری از اساتید علم اقتصاد که بر یکی از دو حوزه خرد و کلان مسلط هستند یا اینکه روی یک‌مساله متمرکز می‌‌‌شوند، استادی تمام‌‌‌عیار است که بر مباحث مختلف علم اقتصاد از روش‌‌‌شناسی و مبانی کمّی و ریاضی تا پایه‌‌‌های خرد و کلان مسلط است. همین عامل در کنار دیگر ویژگی‌‌‌هایی نظیر اشراف اطلاعاتی بر تاریخ، فرهنگ و ادبیات ایران، موجب شده است تا محمد طبیبیان به معیاری برای نگرش و نگاه کارشناسی در حوزه علم و سیاستگذاری اقتصادی بدل شود. به‌رغم ابتلای جامعه روشنفکری و دانشگاهی ایران به گریز از محاسبه و «سازگاری در تفکر» که در دامنه‌‌‌ای از نوشته‌‌‌ها قابل مشاهده است، خوشبختانه ایشان به لطف تسلط بر آمار و رویکردهای کمّی توانسته است مباحث خود را به شکلی کاملا ملموس و قابل سنجش ارائه کند که این موضوع یکی از دلایل ماندگاری آثار ایشان در طی سال‌های متمادی است.

بر همین مبنا نیز خطاب قرار دادن محمد طبیبیان به‌عنوان استاد علم اقتصاد به‌خصوص با توجه به دامنه بسیط توانمندی علمی و سال‌ها کار کارشناسی عنوانی بجا و شایسته است. این استادی و چیره‌‌‌دستی در تک‌‌‌تک تحلیل‌‌‌های ایشان پیرامون اقتصاد ایران و مسیر پیش‌‌‌روی کشور قابل لمس است. شاید به‌شخصه هیچ‌گاه افتخار حضور در کلاس ایشان را نداشته‌‌‌ام؛ اما در طول یک‌دوره زمانی بلندمدت و بیش از هر دانشجوی دیگری امکان هم‌‌‌صحبتی و آموختن از ایشان را داشته‌‌‌ام. اعتقاد به شایسته‌‌‌پروری و شایسته‌‌‌گرایی در کنار ایران‌‌‌دوستی در ایشان بسیار پررنگ است؛ به‌طوری که با جنگندگی و اعتقاد راسخی که به آزادی و اقتصاد رقابتی دارند، این فرصت را برای خود ساختند تا در یک دوره بلندمدت، هم به تربیت نسلی از اقتصاددانان نوگرا بپردازند و هم با فضا دادن به جوانان و نیروهای خوش‌فکر، طرحی تازه در فضای اندیشه اقتصاد در ایران دراندازند. ایشان را می‌‌‌توان بحق راوی ایرانی علم اقتصاد دانست.