سیاه و سفید یک کالای استراتژیک
با وجود اینکه در حال عبور از عصر نفت به انرژیهای ترکیبی هستیم، باز هم انرژیهای فسیلی، بهویژه گاز طبیعی، از اهمیت بسیاری برخوردارند. با توجه به مهمترین مزیت گاز طبیعی یعنی ارزان بودن این سوخت و داشتن آلودگی کمتر برای محیطزیست نسبت به زغالسنگ و نفت بسیاری از کشورها قصد دارند سیاست انرژیشان را به سمت و سوی استفاده از گاز طبیعی به عنوان یک منبع سوختی قابل اعتماد و بهصرفه سوق دهند. امروزه گاز طبیعی هم مانند انرژیهای تجدیدپذیر به علت ماهیت پاک بودن و سازگاری بیشتر با محیطزیست بسیار حائز اهمیت است، به گونهای که میزان انتشار CO۲ توسط گاز طبیعی ۳۰درصد کمتر از نفت و۷۰درصد کمتر از زغالسنگ بوده و با توجه به اهمیت کاهش گازهای گلخانهای در سالهای پیشرو، از اهمیت بیشتری برخوردار خواهد بود.
اهمیت گاز طبیعی از زمانی بیشتر مورد توجه قرار گرفت که اغلب کشورهای جهان متوجه آلودگی کمتر آن شدند و همین نکته باعث اهمیت بیشتر آن توسط کشورهای تولیدکننده آن شد. ایران یکی از تولیدکنندگان بزرگ گاز طبیعی در جهان است، اما آمار و ارقام مربوط به تولید و مصرف گاز طبیعی در کشور نشان میدهد که در سالهای اخیر میزان تولید و مصرف گاز طبیعی در نقطه سربهسر قرار دارد و بزرگترین مصرفکنندگان گاز طبیعی در داخل نیز بخشهای خانگی و تجاری و نیروگاهها هستند. سربهسر بودن نقطه تولید و مصرف گاز طبیعی داخلی نشان میدهد که از گاز طبیعی به عنوان یک کالای استراتژیک در داخل کشور استفاده نشده و در صورت ادامهدار بودن این جریان و به وجود آمدن کسری عرضه گاز طبیعی مجبور به واردات گاز طبیعی در آینده خواهیم شد. نتایج بهدست آمده از تحلیلهای گوناگون نشان میدهد که از سال ۱۴۰۴ هرسال تولید میدان پارسجنوبی که ۷۰درصد از تقاضای داخلی کشور از این میدان تامین میشود معادل ۲۵میلیون مترمکعب در روز کاهش خواهد یافت و در نتیجه از سال ۱۴۱۰ میزان تقاضا از تولید گاز طبیعی در داخل پیشی خواهد گرفت و واردات گاز طبیعی جهت جبران کسری اتفاق خواهد افتاد.
در حال حاضر بیشترین یارانه انرژی پنهان متعلق به گاز طبیعی است که سبب پایین بودن قیمت آن در داخل کشور شده است. بنابراین اصلاح قیمتگذاری گاز طبیعی مهمترین اقدامی است که باید در جهت بهینه کردن گاز طبیعی انجام شود. اصلاح قیمتگذاری مانع هدررفت این منبع انرژی در تمامی بخشها بهویژه در بخش خانگی شده و باعث میشود از سایر انرژیهای پاک مانند انرژی خورشیدی در جهت تولید برق استفاده شود؛ زیرا کشور ما از پتانسیلهای خوبی برای استفاده از انرژیهای پاک و تجدیدپذیر برخوردار است. به نظر میرسد اگر قرار است کشور در سیاست زیستمحیطی خود به سمت انتشار اوراق مبادله کربن حرکت کند، حتما باید اقتضائات این ابزار در جهان و الگوی مصرف گاز طبیعی را در کشور لحاظ کند.