پوپولیسم و آینده سیاست

الکساندرو دامیان /وبلاگ مدرسه اقتصاد لندن انتخابات پارلمان اروپا در رومانی تنها یکی از چهار انتخابات مهمی است که امسال در این کشور برگزار می‌شود. احزاب راست افراطی و حامی گفتمان پوپولیستی در سال‌های اخیر به طور فزاینده‌‌‌ای در رومانی به شهرت و آوازه دست‌‌‌یافته‌‌‌اند. بااین‌‌‌حال، انتخابات پارلمان اروپا در سال‌جاری می‌‌‌تواند شاهد تحولی بی‌‌‌سابقه باشد.حزب کوچک «اس.او.اس»‌‌‌ رومانی که به حمایت از روسیه متهم است ممکن است با کسب حداقل آرای لازم، وارد پارلمان اروپا شود. در همین حال، انتظار می‌رود، حزب دیگری با عنوان ائتلاف اتحاد برای رومانیایی‌‌‌ها که مواضع خود را براساس اقبال رأی‌‌‌دهندگان به گفتمان پوپولیستی و شعارهای ملی‌‌‌گرایانه در کنار مواضعی بر ضد اتحادیه اروپا و ضد اوکراین استوار کرده است، حدود ۱۵ تا ۲۰‌درصد آرا را کسب کند.

حمایت عمومی از این احزاب تا حدی نشان‌‌‌دهنده سرخوردگی رأی‌‌‌دهندگان از حزب حاکم است. ائتلاف حاکم متشکل از دو حزب سیاسی بزرگ رومانی، با نام حزب سوسیال‌‌‌دموکرات (PSD) و حزب لیبرال ملی (PNL) تشکیل شده است. کلاوس یوهانیس، رئیس‌‌‌جمهور رومانی، هدایت این ائتلاف را بر عهده دارد و سیاست‌‌‌های او به‌‌‌عنوان تنها مسیر تضمین ثبات و اصلاحات در منطقه‌‌‌ای که به‌‌‌شدت تحت‌‌‌تاثیر تهاجم نظامی روسیه به اوکراین قرار گرفته به افکار عمومی عرضه شد. در حالی که دولت رومانی در حوزه سیاست خارجی با اتخاذ برخی تصمیمات از جمله حمایت از اوکراین، به‌‌‌ظاهر قدرتمند ظاهر شده است، ‌‌‌ اما در حوزه سیاست داخلی به نظر می‌رسد کمتر توفیق داشته است. دولت کنونی در مبارزه با فساد ناکام مانده و سیاست‌‌‌های دولت موجب جان گرفتن پوپولیسم و ظهور احزاب ساختار‌ستیز شده است. در شرایطی که حمایت عمومی از هر دو حزب کاهش نشان می‌دهد، برخی از اعضای آنها تلاش کرده‌‌‌اند با رقبای پوپولیست رقابت کرده و از اتحادیه اروپا یا اوکراین به‌‌‌عنوان بهانه‌‌‌ای برای جبران اشتباهات سیاسی بهره‌‌‌برداری کنند.

محبوبیت احزاب سیاسی

 هرچند به نظر نمی‌رسد انتخابات پارلمان اروپا که قرار است در ماه ژوئن برگزار شود، تغییر محسوسی در صحنه سیاسی کشور ایجاد کند، اما این رای‌گیری تنها یکی از چهار انتخابات حائز اهمیت است که در سال‌جاری در رومانی برگزار می‌شود و می‌‌‌تواند به‌‌‌عنوان سنگ محکی برای نمایش میزان محبوبیت و مقبولیت احزاب سیاسی کشور پیشاپیش انتخابات ریاست‌جمهوری و انتخابات پارلمانی محسوب شود. در حالی که به نظر می‌رسد احزاب راست افراطی خود را برای رسیدن به پیروزی تاریخی آماده می‌کنند و رقبای آنها توفیق چندانی برای محدودکردن آنها ندارند،‌‌‌ از نگاه تحلیلگران، خطر واقعی کاهش حمایت و اعتماد رأی‌‌‌دهندگان به اتحادیه اروپا و سیاست‌‌‌های دولت غرب‌‌‌گرای حاکم از جمله حمایت از اوکراین است. وضعیت وقتی بغرنج‌‌‌تر می‌شود که بدانیم، ائتلاف حاکم در تلاش برای جلب نظر رأی‌‌‌دهندگان، بخشی از گفتمان ضد اروپایی و ضد اوکراین را تکرار کرده است.

عملکرد ضعیف ائتلاف حاکم همچنین می‌‌‌تواند به بروز منازعات داخلی، به‌‌‌ویژه در درون حزب لیبرال ملی منجر شود که به‌‌‌صورت بالقوه ثبات دولت را تهدید می‌کند.در سطح اتحادیه اروپا، نمایندگان راست افراطی می‌‌‌توانند موازنه نیروهای سیاسی و آرا را در پارلمان اروپا برهم زنند. بااین‌‌‌حال، بسیار بعید و دور از ذهن به نظر می‌رسد که رومانی مشابه ویکتور اوربان، نخست‌‌‌وزیر پوپولیست مجارستان، به شریک دشوار و دردسرساز برای اتحادیه اروپا بدل شود. در حالی که برخی از سیاستمداران گهگاه با لفاظی‌‌‌های اروپاستیزانه طنازی می‌کنند، بااین‌‌‌حال مواضع همه آنها در طرفداری و حمایت از اتحادیه اروپا بوده است و هنوز تا وقوع سناریویی که دولت در اختیار یک حزب راست افراطی قرار گیرد و دستور کار ضد اروپایی را دنبال کند فاصله داریم.