اژدهای زرد، خرس سیبری را میبلعد
شی و پوتین اغلب در کنار یکدیگر عکس میگرفتند که نشان میدهد روابط سیاسی بین پکن و مسکو همچنان قوی است. در یکی از تصاویر تعیینکننده و برجسته اجلاس، پوتین به معنای واقعی کلمه دست راست شی بود، در حالی که این دو چهره جلوتر از سایر شرکتکنندگان، از جمله همسر خود شی، وارد تالار طلایی در پکن شدند. میزبانی شی از پوتین بهعنوان یک مهمان و مقام ممتاز مهم است. رهبر چین میدانست که این حضور مشترک بیشتر به روابط پکن با واشنگتن و بروکسل آسیب میزند و نشان میدهد که او مایل است برای «بهترین و نزدیکترین دوست» ریسک کند.
با این حال، پوتین احتمالا بخشهایی از جلسه را ناراحتکننده یافت. پکن به دنبال اعمال نفوذ بر مسکو و نشان دادن اهرم فشار خود در روابط، بهویژه در بحبوحه مذاکرات بر سر خط لوله «قدرت سیبری» بود. روسای غولهای انرژی روسیه، روسنفت و گازپروم، به همراه پوتین از پکن دیدن کردند، اما به نظر میرسد که چین را دست خالی ترک کردهاند. با وجود برخی گمانهزنیها در مورد خط لوله گاز طبیعی «قدرت سیبری۲» اما قراردادی امضا نشد. با این حال، استفاده جدی و بهظاهر بیسابقه چین از قابلیتهای جدید انرژیهای تجدیدپذیر خود، برای پوتین نگرانکننده است و خطرات عمدهای برای صادرات هیدروکربن روسیه در بلندمدت و حتی میانمدت ایجاد میکند.
در آنچه ممکن است یک گام عمومی بیسابقه در روابط چین و روسیه باشد، پکن بارها نقش جدید خود را به عنوان یک ابرقدرت انرژی پاک در مقابل مسکو اعلام کرد. پکن بارها انرژیهای تجدیدپذیر را برای پوتین مطرح کرد تا نشان دهد روسیه از اهرم فشار در مذاکرات بر سر خط لوله «قدرت سیبری۲» و سایر قراردادهای هیدروکربنی برخوردار نیست.
طی مصاحبه پوتین با یک رسانه دولتی چین، براساس متن کامل کرملین، از او به شکلی بسیار واضح فقط یک پرسش در مورد انرژی پرسیده شد. در متن مصاحبه People’s Daily حتی به انرژیهای فسیلی اشارهای نشده است. پکن همچنان به تقویت قدرت انرژی جدید خود در حوزههای دیگر ادامه میدهد. در پنجمین مجمع تجارت انرژی چین و روسیه، نماینده چین از دو طرف خواست تا همکاریها را در زمینههای جدید مانند انرژیهای تجدیدپذیر، انرژی هیدروژنی، ذخیره انرژی و بازارهای کربن گسترش دهند. با این حال، همکاری قطعا یک خیابان یکطرفه خواهد بود؛ زیرا روسیه عملا در این زمینهها توانایی ندارد. حتی نماینده چین اشارهای به انرژی پاک دیگری که روسیه در آن برتری دارد (انرژی هستهای) نکرد.
درست در زمانی که طرف روسی این پیام را دریافت نمیکرد، نامه شی به «مجمع تجارت انرژی» با دعوت از دو طرف برای ترویج ایجاد مشارکت جهانی در زمینه انرژی پاک پایان یافت. پیامهای مکرر و هماهنگ پکن در مورد انرژی پاک به احتمال زیاد یک تاکتیک مذاکراتی بود. پکن با افزایش پتانسیل انرژیهای تجدیدپذیر خود، احتمالا به دنبال این بود که به مسکو بگوید چین از موقعیت مذاکرهای قوی برخوردار است؛ بهویژه در مذاکرات خط لوله «قدرت سیبری۲.» نقش چین در سیستم انرژی و آب و هوای جهان بسیار مبهم است. این کشور بزرگترین تولیدکننده چند فناوری انرژی پاک در جهان است، از جمله انرژیهای خورشیدی و بادی و وسایل نقلیه الکتریکی. با این حال، چین همچنین بزرگترین آلودهکننده جهان است و زغالسنگ بیشتری نسبت به سایر نقاط جهان میسوزاند. تلاقی این دو روند -توسعه انرژی پاک داخلی چین و تمایل این کشور به سوزاندن مقادیر زیادی زغالسنگ- میتواند واردات انرژی چین را بهشدت کاهش دهد و خطرات عمدهای برای صادرات هیدروکربن روسیه در میانمدت و بلندمدت ایجاد کند.
آخرین دیدار شی و پوتین نسبتا معمولی بود. تردیدی وجود ندارد که پکن و مسکو در حال حاضر روابط سیاسی قوی دارند، اما در عین حال توسعه منابع انرژی پاک داخلی چین میتواند اقتصاد سیاسی در روابط دو کشور را پیچیده کند. با این حال، آنچه شگفتانگیز بود، انعطاف نیرومند اما ظریف چین در زمینه منابع انرژی پاک تازه یافتشدهاش بود. نقش روسیه در جهان به دلیل تهاجم این کشور به اوکراین در حال کاهش است، آن هم در حالی که چین در حال توسعه منابع جدید قدرت است و به این کشور اهرم بیشتری بر همسایه خود میدهد.